Sztuka i biznes Kunst und Business

www.ahk.pl

Modernizacja polskiej kolei / Modernisierung der polnischen Bahn l Kolekcjonerzy sztuki G. Kulczyk i W. Fibak w wywiadzie / Kunstsammler G. Kulczyk und W. Fibak im Interview

Cena 28 zł (w tym 8% VAT)

12/2012-01/2013

Sztuka i biznes Kunst und Business

Agostino Bonalumi © Dorotheum

Kompletne instalacje Falownik Moduły, osprzęt

Hurt systemów fotowoltaicznych

www.havelland-solar.de

i quady!

W sprzedaży E-skutery

wstęp / vorwort

Źródło wzrostu Europy, jej firm i talentów – to temat, który pod koniec 2012 roku zaprząta uwagę liderów. Czy naprawdę? Gdyby przeanalizować, jak europejskie firmy troszczą się o swoją największą przewagę konkurencyjną – czyli wiedzę – można dojść do zdumiewających wniosków. O ile bowiem liderzy biznesu doskonale wiedzą, że inwestycje w edukację są w ich firmach niezbędne, to inwestycje w kulturę często zbywają wzruszeniem ramion. Tymczasem wiedza to nie tylko wynik procesu edukacyjnego. Najcenniejsza wiedza powstaje na styku edukacji wzbogaconej o inspiracje, doświadczenia, postawy, zwyczaje, nawyki – czyli kulturę rozumianą szeroko. Europejscy menedżerowie bardzo dobrze rozumieją dziś potrzebę kształcenia i często inwestują znaczące budżety w szkolenia pracowników. Mniej uwagi poświęcają jednak stworzeniu środowiska, w którym edukacja mogłaby zmienić się w innowacyjność, działania przełomowe i efektywne. Zapominają właśnie o inwestycjach w kulturę.

Mecenat cenny dla rozwoju Entwicklungsförderliches Mäzenatentum Tymczasem są one niezbędne; nie tylko dla zachowania dziedzictwa poszczególnych państw, ale przede wszystkim – do ich rozwoju. Bez kwitnącej kultury nie ma przecież miejsca na swobodną wymianę myśli, a więc i na gospodarkę opartą na wiedzy. Zafascynowani sukcesem amerykańskiej Doliny Krzemowej rzadko pamiętamy, że to również kwitnąca kultura była jednym z kluczowych czynników jej sukcesu. Kultura w dzisiejszej debacie dawno już wydostała się z galerii i sal muzealnych. Powinna być postrzegana szeroko: jako sposób działania, zestaw wartości, postaw, które warto wspierać. W tym sensie jest jedną z najcenniejszych przewag Europy. Dlatego też jej wspieranie i inwestycje poczynione na jej rzecz są priorytetowe. Do chwili bowiem, kiedy nie przyzwyczaimy się do traktowania wydatków na kulturę w kategoriach inwestycji, a nie kosztów – trudno budować gospodarkę opartą na wiedzy. A to przecież wiedza, a nie koszty pracy czy zasoby naturalne, ma być przewagą konkurencyjną Europy. Die Quelle für das Wachstum Europas, seiner Firmen und Talente ist ein Thema, das Führungspersönlichkeiten Ende 2012 beschäftigt. Ist das wirklich so? Wenn man analysieren würde, wie europäische Firmen ihren größten Konkurrenzvorsprung, nämlich das Wissen, pflegen, käme man zu erstaunlichen Ergebnissen. Zwar wissen Unternehmer genau, dass Bildungsinvestitionen in ihren Firmen unerlässlich sind, aber Investitionen in die Kultur wischen sie oft einfach vom Tisch. Wissen ist jedoch nicht nur das Ergebnis des Bildungsprozesses. Das wertvollste Wissen entsteht im Zuge einer Ausbildung, die um Inspirationen, Erfahrungen, Meinungen, Gebräuche und Gewohnheiten, also Kultur im weitesten Sinne, bereichert wird.

Europäische Manager erkennen heute sehr wohl den Wert der Bildung und investieren oft erhebliche Mittel für Mitarbeiterschulungen. Weniger Aufmerksamkeit schenken sie jedoch der Schaffung eines Umfelds, in dem Bildung zu Innovation, bahnbrechenden und effektiven Maßnahmen führt. Sie vergessen, in die Kultur zu investieren. Dabei ist dies notwendig, um nicht nur das Erbe der einzelnen Staaten zu bewahren, sondern um sie vor allem weiterzuentwickeln. Ohne blühende Kultur gibt es schließlich keinen Raum für einen freien Gedankenaustausch und somit auch eine wissensbasierte Wirtschaft. Vom Erfolg des Silicon Valley in den USA fasziniert, denken wir nur selten daran, dass auch eine blühende Kultur einer der Schlüsselfaktoren für seinen Erfolg war. Die Kultur hat in der gegenwärtigen Debatte schon seit langem die Galerien und Museen verlassen. Sie sollte weit verstanden werden, nämlich als Handlungsweise, Werte und Haltungen, die es zu fördern lohnt. In diesem Sinne bildet sie eine der wertvollsten Stärken Europas. Deshalb genießen Unterstützung und Investitionen zu Gunsten der Kultur auch Vorrang. Wenn wir uns nicht daran gewöhnen, Kulturausgaben nicht als Kosten, sondern als Investitionen zu verstehen, wird es schwierig sein, eine wissensbasierte Wirtschaft aufzubauen. Nicht Lohnkosten oder natürliche Ressourcen, sondern das Wissen soll schließlich den Wettbewerbsvorsprung Europas sichern. Piotr M. Śliwicki Prezes, Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Ergo Hestia SA / Prezydent AHK Polska Vorstandsvorsitzender, Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Ergo Hestia SA / Präsident der AHK Polen

s p is t re ś ci / inhalt

R A P ORT WI / RAPP ORT W I

G O S PODARKA / W IRTS C H A FT

A KT UALNOśCI / AKT U E L L

P R AW O / R ECH T

A FT ER HOURS / AF TER HO UR S

L I F E ST YLE / LIFES T Y L E

K A L EJDOSKO P / K A L E I DOS KO P I N F O / INF O

6 60 68 82 86 90 92 95

Konkurujemy z najlepszymi Wywiad z Tomaszem Zaboklickim, Prezesem Zarządu i Dyrektorem Generalnym PESA Bydgoszcz SA Wir konkurrieren mit den Besten Interview mit Tomasz Zaboklicki, Vorstandsvorsitzendem der PESA Bydgoszcz SA

6

Picasso – dla kolekcjonerów czy biznesmenów?

Aspekty inwestowania w sztukę w obecnych czasach

Picasso – für Sammler oder Geschäftsleute? Kunstinvestitionen in heutiger Zeit

16 Idea 50/50 Wywiad z Grażyną Kulczyk 50/50-Idee Interview mit Grażyna Kulczyk

30

Sztuka jako klasa aktywów Kunst als Aktivaklasse

64

86 Jak negocjować z potencjalnym pracodawcą?

Sprzedaż dzieł sztuki bez podatku a podatki dochodowe Steuerfreier Verkauf von Kunstwerken und Einkommensteuern

Wydawca / Herausgeber Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer 00-246 Warszawa, ul. Miodowa 14 Tel.: +48/22/53 10 500 Fax: +48/22/53 10 600 www.ahk.pl Dyrektor Generalny / Hauptgeschäftsführer Michael Kern Redaktor Naczelna / Chefredakteurin Agnieszka Ozubko +48/22/53 10 547, e-mail: [email protected]

82

Redakcja / Redaktion Cecylia Kosmalska Prenumerata / Abonnement Cecylia Kosmalska +48/22/53 10 522, e-mail: [email protected] Reklama / Anzeigen Danuta Kwasek +48/22/53 10 521, e-mail: [email protected] Tłumaczenie / übersetzung Logostrada Korekta/Korrektur Cecylia Kosmalska

Wie verhandelt man mit einem potenziellen Arbeitgeber?

Zdjęcia / Fotos Archiwum/Archiv, Photocase, iStockphoto Opracowanie graficzne, produkcja Bearbeitung, Herstellung Agencja TT, 00-310 Warszawa, ul. Bednarska 7/1 e-mail: [email protected], www.tt.pl Druk / Druck Imprima, e-mail: [email protected]

Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Die Redaktion übernimmt keine Verantwortung für den Inhalt der Annoncen. Beiträge, die nicht bestellt wurden, werden nicht zurückgeschickt. Die Redaktion trägt keine Verantwortung für Kommentare von Autoren. Wir behalten uns vor, die Beiträge zu kürzen, zu adjustieren und die Überschriften zu verändern. AHK Polska posiada certyfikat jakości: Die AHK Polen besitzt das Qualitätszertifikat:

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i nie zwraca materiałów nie zamówionych. Nie odpowiada również za komentarze autorów.

Wi 12/12-01/13

3

AK TU A L N OŚ C I / A KT U E L L

SYLWETKI / PERSONALIEN

Ludek Patocka

Z dniem 1 sierpnia 2012 br. Ludek Patocka objął stanowisko Dyrektora Zarządzającego UCB Pharma Sp. z o.o. oraz Vedim Sp. z o.o. Ludek Patocka ukończył studia Business Management w  Prague School

Dyrektor Zarządzający UCB Pharma Sp. z o.o. / Vedim Sp. z o.o. Geschäftsführender Direktor der UCB Pharma Sp. z o.o. / Vedim Sp. z o.o.

przejął polską filię firmy. W 2006 r. Patocka rozpoczął pracę w firmie Nycomed Pharma w Pradze jako Governmental & National Sales Manager. Od  2008  r. związał się z  f irmą UCB, początkowo jako Dyrektor Zarządzający odpowiedzialny zarówno za Czechy, jak i Słowację, a od sierpnia br. jako Dyrektor Zarządzający filią UCB w Polsce. 

of Economics. Początkowo pracował na różnych stanowiskach w  międzynarodowych spółkach handlowych. W latach 1994-2002 kierował oddziałem Boehringer Ingelheim w Czechach, po czym

Zum 1. August 2012 hat Ludek Patocka die Position des Geschäftsführenden Direktors der UCB Pharma Sp. z o.o. und der Vedim Sp. z o.o. übernommen. Ludek Patocka hat ein Studium im Fachbereich Business

Auchan przejmuje hipermarkety Real Auchan übernimmt Real-Hypermärkte Za 91 hipermarketów i 13 galerii handlowych niemieckiej sieci Real należącej do koncernu Metro AG, w  Polsce, Rosji, Rumunii i  na  Ukrainie f rancuska grupa Auchan zapłaci 1,1  mld euro. W wyniku transakcji Auchan podwoi liczbę swoich sklepów w regionie – obecnie posiada w  Europie Środkowej 98 hipermarketów. Francuzi najbardziej wzmocnią swoją pozycję w Polsce – Real ma tutaj 54 hipermarkety, w których pracuje 13,5 tys. osób. Wraz z przejęciem Reala Auchan planuje nieco zmienić swoją strategię, większy nacisk kładąc na niższe ceny. 

Für 91 Hypermärkte und 13 Einkaufszentren der zur Metro AG gehörenden deutschen Real-Kette in Polen, Russland, Rumänien und der Ukraine zahlt die französische Auchan-Gruppe 1,1 Mrd. Euro. Durch die Übernahme wird Auchan die Anzahl ihrer Standorte in der Region verdoppeln. Gegenwärtig besitzt die Gruppe 98 Hypermärkte in Mitteleuropa. Die Franzosen werden ihre Position besonders in Polen festigen. Real gehören hier 54 Hypermärkte mit 13500 Mitarbeitern. Parallel zur Übernahme von Real plant Auchan, seine Strategie etwas zu ändern und vermehrt auf niedrige Preise zu setzen. 

Management an der Prague School of Economics abgeschlossen. Zunächst war er auf verschiedenen Positionen in internationalen Handelsgesellschaften tätig. In den Jahren 1994–2002 leitete er die Filiale von Boehringer Ingelheim in Tschechien. Danach übernahm er die polnische Filiale des Unternehmens. 2006 wurde Patocka von der Firma Nycomed Pharma in Prag als Governmental & National Sales Manager eingestellt. Seit 2008 ist er für die Firma UCB tätig, anfänglich als für Tschechien und die Slowakei verantwortlicher Geschäftsführender Direktor und seit August dieses Jahres als Geschäftsführender Direktor der UCB-Filiale in Polen. 

SYLWETKI / PERSONALIEN

Lars Himmer CEO w MAN Truck & BUS AG CEO der MAN Truck & BUS AG Z dniem 1 listopada 2012 roku Lars Himmer objął w MAN stanowisko Chief Executive Officer Regionu Sprzedaży Wschód. Lars Himmer od 2010 roku odpowiadał w firmie MAN Truck & Bus w  Rosji za Region Sprzedaży Wspólnoty Niezależnych Państw. Pod jego kierownictwem f irma MAN poprawiła swoją pozycję rynkową w Rosji i w roku 2011 po raz drugi z rzędu zajęła pierwsze miejsce wśród europejskich importerów pojazdów użytkowych w segmencie pojazdów ciężarowych o  maksymalnej masie dopuszczalnej 6 ton oraz w segmencie autokarów. 

Zum 1. November 2012 hat Lars Himmer die Position des Chief Executive Off icers der Vertriebsregion Ost bei MAN übernommen. Lars Himmer war seit 2010 bei MAN Truck & Bus in Russland für die Vertriebsregion GUS verantwortlich. Unter seiner Leitung hat MAN seine Marktposition in Russland weiter ausgebaut und im Jahr 2011 zum zweiten Mal in Folge den ersten Platz unter den europäischen Nutzfahrzeug-Importeuren in den Segmenten Lkw mit einer zulässigen Gesamtmasse von sechs Tonnen und Reisebusse belegt. 

A KT U A L N OŚ C I / A K TU E L L

Potrójna fuzja kancelarii prawniczych Dreifache Fusion von Anwaltskanzleien 28 listopada 2012 r. partnerzy Salans LLP, Fraser Milner Casgrain (FMC) oraz SNR Denton zatwierdzili połączenie firm, w wyniku którego powstanie nowa kancelaria, działająca pod nazwą Dentons. Nowopowstała firma będzie siódmą co do wielkości kancelarią na świecie pod względem liczby prawników i profesjonalnych specjalistów. Dentons przyjmie strukturę szwajcarskiego Verein i rozpocznie działalność w pierwszym kwartale 2013 r. 

Am 28. November 2012 haben die Partner von Salans LLP, Fraser Milner Casgrain (FMC) und SNR Denton den Zusammenschluss ihrer Unternehmen bestätigt. Dadurch entsteht die neue Kanzlei Dentons. Was die Anzahl der Juristen und Experten angeht, wird die neue Firma die siebtgrößte Kanzlei der Welt sein. Dentons wird als Verein nach Schweizer Recht strukturiert sein und seine Tätigkeit im ersten Quartal 2013 aufnehmen. 

BSH nowym inwestorem strategicznym Zelmer S.A. BSH neuer strategischer Investor von Zelmer S.A. Zelmer S.A. poinformował o wybraniu BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp. z o.o. jako inwestora strategicznego dla spółki. Firmy zawarły umowę w sprawie ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż 100 proc. (15,2 mln ) akcji Zelmera po 40 PLN za każdą. Przyjmowanie zapisów potrwa od 4 grudnia 2012 r. do 11 lutego 2013 r. Przewidywany dzień transakcji nabycia akcji na GPW to 14 lutego 2013 r., a przewidywany dzień rozliczenia transakcji nabycia akcji przez KDPW to 19 luty 2013 r. Jeśli wezwanie się powiedzie, to Zelmer zostanie wycofany z giełdy, jednak nadal będzie produkować pod własną marką. Dzięki przejęciu obie firmy będą mieć około 30 proc. rynku małego AGD w Polsce.  Zelmer S.A. hat die Entscheidung für die Firma BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp. z o.o. als strategischen Investor des

Unternehmens bekanntgegeben. Die beiden Firmen haben einen Vertrag über die Anzeige der Aufforderung zur Registrierung zum Verkauf von 100 Prozent der Aktien (15,2 Mio.) der Firma Zelmer zu je 40 PLN abgeschlossen. Die Annahme der Registrier ungen dauert vom 4. Dezember 2012 bis zum 11. Februar 2013. Der Vollzug des Aktienerwerbs an der Warschauer Geldpapierbörse (GPW) ist für den 14. Februar 2013 und die Abrechnung der Aktienkaufgeschäfte durch die Nationale Wertpapieranlage (KDPW) für den 19. Februar 2013 geplant. Falls die Aufforderung erfolgreich verläuft, wird die Firma Zelmer von der Börse zurückgezogen. Sie wird jedoch auch weiterhin unter ihrer eigenen Marke produzieren. Dank der Übernahme werden beide Firmen ca. 30 Prozent der Anteile am Markt für kleine Haushaltsartikel in Polen besitzen. 

SYLWETKI / PERSONALIEN

Marten Schoenrock Dyrektor Generalny w hotelu Intercontinental w Warszawie Generaldirektor im Hotel Intercontinental in Warschau Marten Schoenrock został mianowany Dyrektorem Generalnym hotelu Intercontinental w Warszawie. Schoenrock ukończył „Gymnasium im Schloss” Wolfenbuettel w Niemczech. Swoją karierę hotelarską rozpoczął 21 lat temu w Hotel Inter-Continental Koeln. W ciągu następnych kilku lat pracował m.in w Wiedniu, Lipsku, Chicago, Dallas i Berlinie piastując różne stanowiska, a  ostatnio w Intercontinental Bucharest jako Dyrektor Generalny. Mówi płynnie po angielsku i niemiecku. 

Marten Schoenrock wurde zum Generaldirektor des Hotels Intercontinental in Warschau ernannt. Schoenrock hat das „Gymnasium im Schloss” in Wolfenbüttel, Deutschland, absolviert. Seine Hotelkarriere hat er vor 21 Jahren im Hotel Intercontinental Köln begonnen. Im Laufe der nächsten Jahre arbeitete er u.a. in Wien, Leipzig, Chicago, Dallas und Berlin auf unterschiedlichen Positionen. Zuletzt war er Generaldirektor des Intercontinental Bukarest. Er spricht fließend Englisch und Deutsch. 

Nowy projekt inwestycyjny BASF w Polsce Neues BASF-Investitionsprojekt in Polen Podczas gdy w pierwszym półroczu liczba projektów inwestycyjnych spadła na świecie o 23 procent, w Polsce w ciągu trzech pierwszych kwartałów 2012 roku zrealizowano 219 projektów za  1,5  mld USD, dzięki którym powstało 8,3 tys. nowych etatów (a to już więcej niż w całym 2011 roku) – wynika z raportu przygotowanego przez fDi Intelligence. W listopadzie niemiecki koncern chemiczny BASF ogłosił największy projekt tego roku: budowę fabryki katalizatorów w Środzie Śląskiej za 150 mln EUR (618 mln PLN), w której zatrudni 400 osób. 

Während im ersten Halbjahr die Zahl der Investitionsprojekte weltweit um 23 Prozent zurückgegangen ist, wurden in Polen innerhalb der ersten drei Quartale 2012 insgesamt 219 Projekte für 1,5 Mrd. US-Dollar realisiert, wodurch 8.300 neue Stellen entstanden sind (bereits mehr als im ganzen Jahr 2011). Das ergibt sich aus einem von fDI Intelligence erstellten Bericht. Im November hat der deutsche Chemiekonzern BASF das größte Projekt dieses Jahres bekannt gegeben, nämlich den Bau eines KatalysatorenWerks in Środa Śląska für 150 Mio. EUR (618 Mio. PLN), in dem 400 Personen beschäftigt werden sollen.  Wi 12/12-01/13

5

Aspekty inwestowania w sztukę w obecnych czasach

Picasso – dla kolekcjonerów czy biznesmenów? Kunstinvestitionen in heutiger Zeit

Picasso – für Sammler oder Geschäftsleute? Kolekcjonowanie sztuki w obecnych czasach jest równocześnie ochroną dziedzictwa kulturowego przekazywanego z pokolenia na pokolenie, jak również narzędziem rozwoju ludzkiego kapitału intelektualnego i materialnego. Inwestowanie w sztukę

Anna Jaczewska

przybiera coraz to  nowe formy,

Deloitte Audyt Sp. z o.o.

zwiększa się również skala inwestycji. Das Sammeln von Kunstwerken dient heute auch dem Schutz des von Generation zu Generation weitergegebenen Kulturerbes und ist ein Mittel zur Weiterentwicklung des intellektuellen und materiellen Kapitals. Kunstanlagen nehmen immer neuere Formen an. Auch der Umfang der Investitionen wächst.

Milton H. Greene © Desa Unicum

Joan Miro © Dorotheum

Chiny światowym liderem wyścigu Inwestycje w sztukę stają się coraz bardziej popularne zarówno w Polsce, jak i na świecie. Oprócz swoich walorów artystycznych sztuka powoli staje się atrakcyjnym dobrem, w które warto lokować oszczędności, podobnie jak w nieruchomości, obligacje, lokaty bankowe czy inne powszechnie znane formy inwestowania kapitału. Według danych z  raportu TEFAF   1, po  dwóch latach tendencji spadkowych, światowy rynek sztuki i antyków wrócił do normy w roku 2010. Od 2009 roku, kiedy to miało miejsce załamanie, rynek rozwinął się o 52 procent i osiągnął wartość 43 miliardów EUR (60 miliardów USD). Poprzedni tak znaczny wzrost, globalny rynek sztuki zanotował w 2007 roku, kiedy inwestycje były nawet o  10 procent większe niż w roku 2010. Krajami uznawanymi za główną globalną siłę napędową są Chiny i Stany Zjednoczone. W roku 2010  2 chiński r ynek sztuki wyprzedził rynek brytyjski i  zajął pozycję dr ugiego co do wielkości rynku sztuki na  świecie według wartości sprzedaży oraz pierwszego rynku co do przychodów z aukcji dzieł z zakresu sztuk pięknych. Tempo rozwoju rynku w Chinach jest niespotykane biorąc pod uwagę ponad dziesięciokrotny wzrost sprzedaży od roku 2000 do roku 2010, kiedy to sprzedaż osiągnęła wartość 8,2  miliarda USD, a najdroższe dzieło sprzedane w 2011 r. na chińskim rynku sztuki uzyskało cenę sprzedaży 65 mln USD. Obecnie patrząc na dochody domów aukcyjnych na świecie w pierwszej dziesiątce największych pod względem

R A P O RT WI / R A P PORT W I

China führt globales Rennen an Kunstanlagen werden sowohl in Polen als auch weltweit immer populärer. Neben ihren künstlerischen Vorzügen wird die Kunst zu einem attraktiven Gut, in das es sich lohnt Ersparnisse zu investieren, ähnlich wie in Immobilien, Anleihen, Bankeinlagen oder andere allgemein bekannte Kapitalanlageformen. Laut TEFAF-Bericht  1 hat der internationale Kunst- und Antiquitätenmarkt nach zweijähriger rückläufiger Tendenz wieder das Niveau von 2010 erreicht. Seit seinem Einbruch 2009 ist der Markt um 52 Prozent gewachsen und hat einen Wert von 43 Mrd. Euro (60 Mrd. USD) erreicht. Den vorletzten deutlichen Zuwachs hatte der globale Kunstmarkt 2007 verzeichnet, als die Investitionen um 10 Prozent höher waren als 2010.

Alfons Walde © Dorotheum

Als globale Antriebskraft werden China und die USA angesehen. 2010 hat der chinesische Kunstmarkt den britischen überholt  2 und ist seitdem, gemessen am Umsatzwert, der zweitgrößte Kunstmarkt der Welt, sowie der größte Markt, was Erträge aus Kunstauktionen angeht. Das Tempo der Marktentwicklung in China ist einzigartig, wenn man die mehr als zehnfache Verkaufssteigerung von 2000 bis 2010, als der Umsatz einen Wert von 8,2 Mrd. USD erreicht hat, berücksichtigt. Das teuerste Werk, das 2011 auf dem chinesischen Kunstmarkt verkauft worden ist, hat einen Preis von 65 Mio. USD erzielt. Wenn man heute die Erträge der Auktionshäuser auf der Welt betrachtet, befinden sich unter den zehn umsatzstärksten sieben, die zu China 3 gehören. In den letzten Jahren hat sich Wi 12/12-01/13

9

RAP O RT W I / RA P PORT W I

wielkości sprzedaży znajduje się siedem należących właśnie do Chin 3. W ostatnich latach rozwinął się również rynek sztuki na Bliskim Wschodzie. Począwszy od inauguracyjnej sprzedaży w Dubaju, która miała miejsce w 2006 roku, bliskowschodni rynek sztuki stał się stałym elementem międzynarodowego kalendarza aukcyjnego, a wyniki sprzedaży na  tamtejszych aukcjach wzrosły w ciągu kilku lat aż siedemnastokrotnie z 1,7 miliona USD w 2006 roku do 29,8 milionów w roku 2010 4.

również w Polsce. Równolegle z ożywieniem na światowych rynkach, polski rynek sztuki zaczął nabierać dynamiki. Według danych raportu „Polski Rynek Aukcyjny” za pierwsze półrocze 2012 r., opracowanego przez

Bedeutende Investitionen in Museen in Katar und Abu Dhabi haben den Status von Galerien sowohl im regionalen als auch internationalen Maßstab erhöht. In den USA und in Europa wiederum wurde in den Bereichen Nachkriegskunst und zeitgenössische Kunst der größte Zuwachs auf dem Kunstmarkt verzeichnet. Der Gesamtwert dieser Märkte ist von 254 Mio. USD im Jahr 2000 auf 2,1 Mrd. USD im Jahr 2011 gewachsen. 5

Znaczące inwestycje w  inf rastrukturę muzealną w Katarze i Abu Zabi podniosły status galerii zarówno w skali regionu, jak i w skali międzynarodowej. Z  kolei w  Stanach Zjednoczonych i  Europie największy wzrost na rynku sztuki zanotowano w segmencie sztuki powojennej i współczesnej. Łączna wartość tych rynków wzrosła z 254 mln USD w 2000 r. do 2,1 mld USD w 2011 roku. 5

Weltweite Popularität genießen internationale Kunstmessen, die neben Auktionen ebenfalls eine wesentliche Rolle auf dem Kunstmarkt spielen. Zu den größten internationalen Kunstmessen gehören u.a. die Art Basel und die Art Basel Miami Beach, die FIAC, die Frieze Art Fair sowie die TEFAF. Die Art Basel und die TEFAF haben 2011 Werke mit Rekordwerten ausgestellt. Auf der Art Basel wurden Arbeiten im Wert von rund 1,75 Mrd. USD und auf der TEFAF im Wert von ca. 3,2 Mrd. USD gezeigt. 6

Popularne na świecie stały się międzynarodowe targi sztuki, które obok sprzedaży aukcyjnej odgr ywają również istotną rolę na rynku sztuki. Wśród największych międzynarodowych targów sztuki znajdują się m.in.: Art Basel i Art Basel Miami Beach, FIAC, Frieze Art Fair i TEFAF. Art Basel i TEFAF wystawiły w 2011 r. prace o rekordowych wartościach – według szacunków Art Basel wystawił prace o wartości 1,75 mld USD, a TEFAF 3,2 mld USD. 6

Światowy trend wzrostu zaczyna być dostrzegany 10

Wi 12/12-01/13

Stand des polnischen Kunstmarkts Ettore Sottsass © Dorotheum

Obraz polskiego rynku sztuki

der Kunstmarkt auch im Nahen Osten entwickelt. Beginnend mit dem ersten Verkauf in Dubai, der 2006 erfolgt ist, ist der Kunstmarkt im Nahen Osten zu einem festen Element des internationalen Auktionskalenders geworden. Die Umsatzergebnisse dieser Auktionen sind innerhalb weniger Jahre von 1,7 Mio. USD in 2006 um das Siebzehnfache auf 29,8 Mio. im Jahr 2010 4 gestiegen.

Der weltweite Wachstums­ trend wird jetzt auch in Polen wahrgenommen. Parallel zur Belebung auf den internationalen

Märkten hat der polnische Kunstmarkt an Dynamik gewonnen. Laut dem von Abbey House erstellten Bericht „Polnischer Auktionsmarkt“ für das erste Halbjahr 2012 betrug der Umsatz der 2011 durchgeführten Kunstauktionen in Polen 15,8 Mio. PLN. Im ersten Halbjahr 2012 hingegen lag der Umsatz bereits bei über 30 Mio. PLN. Nach Ansicht von Kunstmarktexperten ist zu er warten, dass die Wachstumstendenz anhält und bis Ende dieses Jahres noch zunimmt. Was hat zu dieser so deutlichen Zunahme beigetragen? Haben sich die Polen in der Krise entschlossen, ihren Konsum zu beschränken, um Güter mit zeitlosem Wert als Anlagen zu wählen und sich so gegen einen Kapitalverlust abzusichern? Bemerkenswert ist die wachsende Zahl der in den letzten Jahren durchgeführten Auktionen. Nach dem Bericht von Abbey House 7 gab es 2011 56 Auktionen und im ersten Halbjahr 2012 bereits 54. Gleichzeitig hat der Anteil erfolgreicher Verkäufe von 30 Prozent im Jahr 2011 auf fast 40 Prozent in der ersten Jahreshälfte 2012 zugenommen. Vergleicht man den polnischen Kunstmarkt mit den internationalen Märkten, erkennt man jedoch, dass die Preise der bisher versteigerten Kunstwerke auf unserem einheimischen Markt deutlich niedriger als bei internationalen Auktionen sind. Das teuerste Werk, das 2012 versteigert worden ist, erzielte einen Preis von 1,85 Mio. PLN. Es handelte sich um Portraits der Familie Sternbach von Stanisław Wyspiański aus dem Jahr 1904, die das Auktionshaus Agra-Art versteigert hat. Einen höheren Preis hatte nur bei einer Auktion vor 12 Jahren das Werk „Schiffbrüchiger“ von Henryk Siemiradzki erzielt. Es wechselte für 2,13 Mio. PLN

[email protected] www.poland-consulting.com

RAP O RT W I / RA P PORT W I

den Eigentümer. Nach den Sternbach-Portraits wurden die nächstteuersten Werke im ersten Halbjahr 2012 für nicht mehr als 500.000 PLN versteigert. Der polnische Kunstmarkt wird auch von jungen Künstlern geprägt, für deren Arbeiten gewöhnlich nicht mehr als 2.000  PLN gezahlt werden. Der Anteil dieses Kunstmarktsegments ist in den letzten Jahren deutlich größer geworden. In den Jahren 2002 – 2003 betrug er nicht mehr als 20 Prozent des Kunstauktionsmarkts. Jetzt liegt dieser Anteil bei fast 50 Prozent.

Friedensreich Hundertwasser © Dorotheum

Der nationale Kunst­auktions­ markt wird von der Malerei dominiert. Auf diese entfallen über 90 Prozent des Umsatzes des gesamten Kunstmarkts. Bedeutsam sind außerdem Graf ik und Kunsthandwerk, die seit einigen Jahren im Wandel begriffen sind. Die Nachfrage von Sammlern nach kunsthandwerklichen Produkten, zu denen u.a. Möbel, Keramik, Glas und Metall gehören, nimmt ab und ihr Verkauf wird sich von Galerien zu Internetauktionen verlagern.

Abbey House, w 2011 r. obroty na  aukcyjnym rynku sztuki w Polsce wyniosły 15,8 mln zł, natomiast w pierwszej połowie 2012 r. obroty przekroczyły już 30 mln zł. Zgodnie z opiniami ekspertów rynku sztuki należy spodziewać się, że tendencja wzrostu utrzyma się, a nawet zintensyf ikuje do  końca bieżącego roku. Co przyczyniło się do tak znacznego wzrostu? Czy Polacy w dobie kryzysu zdecydowali się ograniczyć wydatki konsumpcyjne na rzecz lokat w dobra o ponadczasowej wartości, chcąc tym samym 12

Wi 12/12-01/13

zabezpieczyć się przed utratą wartości kapitału? Na uwagę z a s ł u g uj e w z r o s t l i c z b y przeprowadzonych w ostatnich latach aukcji. Według raportu Abbey House   7 liczba aukcji w 2011 r. wyniosła 56, natomiast już w  pier wszym półroczu 2012 r. odnotowano ich aż 54. Jednocześnie wzrosła skuteczność sprzedaży z 30 procent w 2011 r. do prawie 40 procent w pierwszej połowie 2012 roku. Porównując polski r ynek sztuki do rynków światowych należy jednak zauważyć, że

In den letzten Jahren hat in Polen der Verkauf von Frühdrucken und bibliophilen Publikationen zugenommen. Mit ihnen wurde 2011 ein Umsatz von über 10 Mio.  PLN erzielt, was eine Zunahme von 6  Prozent im Vergleich mit 2010 bedeutet. Wesentlich ist auch die Numismatik. Der Umsatz lag 2011 zwischen 140 und 150 Mio. PLN. Der bisher in Polen höchste Preis für eine Münze wurde für einen Taler Stanisław August Poniatowskis aus dem Jahr 1766 gezahlt. Er wurde für 609.500 PLN verkauft.

Der Markt für künstlerische Fotografien verliert hingegen seit einigen Jahren an Wert. Der Umsatz in diesem Bereich nimmt seit 2008, als er bei über 0,5  Mio.  PLN lag, allmählich ab. Gegenwärtig beträgt er rund 0,3 Mio. PLN. Zur nationalen und internationalen Entwicklung des Kunstmarkts hat der bessere Zugang zu Fachwissen und Informationen ebenso beigetragen wie die Verbesserung der Vertriebswege für Kunstwerke, zu denen das Internet zählt. Per Internet wird Kunst nicht nur gefördert, sondern es werden auch Käufe abgewickelt. OnlineKunstauktionen finden schon seit vielen Jahren statt. Die erste wurde 1999 in Kanada veranstaltet. In letzter Zeit haben sie an Bedeutung zugenommen und erfreuen sich wachsender Beliebtheit. Neben institutionalisierten Einrichtungen wie Auktionshäusern oder Galerien sind auf dem polnischen OnlineKunstmarkt auch Einzelpersonen aktiv, die einen privaten Kunsthandel über Internetportale wie Allegro betreiben. Kunst als Anreiz für Banken Die dynamische Entwicklung des globalen Kunstmarkts hat Interesse bei Finanzinstitutionen geweckt. Aus dem von Deloitte Luxemburg und ArtTactic erstellten Bericht „Art & Finance 2011” ergibt sich, dass 83 Prozent der Privatbanken ihren Kunden sich auf den Kunst­markt beziehende Leistungen anbieten, was eine Antwort auf die wachsende Nachfrage nach diesem Service sowie die zunehmende Konkurrenz auf dem Finanzmarkt darstellt. Die meisten der von den Banken angebotenen Leistungen im Kunstbereich beziehen sich auf die Veranstaltung privater Vorführungen und Aus­ stellungen, Beratungsleistungen und Wertbestimmung.

R A P O RT WI / R A P PORT W I

wylicytowane dotąd jednostkowe ceny dzieł sztuki wystawianych na naszym rodzimym rynku są zdecydowanie niższe niż te na  światowych aukcjach. Najdroższe wylicytowane w 2012 r. dzieło osiągnęło cenę 1,85 mln zł. Były to portrety rodziny Sternbachów autorstwa Stanisława Wyspiańskiego z   19 0 4   r. w y l i c y to w a n e w domu aukcyjnym Agra-Art. Wyższą od tej cenę w licytacji uzyskała tylko 12 lat temu praca Henryka Siemiradzkiego zat ytułowana „Rozbitek”. Została sprzedana za  2,13 mln zł. Zaraz za  portretami Ster nbachów kolejne pod względem wylicytowanej ceny prace sprzedane w pierwszej połowie 2012 r. osiągnęły ceny nieprzekraczające 500 tys. zł.

oraz wydawnictw bibliofilskich. Ich sprzedaż w 2011 r. wyniosła ponad 10 mln zł, co stanowi sześcioprocentowy wzrost w porównaniu z 2010 rokiem. Istotny jest również segment numizmatów. Jego szacowane obroty w  2011  r. wyniosły pomiędzy 140 a  150 mln zł. Moneta, która do tej pory została sprzedana w Polsce po najwyższej

Aus dem genannten Bericht folgt auch, dass eine klare Mehrheit der Banken (83 Prozent) in Zukunft ein Outsourcing derartiger Leistungen in Betracht zieht. Für Bankkunden bietet sich dadurch die Chance, den Service sich stark spezialisierender und langjährig erfahrener Firmen in Anspruch zu nehmen. Parallel zur Entwicklung des Kunstmarkts sind

neben Banken spezielle Investmentfonds entstanden. Auch wenn dieser Markt noch in der Entstehung begriffen ist, wird sich dies schon bald ändern. Laut Deloitte-Bericht bieten gegenwärtig nur 11 Prozent der Privatbanken Beratungsleistungen auf Kunst­ investitionen spezialisierter Fonds an. Jedoch wollen 39 Prozent der Privatbanken

Polski rynek sztuki to także rynek młodych twórców, na którym ceny prac nie przekraczają zwykle 2 tys. zł. Udział tego segmentu w rynku sztuki w ostatnich latach znacznie się zwiększył. W latach 2002-2003 nie przekraczał 20 procent aukcyjnego rynku sztuki, natomiast obecnie udział ten wynosi blisko 50 procent.

Bartolomeo Veneto © Dorotheum

Na krajowym, aukcyjnym rynku sztuki dominuje malarstwo. Stanowi ono ponad 90 procent całego r ynku sztuki pod względem wielkości obrotów. Ponadto istotne miejsce zajmuje graf ika i  rzemiosło artystyczne, które od  kilku lat ulega przeobrażeniom. Popyt kolekcjonerski na dobra rzemiosła artystycznego, wśród których znajdują się m. in. meble, ceramika, szkło czy metale słabnie, a  ich sprzedaż jest przenoszona z galerii na aukcyjne portale internetowe. W  ostatnich latach w  Polsce wzrosła sprzedaż starodruków Wi 12/12-01/13

13

RAP O RT W I / RA P PORT W I

Natomiast od  kilku lat traci na  wartości rynek fotograf ii artystycznej. Obroty na tym r ynku stopniowo maleją od 2008 r., kiedy to przekroczyły 0,5 mln zł. Obecnie obroty spadły do około 0,3 mln zł. Zarówno do  krajowego, jak i światowego rozwoju rynku sztuki przyczynił się wzrost dostępu do  specjalistycznej wiedzy i informacji, jak również rozwój kanałów sprzedaży dzieł, do których zalicza się Internet. Za pośrednictwem Internetu nie tylko promuje się sztukę, ale również przeprowadza transakcje kupna-sprzedaży. Aukcje sztuki online odbywają się już od wielu lat, pierwsza z nich odbyła się w 1999 r. w Kanadzie, a ostatnio zyskały na znaczeniu, ciesząc się rosnącą popularnością wśród uczestników rynku. Oprócz z i n s t y t u c j o n a l i z o w a ny c h podmiotów, takich jak domy aukcyjne czy galerie, na polskim rynku sztuki online działają również osoby indywidualne, które prywatnie zajmują się handlem dziełami sztuki poprzez portale internetowe typu Allegro. Sztuka bodźcem dla banków Dynamiczny rozwój globalnego r ynku sztuki wywołał zainteresowanie inst ytucji finansowych. Z raportu „Art & Finance 2011” opracowanego przez Deloitte Luxembourg i  ArtTactic wynika, że aż 83 procent prywatnych banków ofer uje swoim klientom usługi związane z  rynkiem sztuki, co  jest odpowiedzią na rosnący popyt na te usługi oraz rosnącą konkurencję na rynku usług finansowych. 14

Wi 12/12-01/13

Większość oferowanych przez banki usług w dziedzinie sztuki polega na  organizowaniu prywatnych pokazów, wystaw, na doradztwie oraz świadczeniu usług polegających na wycenie dzieł sztuki. Z wyżej wspomnianego raportu wynika też, że znaczna większość banków (83 procent) zamierza outsourcować usługi związane

w sztukę. Jednakże aż 39 procent prywatnych banków planuje rozpoczęcie sprzedaży takich usług w okresie 2-3 lat. Przed rynkiem sztuki stoi wiele wyzwań. Wraz z jego rozwojem niezbędne staje się stworzenie regulacji prawnych określających zasady działania tego rynku, których w tej dziedzinie w wielu krajach obecnie brakuje.

innerhalb von 2  – 3  Jahren derartige Leistungen anbieten. Der Kunstmarkt steht vor vielen Herausforderungen. Im Zuge seiner Entwicklung ist es notwendig, rechtliche Regelungen zu schaffen, die die Grundsätze für die Funktion dieses Markts bestimmen, an denen es in vielen Ländern noch fehlt. Ein transparentes und klares System

Ilya Kabakov © Dorotheum

cenie, to talar Stanisława Augusta Poniatowskiego z 1766 r. Osiągnął on cenę 609,5 tys. zł.

ze sztuką w przyszłości. Oznacza to dla klientów banku szansę skorzystania z  usług f irm wielce wyspecjalizowanych i  posiadających długoletnie doświadczenie w  dziedzinie inwestycji na rynku sztuki. Wraz z  rozwojem r ynku sztuki pojawiły się obok banków dedykowane fundusze inwestycyjne i chociaż rynek ten jak na razie znajduje się dopiero we  wczesnej fazie rozwoju, to można przypuszczać, że już wkrótce to się zmieni. Według danych raportu Deloitte, obecnie tylko 11 procent prywatnych banków oferuje usługi doradztwa f u n d u s z y i n w e s t uj ą c y c h

Przejrzysty i jasny system regulacji prawnych powinien zabezpieczać interesy jego uczestników tak, aby w bezpieczny sposób mogli korzystać z oferowanych przez niego możliwości.

rechtlicher Regelungen sollte die Interessen der Beteiligten so schützen, dass diese auf sichere Weise die von ihm angebotenen Möglichkeiten nutzen können.

Innym wyzwaniem dla ekspertów rynku sztuki jest opracowanie metodologii rzetelnej wyceny dóbr. Stworzy to jednocześnie firmom doradczym i  rzeczoznawcom potencjalne możliwości zaistnienia i zarobku na rynku sztuki. 

Eine andere Herausforderung für Kunstmarktexperten ist die Erarbeitung von Bewertungsmethoden. Gleichzeitig erhielten Beratungsfirmen und Sachverständige potenzielle Tätigkeits- und Erwerbschancen auf dem Kunstmarkt. 

______ 1,2 T he Global Art. Market 2010 – Crisis and Recovery – TEFAF, Maastricht, Marzec 2011 3, 4, 5 ArtTactic 6 Hiscox plc 7 Polski Rynek Aukcyjny – Raport z pierwszego półrocza 2012, Abbey House

______ 1,2 The Global Art. Market 2010 – Crisis and Recovery – TEFAF, Maastricht, Marzec 2011 3, 4, 5 ArtTactic 6 Hiscox plc 7 Polnischer Auktionsmarkt – Bericht über das erste Halbjahr 2012, Abbey House

Idea 50/50 Grażyny Kulczyk Grażyna Kulczyks 50/50-Idee Filozoficzną bazą projektów

Grażyny Kulczyk jest Idea

50/50, która zakłada, że 50% każdego z przedsięwzięć stanowi sztuka, podczas gdy drugie 50% determinuje specyfika danego przedsięwzięcia – biznes, handel. Połączenie i zbalansowanie tych dwóch pierwiastków umożliwia kontakt ze sztuką w różnych sytuacjach, np. w Starym Browarze w Poznaniu. Sztuka jest w dzisiejszym świecie bardzo szerokim pojęciem. Może nią być dzieło Leonarda da Vinci za wiele milionów euro, specjalnie polakierowane przez Andy Warhola BMW, grafiti na chodniku, pozornie przypadkowo zgnieciona puszka po zupie pomidorowej, niemal seryjnie produkowane ryciny z Rynku Starego Miasta w Warszawie... Czym jest jednak sztuka dla kolekcjonera? Co się do niej zalicza i jakie są wytyczne oddzielające dzieło od sztuki? Myślę, że już na początku rozmowy bardzo ważne jest zdefiniowanie kim jest kolekcjoner. 16

Wi 12/12-01/13

Die philosophische Basis für die Projekte Grażyna Kulczyks bildet die 50/50-Idee, die vorsieht, dass 50% jedes Vorhabens auf die Kunst entfallen und die anderen 50% von der Besonderheit des jeweiligen Vorhabens – Business und Handel – bestimmt werden. Die Verbindung und die Balance dieser beiden Elemente ermöglicht den Kontakt mit der Kunst in unterschiedlichen Situationen, z.B. in der Alten Brauerei in Posen. Kolekcjonowanie to realizacja projektu na życie, zdefiniowanego precyzyjnie i  realizowanego konsekwentnie przez postawę wobec kultur y, wobec inwestowania części kapitału

Kunst ist heute ein sehr weitgefasster Begriff. Darunter fällt ein Werk von Leonardo da Vinci für viele Mio. Euro genauso wie ein eigens von Andy Warhol lackierter BMW,

Graffiti auf dem Gehweg, eine scheinbar zufällig zerquetschte Tomatensuppendose oder die fast schon serienmäßig produzierten Bilder vom Altstädter Markt in Warschau…

jak i  czasu, w  maksymalnie abstrakcyjne dzieło cywilizacji, jakim jest sztuka. Kolekcjoner musi być również nieustannie gotowy na naukę i  gotowy do  konfrontowania siebie z niecodziennymi pytaniami, niedotykającymi codziennych odpowiedzi. W  tym zbiorze ludzi, którzy uczestniczą w rynku sztuki, nie wszyscy, którzy kupują sztukę, są kolekcjonerami – nie są nimi kupujący dla budowania pozycji towarzyskiej, czy traktujący dzieło sztuki jako statusową dekorację biura czy domu. Nie są kolekcjonerami również inwestorzy traktujący sztukę

jako bezpieczną część portfolio. Chociaż wszyscy są niezmiernie istotni dla budowania rynku sztuki. Czy Pani w  swojej kolekcji ogranicza się do  pewnych gatunków i form sztuki, czy kieruje się również innymi aspektami dobierając nowe jej elementy? Po części odpowiedziałam już na to pytanie – kolekcjonowanie jest umiejętnością dokonywania wyborów, podejmowania decyzji zgodnych z  wcześniejszymi przemyśleniami, budującymi ten bardzo złożony projekt, jakim jest spójna i mądra kolekcja.

Was aber bedeutet Kunst für den Kunstsammler? Was zählt dazu und welche Kriterien unterscheiden ein einfaches Werk von Kunst? Wir sollten gleich zu Beginn des Gesprächs definieren, wer überhaupt ein Kunstsammler ist. Sammeln von Kunst ist eine Lebensaufgabe, die von der Einstellung gegenüber der Kultur und der Investition eines Teils des eigenen Kapitals und der eigenen Zeit in das abstrakteste Produkt der Zivilisation, die Kunst, präzise definiert und realisiert wird. Ein Kunstsammler muss außerdem ständig lernwillig und bereit

zur Konf rontation mit nicht alltäglichen Fragen sein, die keine alltäglichen Antworten haben. In der Gruppe von Menschen, die am Kunstmarkt aktiv sind, sind nicht alle Kunstkäufer auch Kunstsammler. Keine Kunstsammler sind z.B. Personen, die Kunstwerke zur Aufbesserung ihres gesellschaftlichen Ansehens erwerben oder Kunst als die ihrem Status angemessene Dekoration von Büro oder Wohnhaus betrachten. Auch Investoren, die Kunst als sicheres Element ihres Portfolios ansehen, sind keine Kunstsammler. Aber natürlich sind sie alle ungemein Wi 12/12-01/13

17

RAP O RT W I / RA P PORT W I

Moja kolekcja jest zbiorem, który można zdefiniować jako zbiór dzieł sztuki artystów światowych, w  t ym art ystów polskich działających w nurtach sztuki geometrycznej, minimalistycznej i  konceptualnej. Mogę też wyodrębnić dość obszerny zbiór prac artystek nowoczesnych i współczesnych, to jest rodzaj manifestu silnej kobiety dla silnych kobiet zajmujących się czymś zarezerwowanym wcześniej tylko dla mężczyzn, bo sztuka bardzo długo była maskulinistyczna. W wielu dziedzinach mówi się, że Polska musi nadrobić braki pozostawione przez nie zawsze łaskawą dla nas historię. Czy sztuka też się do tych dziedzin zalicza? Mogę odpowiedzieć na to – i tak, i nie. Oczywiście, że sztuka jest

18

Wi 12/12-01/13

częścią naszego dziedzictwa historycznego, społecznego i cywilizacyjnego. Za dynamiczny rozwój sztuki w  naszej Zachodniej cywilizacji było i jest odpowiedzialne mieszczaństwo. Im silniejsze tym bardziej kreatywne i dynamiczne, a przez to gotowe na budowanie całego wielkiego otoczenia dla zjawisk kulturowych. Niestety Polska przez setki lat nie zbudowała silnego mieszczaństwa, n i e z b u d o w a l i ś my t e g o najważniejszego fragmentu obrazu społeczeństwa. Nasze elity od XV wieku zamykały się w kompletnie anachronicznej i  szlacheckomagnackiej, antymieszczańskiej f ilozof ii życia. Mieliśmy niekompletny mechanizm potrzebny dla budowania nowoczesnego państwa, społeczeństwa, gospodarki.

wichtig für die Entwicklung des Kunstmarktes. Beschränken Sie sich bei Ihrer Sammlung von Kunst auf bestimmte Kunstgattungen und –formen oder zählen für Sie auch andere Aspekte bei der Auswahl neuer Werke? Teilweise habe ich diese Frage bereits beantwortet – Sammeln von Kunst ist die Fähigkeit, eine Auswahl zu treffen und Entscheidungen entsprechend der vorausgegangenen Überlegungen zu fällen, die als Ganzes dieses äußerst komplexe Unterfangen darstellen, das eine kohärente und intelligente Sammlung ist. Meine Sammlung kann man als Kollektion von Werken von Künstlern aus aller Welt bezeichnen, dar unter auch polnische Künstler, die die

Trends der geometrischen, minimalistischen und konzeptuellen Kunst vertreten. Ich kann dar über hinaus eine durchaus umfangreiche Kollektion von Arbeiten moderner und zeitgenössischer Künstlerinnen ausgliedern. Diese Werke sind eine Art von Manifest starker Frauen für starke Frauen, die sich mit einem Genre beschäftigen, welches zuvor ausschließlich Männern vorbehalten war, denn Kunst war sehr lange maskulin geprägt. In Bezug auf viele Bereiche wird gesagt, dass Polen die Rückstände aufholen muss, die der nicht immer barmherzige Lauf der Geschichte hinterlassen hat. Gehört Kunst auch dazu? Auf diese Frage kann ich nur antworten – jein.

R A P O RT WI / R A P PORT W I

Konsekwencją było to, że nie mieliśmy praktycznie polskich artystów! To był import z tych rozwiniętych krajów, gdzie dynamicznie rozwijało się mieszczaństwo. Gorzką ironią jest to, że dopiero tragedia rozbiorów, migracja z dworków do miast wytworzyła inteligencję miejską, bez której codzienna kultura po prostu nie ma szansy na rozwój.

Polscy artyści są w najlepszych kolekcjach, muzeach na świecie. Jestem aktywnym uczestnikiem międzynarodowych instytucji odpowiedzialnych za budowanie kolekcji sztuki naszej części Europy, miedzy innymi w Tate Modern. Jest Pani mecenasem sztuki, organizuje wystawy, wspiera działania artystyczne i artystów.

Natürlich ist Kunst ein Teil unseres historischen, gesellschaftlichen und zivilisatorischen Erbes. Für die dynamische Entwicklung der Kunst in unserer westlichen Zivilisation war und ist das Bürgertum verantwortlich, das je  mächtiger, desto kreativer und dynamischer und dadurch bereit für den Aufbau eines kompletten, umfassenden Milieus

Z drugiej jednak strony zaczęliśmy te wielusetletnie braki nadrabiać i w międzywojniu budować solidne fundamenty dla nowoczesnej kultury i sztuki. I okres sztuki powojennej w Polsce był jednak czasem rozwoju i  połączenia ze  światowymi inicjatywami i nurtami artystycznymi. Z dumą mogę powiedzieć, że w latach 50-tych, 60-tych i  70-tych mieliśmy światowych artystów. Bardzo wyraźnie to widać, kiedy porównuje się dorobek artystyczny Polaków, jego jakość, skalę.

Działalność w tej dziedzinie można poniekąd porównać do pracy inwestora giełdowego: mając odpowiednie fundusze można kupić klasyka albo akcje wielkiej, stabilnej korporacji i mieć pewny, choć nieduży zysk. Można jednak też zainwestować w  obiecujący talent albo start-up i jeżeli decyzja okaże się słuszna, zgarnąć wielką wygraną. Na giełdzie analizuje się w tym celu biznesplany i inne tabelki, ale jak znaleźć potencjał w artyście? Czy jest to kwestia

für Kulturphänomene war und ist. Leider entwickelte sich in Polen über Jahrhunderte hinweg kein einflussreiches Bürgertum, es wurde versäumt, dieses wichtigste Element des Bildes der Gesellschaft aufzubauen. Die polnischen Eliten beschränkten sich seit dem 15. Jh. auf eine komplett anachronistische und antibürgerliche, auf Adel und Magnatentum fokussierte Lebensphilosophie. Der für den Aufbau eines als modern zu bezeichnenden Staates,

einer Gesellschaft und eines Wirtschaftssystems notwendige Mechanismus war nicht komplett. Als Konsequenz gab es praktisch keine polnischen Künstler! Kunst, das bedeutete Importe aus besser entwickelten Ländern, in denen sich das Bürgertum dynamisch entwickelte. Es ist bittere Ironie, dass die Migration von den Gutshäusern in die Städte erst nach der Tragödie der Teilungen eine städtische intellektuelle Elite schuf, ohne die die alltägliche Kultur keinerlei Entwicklungschancen hat. Auf der anderen Seite allerdings wurde begonnen, diese jahrhundertealten Rückstände aufzuarbeiten und in der Zwischenkriegszeit solide Fundamente für moderne Kultur und Kunst zu schaffen. Die Nachkriegszeit in Polen war eine Zeit der Entwicklung der Kunst und des Anknüpfens an weltweite Initiativen und Kunsttrends. Mit einigem Stolz kann ich sagen, dass Polen in den 50-er, 60-er und 70-er Jahren Künstler von Weltrang vorweisen konnte. Dies ist sehr klar erkennbar, wenn man Qualität und Umfang des künstlerischen Schaffens von Polen vergleicht. Polnische Künstler sind in den besten Sammlungen und Museen der Welt vertreten. Ich bin in internationalen Institutionen aktiv, die für die Schaffung einer Kunstsammlung aus unserem Teil Europas verantwortlich sind, u.a. im Tate Modern. Sie sind Kunstmäzenin, organisieren Ausstellungen und fördern Kunstprojekte und Künstler. Ihre Aktivität in diesem Bereich lässt sich gewissermaßen mit der Arbeit eines Börseninvestors vergleichen: wer über die entsprechenden Finanzen verfügt, kann einen Klassiker oder Aktien eines großen Wi 12/12-01/13

19

RAP O RT W I / RA P PORT W I

wyczucia piękna albo trendów, coś czego można się wyuczyć czy wrodzona „smykałka”? Nie lubię słowa mecenas, jest takie anachroniczne – tak, jestem kolekcjonerką, jestem przedsiębiorczynią, która

z różnych grup wiekowych. Jest to realizacja podstawowego celu działalności Fundacji – budowanie poprzez sztukę kreatywnego, świadomego i  wrażliwego odbiorcy. We wszystkich tych przedsięwzięciach uczestniczy

stabilen Konzerns kaufen und erreicht einen sicheren, wenn auch nicht großen Gewinn. Man könnte jedoch auch in ein vielversprechendes Talent oder Start-Up-Unternehmen investieren, und wenn sich

część przychodów przeznacza na propagowanie, budowanie znajomości sztuki w  jak najszerszej części społeczeństwa. Moja fundacja – Art Stations by Grażyna Kulczyk realizuje dwa główne programy: wystawienniczy i performatywny. Prezentowane wystawy oparte są w znacznej mierze na mojej kolekcji, są one okazją do  konfrontacji dzieł klasyków ze światowego kręgu sztuki z artystami nieznanymi, odkrytymi często przeze mnie. Każdej wystawie towarzyszy bogaty program edukacyjny, na który składają się oprowadzania, wykłady oraz pokazy filmowe przeznaczone dla osób

rocznie kilka tysięcy osób. Jest też rozwijany duży projekt edukacyjny, który być może przekształci się w  otwarty uniwersytet praktyczny. Myślę, że porównanie do inwestora giełdowego jest trafne. Nowoczesne przedsiębiorstwo musi być bardzo otwarte na społeczeństwo, musi być wrażliwe na jego potrzeby i zrównoważony rozwój. To są takie ogólne prawa i obowiązki współczesnego, myślącego kategoriami gospodarczymi i społecznymi, przedsiębiorcy. A mechanizmy inwestycyjne są podobne – duże ryzyko – duża premia, duża pewna inwestycja to mniejsza premia, ale pewniejsza

die Entscheidung als richtig erweist, das große Los ziehen. An der Börse werden zu diesem Zweck Businesspläne und Tabellen analysiert, aber wie erkennt man das Potenzial eines Künstlers? Ist dies eine Frage des Aufspürens von Schönheit oder Trends? Ist das erlernbar oder angeborenes Talent? Ich mag das Wort Mäzen nicht, es ist veraltet – ja, ich bin Kunstsammlerin, ich bin Unternehmerin und investiere einen Teil meiner Einkünfte in die Verbreitung und Popularisierung von Kunst in der Gesellschaft. Meine Stiftung Art Stations by Grażyna Kulczyk realisiert zwei Hauptaufgaben:

20

Wi 12/12-01/13

Ausstellungen und gleichzeitige Bildung. Die präsentierten Ausstellungen basieren größtenteils auf meiner Sammlung. Sie bieten die Chance zur Konfrontation von Klassikern aus aller Welt mit unbekannten Künstlern, die ich häufig selbst entdeckt habe. Jede Ausstellung wird von einem reichhaltigen Bildungsprogramm begleitet, zu dem Führungen, Vorträge und Filmvorführungen für verschiedene Altersgruppen gehören. Dadurch wird das Hauptziel der Tätigkeit der Stiftung realisiert – die Herausbildung eines kreativen, bewussten und sensiblen Kunstrezipienten. An all diesen Veranstaltungen nehmen jährlich mehrere Tausend Menschen teil. Wir arbeiten auch an einem großen Bildungsprojekt, das sich zu einer offenen praxisorientierten Universität weiterentwickeln könnte. Ich glaube, dass der Vergleich mit einem Börseninvestor zutreffend ist. Ein modernes Unternehmen muss ein offenes Ohr für die Gesellschaft haben und für deren Bedürf nisse und nachhaltige Entwicklung sensibel sein. Dabei handelt es sich um allgemeine Rechte und Pf lichten eines modernen, in wirtschaftlichen und sozialen Kategorien denkenden Unternehmers. Die Investitionsmechanismen sind ähnlich: großes Risiko – große Prämie, große sichere Investition – kleinere Prämie, aber sicherere Zukunft. Im modernen Geschäftsleben ist neben einer tiefen Achtung der Strategie und ihrer mathematischen Struktur auch emotionale Intelligenz ungemein bedeutsam. Sie hilft dabei, gelungene intuitive Entscheidungen zu treffen. Sowohl in großen Unternehmen als auch bei gelungenen Entscheidungen von Kunstsammlern ist dieser unterbewusste raubtierähnliche Handlungsmechanismus un­glaublich wichtig.

R A P O RT WI / R A P PORT W I

przyszłość.  W  nowoczesnym biznesie, obok głębokiego szacunku dla strategii i jej matematycznej struktury, ogromnie ważna jest inteligencja emocjonalna, która pomaga podejmować traf ne decyzje intuicyjnie. Zarówno w wielkim biznesie, jak i w trafnych wyborach kolekcjonerskich, ten podświadomy mechanizm działania drapieżnika jest niezwykle istotny. Czy istnieje dekalog kolekcjonowania dzieł sztuki? Jakie błędy popełniają początkujący i czy da się ich uniknąć? Tak jak mówiłam na początku, musimy starać się odpowiedzieć na  pytanie, czy chcemy być kolekcjonerem, czy w inny sposób budować relacje ze sztuką. Jeśli chcemy kolekcjonować, to  błędy są wpisane w  proces i sprawiają, że jest on doprawdy wciągający. Kolekcjoner dużo się

uczy i popełnia błędy, ale sam podejmuje decyzje dotyczące swojej kolekcji! Patrząc przez pryzmat Polski, można odnieść wrażenie, że sztuka się nie opłaca. Państwowe galerie i muzea są – stosując nomenklaturę unijną – beneficjentem, firmy głównie widzą sztukę przez pryzmat CSR-u  i  PR-u, czyli dziedzin skierowanych na zysk niefinansowy. Czy tak jest także na świecie, czy tak rzeczywiście musi być w Polsce? Czy na sztuce można wygrać tylko jako człowiek, czy także jako podmiot gospodarczy? Tak, na sztuce można wygrać bardzo wiele! Myślę, że jestem tego modelowym przykładem. Sztuka w naturalny sposób jest częścią mojej f ilozof ii życia i inwestowania.

Gibt es goldene Regeln des Kunstsammelns? Welche Fehler werden von Anfängern begangen und sind diese vermeidbar? Wie ich anfangs er wähnt habe, muss man versuchen die Frage zu beantworten, ob man Kunstsammler werden oder anderweitig eine Beziehung zur Kunst aufbauen möchte. Möchte man selbst Kunst sammeln, dann sind Fehler vorprogrammiert. Dadurch wird dieser Prozess erst richtig faszinierend. Ein Kunstsammler lernt ständig und begeht Fehler, aber er trifft die Entscheidungen bezüglich seiner Sammlung selbst! Aus polnischer Sicht liegt der Eindruck nahe, dass Kunst nicht rentabel ist. Staatliche Galerien und Museen sind – im EU-Jargon gesprochen – Begünstigte,

Firmen hingegen sehen Kunst meist in Kategorien wie CSR und PR, also Profit nichtfinanzieller Art. Ist dies auch anderswo in der Welt der Fall und muss das in Polen tatsächlich so sein? Kann man nur als Mensch von der Kunst profitieren oder auch als Wirtschaftssubjekt? Ja, von der Kunst kann man sogar sehr stark profitieren! Ich bin, so glaube ich, ein Modellbeispiel dafür. Kunst ist in ganz natürlicher Weise ein Teil meiner Lebens- und Investitionsphilosophie. Kunst ist kreatives und kompromiss­loses Handeln und trägt deshalb außergewöhnlich viel zur Entwicklung der Persönlich­ keit, Denkweise und der Fähigkeit bei, ein Problem aus verschiedenen Perspektiven zu betrachten. Genau dies trifft auch auf Unter­ nehmen zu. Dekonstruiert man die Mechanismen, die

signs and solutions

´ Reklama swietlna + Digital Signage NEL Reklama Wrocław Sp. z o.o. ul. Kamienna 25/31 PL-53-307 Wrocław Telefon: +48 (0)71 759 37-00 Telefax: +48 (0)71 759 37-01 [email protected]

www.nel-wroclaw.pl

Andrzej Wojnowski Dyrektor Marketingu Mobil: +48 (0)785 936 848 Telefon: +48 (0)71 735 16-77 Telefax: +48 (0)71 735 16-76 [email protected]

Wi 12/12-01/13

21

RAP O RT W I / RA P PORT W I

Sztuka to działanie kreatywne, bezkompromisowe, a  przez to  niezwykle rozwijające osobowość, sposób myślenia, umiejętność spojrzenia na  problem z  dowolnej perspektywy. Dokładnie to samo dotyczy przedsiębiorstwa. Jeżeli zdekonstruujemy mechanizmy odpowiedzialne za  proces kreacji projektów artystycznych, przyjrzymy się im dokładnie, to aplikacja na część kreatywną projektu gospodarczego jest bardzo podobna. Czy propagowana przez Panią idea 50/50 jest właśnie ukłonem w stronę biznesowej strony sztuki? Jak sprawdza się ona w praktyce? 50/50 – sztuka/biznes, zbudowały wyjątkowy model działania, któr y mi  bardzo pomaga w  decyzjach inwestycyjnych i w procesie realizacji projektów. Komponent sztuki po prostu musi być zawsze zaszyty w moje projekty, a  co  za  tym idzie struktura myślenia i działania – uporządkowana, ale bardzo otwarta na  kreat ywność. Przełożył się już w początku mojej działalności biznesowej, kiedy zmieniłam sposób reagowania na  sztukę, ale i  oswoiłam nowe samochody wbudowując galerie młodej sztuki w salon samochodowy, czy aktywnie projektując rowery z  moim chińskim kooperantem. Oczywiście dzisiaj takim benchmarkiem, światowym leaderem jest Stary Browar, który zrewolucjonizował podejście przemysłu retailowego do kultury wysokiej. Dał on impuls do zmiany myślenia w wielu projektach na świecie, jestem z tego bardzo dumna. Ale oczywiście tak postawiona poprzeczka zmusza mnie do nieustannych, kreatywnych inicjatyw. A  wyraf inowane 22

Wi 12/12-01/13

działanie w tym biznesie wartym grubo ponad 500 mln Euro wymaga dużej zręczności i  wielkiego zaangażowania. Wielu naszych czytelników interesuje się sztuką, niektórzy mają również własne kolekcje. Jak duży jest krok od prywatnego kolekcjonera do profesjonalisty, mecenasa i promotora? Czy każdego na to stać i czy każdy zainteresowany sztuką powinien upatrywać w tym swój cel? Na to pytanie odpowiedziałam już w pierwszej części wywiadu. Podkreślałam, że nie każdy interesujący się z różnych powodów sztuką, musi realizować taki program jak ja, jestem z nim zżyta już kilkadziesiąt lat, jest on we mnie i dlatego jest bardzo prawdziwy. Tak, w myśl zasady walk the talk, to musi być prawdziwe. Co poradziłaby Pani osobom, które chcą zacząć kolekcjonować sztukę? Od  czego powinni rozpocząć i czym powinni się kierować? Jeśli chcą być dobr ymi kolekcjonerami, muszą zdawać sobie sprawę, że to zagospodaruje ich całe życie i znaczącą cześć kapitału. Muszą znaleźć swój projekt artystyczny na  życie, żeby z  perspektywy czasu móc powiedzieć, bez względu na  wszystko, wygrałam czy wygrałem życie. A co powinien zrobić artysta, żeby jego dzieła znalazły się na  celowniku miłośników sztuki? Artysta musi widzieć przede wszystkim swój projekt, konsekwentnie za nim podążać, być nowatorskim, być niezwykle egoistycznym w jego realizacji. Sztuka jest zazdrosna i nie lubi negocjacji i kompromisów. Musi natomiast szanować... kolekcjonerów. 

für den Schaffensprozess von Kunstprojekten verantwortlich sind und betrachtet man diese genauer, funktioniert die Übertragung auf den kreativen Teil eines Businessprojekts sehr ähnlich. Ist die von Ihnen propagierte 50/50-Idee eine Verbeugung in Richtung des wirtschaftlichen Aspekts der Kunst? Wie bewährt sich dies in der Praxis? 50/50 – Kunst/Business ist ein gut entwickeltes und außergewöhnliches Handlungsmodell, das mir bei Investitionsentscheidungen und der Realisierung meiner Projekte sehr hilft. Die Kunstkomponente muss in meinen Projekten immer vorhanden sein, und was damit verbunden ist: die Denk- und Handlungsweise – geordnet, aber absolut offen für Kreativität. Dies zeigte sich bereits am Anfang meiner Unternehmertätigkeit, als ich die Reaktionsweise auf Kunst veränderte und gleichzeitig die Autowelt gezähmt habe, indem ich junge Kunstgalerien in ein Autohaus integrierte oder zusammen mit meinem chinesischen Kooperationspartner aktiv Fahrräder entwarf. Heute ist natürlich die „Alte Brauerei“ (Stary Browar) ein solcher Maßstab, ein weltweiter Leader, der die Herangehensweise des Einzelhandels an die Hochkultur revolutioniert hat. Die „Alte Brauerei“ hat vielen Projekten weltweit Impulse zum Umdenken gegeben, worauf ich sehr stolz bin. Aber selbstverständlich zwingt mich eine so hoch gelegte Messlatte zu ständig neuen kreativen Initiativen. Und raffiniertes Vorgehen in diesem Geschäft mit einem Wert von deutlich über 500 Mio. Euro erfordern große Geschicklichkeit und enormes Engagement.

Viele unserer Leser sind kunstinteressiert, einige haben auch eigene Sammlungen. Wie groß ist der Schritt vom privaten Sammler zum Profi, Mäzen und Kunstförderer? Kann das jeder schaffen und sollte sich dies jeder Kunstinteressierte zum Ziel setzen? Diese Frage habe ich im ersten Teil des Interviews bereits beantwortet. Ich habe darauf hingewiesen, dass nicht jeder, der sich aus unterschiedlichen Gründen für Kunst interessiert, ein solches Programm realisieren muss, wie ich. Ich bin mit diesem Programm bereits mehrere Jahrzehnte lang eng verbunden, es ist ein Teil meiner selbst und deshalb so authentisch. Ja – dem Grundsatz „walk the talk“ entsprechend – Authentizität ist das Wichtigste. Was würden Sie jemandem raten, der mit dem Sammeln von Kunst beginnen möchte? Womit sollte man anfangen und wovon sollte man sich leiten lassen? Wer ein guter Kunstsammler sein will, muss sich darüber im Klaren sein, dass dieses Hobby das ganze Leben und einen bedeutenden Teil des Kapitals in Anspruch nimmt. Man muss sein eigenes Kunstprojekt fürs Leben finden, um im Rückblick sagen zu können, dass man – trotz allem – das Leben gewonnen hat. Und was sollte ein Künstler tun, damit seine Werke ins Visier der Kunstliebhaber gelangen? Der Künstler muss vor allem sein eigenes Projekt im Auge behalten, es konsequent verfolgen, Innovationskraft zeigen und außerordentlich egoistisch bei der Umsetzung sein. Kunst ist eifersüchtig und mag keine Verhandlungen und Kompromisse. Achtung entgegenbringen sollte er hingegen... den Kunstsammlern. 

Przede wszystkim należy wybierać to, co się podoba Vor allem sollte man das wählen, was einem gefällt Pomysłów na kolekcjonowanie sztuki jest wiele, my poprosiliśmy o opinię, jak zabrać się do jej zbierania właściciela słynnej Galerii przy Krakowskim Przedmieściu – Wojciecha Fibaka. Ideen für den Aufbau einer Kunstsammlung gibt es viele. Wir haben

Wojciech Fibak ,

den Eigentümer

einer berühmten Galerie in Warschau, um Rat gebeten. Jak zaczęła się Pana przygoda ze  sztuką? Skąd przemiana ze światowej sławy sportowca w kolekcjonera? Jak zawsze w  naszym życiu bardzo wiele zależy od rodziców. Im jesteśmy starsi coraz bardziej przekonujemy się o tym, jak wielki jest ich wpływ i zdajemy sobie sprawę z tego, że upodabniamy się do mamy i taty. Podobnie moja mama była kolekcjonerką, zawsze interesowały ją meble XIX wieku, jej ulubionym kierunkiem był styl biedermeier. Zbierała też porcelanę, często odwiedzała sklepy desy czy antykwariaty i  ja  jako chłopiec chodziłem z nią, patrzyłem na jej smykałkę w  negocjowaniu dużych cen, wybieraniu cennych przedmiotów. Oczywiście to  zostało przeze mnie zapamiętane i jest to pewnie

pier wszy powód, dlaczego zacząłem swoją przygodę ze sztuką. W  mojej rodzinie były silne tradycje architektury. Mój dziadek po stronie ojca był architektem, przed wojną w Olsztynie, potem w Poznaniu. Moja siostra, która mieszka od 20-stu lat w Nowym Jorku jest architektem. Tam pracowała z wieloma najbardziej rozpoznawalnymi pracowniami architektonicznymi  m.in. z  pracownią Jeda Johnsonaostatniego partnera Andiego Warhola, ze znaną w Nowym Jorku pracownią Johnson Walcenberg. Trzeci powód to  poczucie estetyki. Zawsze interesowała mnie literatura, film. Chciałem kiedyś zostać reżyserem filmowym. Moimi idolami, kiedy byłem w liceum, byli Roman Polański i Jerzy Skolimowski. Ponadto

Wie hat Ihr Abenteuer mit der Kunst begonnen? Wie ist aus einem weltberühmten Sportler ein Kunstsammler geworden? Wie immer in unserem Leben hängt viel von den Eltern ab. Je  älter wir sind, desto mehr überzeugen wir uns, wie stark ihr Einfluss ist, und werden uns bewusst, dass wir ihnen ähnlich werden. Meine Mutter war eine Kunstsammlerin. Schon immer interessierten sie Möbel des 19. Jh., vor allem in ihrem Lieblingsstil, dem Biedermeier. Sie sammelte auch Porzellan, besuchte oft Desa-Geschäfte und Antiquariate. Als Junge begleitete ich sie, beobachtete, wie sie gekonnt Preise verhandelte und wertvolle Gegenstände auswählte. Natürlich blieb mir dies im Gedächtnis und das ist sicherlich der erste Grund,

warum ich mein Abenteuer mit der Kunst begonnen habe. In meiner Familie hat die Architektur eine lange Tradition. Mein Großvater väterlicherseits war vor dem Krieg Architekt in Allenstein, später in Posen. Meine Schwester, die seit 20 Jahren in New York wohnt, ist Architektin. Sie hat mit vielen berühmten Architekturbüros zusammengearbeitet, u.a. mit dem Büro von Jed Johnson, dem letzten Partner Andy Warhols, und dem in New York bekannten Büro Johnson Walcenberg. Der dritte Grund ist mein ästhetisches Empf inden. Literatur und Film haben mich schon immer interessiert. Früher wollte ich Filmregisseur werden. Als ich Schüler war, waren Roman Polański und Jerzy Skolimowski meine Idole. Außerdem hat mich meine Posener Herkunft geprägt – Wirtschaftlichkeit, Gewissenhaftigkeit, Sparsamkeit und der Wunsch, etwas zu sammeln und zu besitzen. Ich bin antikommunistisch erzogen worden und das Sammeln war eine Art Protest gegen den in der Volksrepublik Polen eingeführten Quasi-Sozialismus. Alle diese Aspekte haben zusammen dazu geführt, dass ich mit dem Sammeln begonnen habe. Nie habe ich Wi 12/12-01/13

25

RAP O RT W I / RA P PORT W I

moje poznańskie pochodzenie: poznańska gospodarność, sumienność, oszczędność, chęć kolekcjonowania, posiadania czegoś. Byłem wychowany w silnej tradycji antykomunistycznej i kolekcjonowanie właśnie było pewnego rodzaju sprzeciwem wobec wprowadzania w Polskę Ludową quasi socjalizmu. Wszystkie te elementy razem łączą się w to, że zacząłem kolekcjonować i nigdy nie postrzegałem siebie samego jako typowego sportowca. Raczej takiego sportowca, który użył sportu, gry w tenisa po to, żeby poznać świat, ciekawych ludzi, nauczyć się obcych języków, ciągle pytać i poznawać. Co skłoniło Pana do zamiany pasji w biznes? Dalej czuję się kolekcjonerem, a nie marszandem. Wszyscy Ci, którzy mnie znają, postrzegają mnie, jako kolekcjonera. Ja dalej reaguję, kupuję, odbieram, jeżeli muszę to sprzedaję albo wymieniam, ale we  mnie siedzi przede wszystkim kolekcjoner. Często ludzie twierdzą, że jeżeli jestem od ponad 10 lat właścicielem galerii w bardzo prestiżowym miejscu przy Krakowskim Przedmieściu, to znaczy, że jestem marszandem. Nie, ja się dalej czuję kolekcjonerem. Czy istnieją złote zasady kolekcjonowania dzieł sztuki? Jakie błędy popełniają początkujący i czy da się ich uniknąć? Liczą na zbyt duże zyski ci, którzy w takim celu zbierają. Pewnie pobłądzą i nie trafią z inwestycją. A ci, którzy zbierają z pasji, którzy interesują się prawdziwie, kupują obrazy, rzeźby, fotografie, dlatego, że im się to podoba, przeważnie trafiają. Trzeba zawsze dużo mieć pokory, pytać innych, szanować i  uznawać autorytety innych kolekcjonerów, marszandów, artystów, muzealników, czy 26

Wi 12/12-01/13

wydawców pism o sztuce. Trzeba wiele się od tych ludzi uczyć, samemu dużo poznawać, czytać, studiować, odwiedzać galerie, muzea. Nie spać nocami tylko oglądać różne katalogi. I wtedy dopiero suma summarum ta kolekcja nie będzie tylko cenną kolekcją, ale do tego będzie to też trafna inwestycja. Natomiast, jeżeli ktoś jest tylko motywowany chęcią zysku, to przeważnie popełnia błąd. Najprostszą zasadą jest, aby zbierać to, co się podoba, gdyż wtedy nie będziemy niczego żałować. Myśląc o kolekcjonerach sztuki, większość z nas myśli o ścianach pełnych drogocennych Van Goghów, Mettisów i Matejków. Czy w sztukę można intratnie inwestować „tanim kosztem”? Zawsze namawiam początkujących kolekcjonerów, aby zbierali malarstwo młodych artystów tzn. takich, którzy jeszcze nie osiągnęli wysokiego pułapu. Takie

mich als typischen Sportler gesehen. Eher als Sportler, der den Tennissport dazu benutzt, um die Welt und interessante Leute kennenzulernen, Fremdsprachen zu lernen, ständig Fragen zu stellen und Erfahrungen zu sammeln. Was hat Sie veranlasst, Ihre Leidenschaft geschäftlich zu nutzen? Ich sehe mich weiterhin als Kunstsammler, nicht als Kunsthändler. Alle, die mich kennen, nehmen mich als Kunstsammler wahr. Ich reagiere, kaufe, nehme ab. Wenn ich muss, verkaufe oder tausche ich, aber mich prägt vor allem die Sammelleidenschaft. Die Leute meinen oft, dass ich ein Kunsthändler sei, weil ich seit über zehn Jahren Eigentümer einer Galerie mit Prestigeadresse an der Flanierstraße Krakowskie Przedmieście bin. Doch ich sehe mich weiterhin als Sammler.

Gibt es goldene Regeln für das Sammeln von Kunstwerken? Welche Fehler begehen Anfänger und wie kann man sie vermeiden? Zu hohe Gewinne erwarten diejenigen, die mit diesem Ziel sammeln. Sie werden wahrscheinlich einen Fehlschlag erleiden. Diejenigen, die aus Leidenschaft sammeln, wirklich interessiert sind und Gemälde, Skulpturen oder Fotograf ien deshalb sammeln, weil sie ihnen gefallen, werden meistens eine gute Wahl treffen. Man muss immer viel Demut haben, andere fragen sowie die Autorität anderer Sammler, Kunsthändler, Künstler, Museumsmitarbeiter oder Herausgeber von Fachzeitschriften achten und anerkennen. Man muss viel von diesen Leuten lernen, selber viel erkunden, lesen, studieren, Galerien und Museen besuchen. Anstatt zu schlafen, blättert man nachts

R A P O RT WI / R A P PORT W I

obrazy można w Polsce kupić już za kilka tysięcy złotych. Nie należy rozpoczynać od dużych wydatków takich jak malarstwo Wojciecha Fangora, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Jana Lebensteina, Stefana Gierowskiego, Teresy Pągowskiej, czy Tadeusza Dominika. Myślimy o dużych nazwiskach, dlatego, że przeważnie w mediach słyszymy o sztuce, kiedy jest jakaś afera, nastąpiła kradzież, ukazał się na rynku falsyfikat, albo ktoś odnalazł wyjątkowy skarb w piwnicy czy na  strychu. Sensacyjność jest częścią zainteresowania ludzi sztuką tradycyjną Czyli nie tylko starzy mistrzowie, ale także nowe gwiazdeczki są ciekawe dla kolekcjonerów. Czy obiecujących talentów trzeba szukać, czy one same starają się o to, by je znaleźć? Studenci pukają do drzwi mojej galerii, niewątpliwie chcą się

pokazać, chcą być wystawieni. Nie jest łatwo trafić na Sasnale wśród tysięcy artystów, którzy coś tworzą. Trzeba dużo pytać, często odwiedzać markowe, znane już galerie, które przeprowadzają pier wszą selekcję. Przede wszystkim należy wybierać to, co się podoba. Od dwunastu lat prowadzi Pan swoją własną Galerię Fibak przy warszawskim Krakowskim Przedmieściu. Jest to bardziej wyraz Pana pasji do sztuki, czy intratny biznes? Na co trzeba zwrócić uwagę prowadząc taką działalność? Interes to jest żaden, 90% środków się do niego dokłada. Bardzo mało się zwraca. Dlatego traktuję to jako promocję, małe muzeum, które jest reklamą polskiej sztuki klasyków lat 50, 60 i młodych artystów. Gdybym podchodził do  tego inaczej, dawno zamknąłbym drzwi do tej kordegardy Akademii Sztuk Pięknych. Jest to bardzo prestiżowe, piękne miejsce, przy Trakcie Królewskim, naprzeciwko Uniwersytetu. Czy rynek sztuki kieruje się trendami, czy – oprócz klasyków – wartość dzieła jest raczej pochodną indywidualnego gustu i odpowiedniego marketingu twórcy? Liczy się wszystko. Sztuka nie jest wymierna jak sport, nie ma  tu  centymetrów, sekund, wyniku na tablicy, który ustalałby czegoś wartość. W sporcie łatwiej się przebić. Jest to  widoczne, gdy lekkoatleta skoczy dalej czy przebiegnie szybciej. Natomiast w sztuce jest to kwestia opinii kustosza, muzeum, wydawcy magazynu o sztuce, uznanych kolekcjonerów, cenionych marszandów. To  wypadkowa opinii powoduje, że ktoś jest znany i że np. Wilhelm Sasnal jest rozpoznawalny na całym świecie.

Kataloge durch. Erst dann wird eine Sammlung nicht nur wertvoll, sondern auch eine gelungene Anlage sein. Gewinnstreben allein führt meistens nicht zum Erfolg. Der einfachste Grundsatz ist, das zu sammeln, was einem gefällt, damit es nichts zu bereuen gibt. Wenn wir an Kunstsammler denken, sehen die meisten von uns Wände voller wertvoller Werke von Van Gogh, Matisse und Matejko vor sich. Kann man mit „kleinem Budget“ gewinnbringend in Kunst investieren? Ich empfehle Anfängern immer, Werke junger, also noch nicht hochpreisiger, Künstler zu sammeln. Derartige Gemälde kann man in Polen schon für wenige tausend Zloty kaufen. Man sollte nicht mit großen Ausgaben für die Malerei von Wojciech Fangor, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Jan Lebenstein, Stefan Gierowski, Teresa Pągowska oder Tadeusz Dominik beginnen. Große Namen kennt man, weil in den Medien meistens dann über Kunst berichtet wird, wenn es eine Affäre oder einen Diebstahl gab, eine Fälschung entdeckt wurde oder jemand einen wahren Schatz im Keller oder auf dem Dachboden gefunden hat. Die Sensation ist Teil des menschlichen Interesses an traditioneller Kunst. Nicht nur alte Meister, sondern auch neue Stars sind also für geschäftstüchtige Sammler interessant. Muss man nach vielversprechenden Talenten suchen oder melden diese sich selber? Studenten wenden sich an meine Galerie, wollen sich präsentieren und ausgestellt werden. Unter tausenden Künstlern findet man nicht leicht jemanden vom Schlag eines Wilhelm Sasnal. Man muss sich viel umhören und oft gut

eingeführte Galerien besuchen, die eine Vorauswahl treffen. Vor allem sollte man das wählen, was einem gefällt. Seit zwölf Jahren betreiben Sie Ihre eigene Galerie Fibak an der Krakowskie Przedmieście in Warschau. Ist das eher Ausdruck Ihrer Kunstleidenschaft oder ein gutes Geschäft? Worauf muss man in dieser Branche achten? Ein gutes Geschäft ist das nicht. 90 Prozent der Mittel muss man zuschießen. Es lohnt sich kaum. Für mich ist es ein kleines Museum, das für polnische Kunst der fünfziger und sechziger Jahre sowie junge Künstler wirbt. Mit einer anderen Einstellung hätte ich meine Galerie in der Wachstube der Akademie der Bildenden Künste schon längst geschlossen. Das ist ein sehr angesehener, schöner Standort am Königstrakt gegenüber der Universität. Wird der Kunstmarkt von Trends bestimmt oder ist der Wert eines Werks – abgesehen von Klassikern – eher das Ergebnis des individuellen Geschmacks und guten Marketings des Künstlers? Alles ist wichtig. Die Kunst ist nicht messbar wie der Sport. Es gibt keine Zentimeter, Sekunden oder Ergebnisse auf der Anzeigentafel, die ihren Wert bestimmen würden. Im Sport gelingt der Durchbruch leichter. Man sieht es, wenn ein Leichtathlet weiter springt oder schneller läuft. In der Kunst zählt die Meinung eines Museumskurators, einer Fachzeitschrift, anerkannter Sammler und geschätzter Kunsthändler. Das Gesamtbild bewirkt, dass jemand auf der ganzen Welt bekannt wird, wie z.B. Wilhelm Sasnal. Einerseits ist es schwieriger, andererseits leichter. Im Sport bewirkt die Wi 12/12-01/13

27

RAP O RT W I / RA P PORT W I

Z jednej strony jest to trudniejsze, a  z  drugiej łatwiejsze, gdyż w  sporcie ta  wymierność powoduje to, że po jakimś czasie, gdy tenisista zaczyna tracić swoją formę, natychmiast wypada. Natomiast w sztuce dzięki temu, że nie ma testowania i sprawdzania liczbami, można dłużej przetrwać. Co poradziłby Pan osobom, które chcą zacząć kolekcjonować sztukę? Od  czego powinni rozpocząć i czym powinni się kierować? Tanie chwyt y medialnopopular yzatorskie ogólnie na dłuższą metę nie popłacają. Andy Warhol się tym posługiwał, był bardzo głośny, widoczny, medialny. Jednak większość prawdziwych artystów to są ci, którzy szukają spokoju, tworzą w zaciszu i chcą, aby ich dzieła przemawiały za nich, a nie oni sami. W  Polsce jest kilku artystów,

Konkurs!

Gewinnspiel!

którzy lubią być widoczni i chcą, aby o nich mówiono tj. Edward Dwurnik, Katarzyna Kozyra, Magda Niesnarska. Często prowokują swoją sztuką, sposobem jej prezentacji, zachowaniem, własną osobowością i w ten sposób osiągają swój cel. Inni, których osobiście wolę, są wyciszeni tj. Jan Lebenstein, Stefan Gierowski czy Wojciech Fangor i nie chcą szokować, lecz tworzyć oryginalną sztukę. Oni nie myślą o sukcesie komercyjnym, są jak gdyby z innej epoki, zagubieni w świetle reflektorów. Na koniec pytanie, którego magazyn o  tematyce gospodarczej uniknąć nie może: Czy na sztuce da się zarobić, szczególnie, gdy wszyscy dookoła straszą kryzysem? Sztuka na  przestrzeni lat bije wszystko, wygrywa z inwestycjami f inansowymi, gdyby wziąć

Messbarkeit, dass beispielsweise ein Tennisspieler schnell an Bedeutung verliert, wenn er außer Form kommt. In der Kunst kann man länger überdauern, weil man sich nicht ständig bewähren muss. Was empfehlen Sie Personen, die Kunstwerke sammeln möchten? Womit sollten sie anfangen, woran sich orientieren? Billige Medien- und Marketingtricks zahlen sich langfristig nicht aus. Andy Warhol hat diesen Weg gewählt. Er war in den Medien hör- und sichtbar. Die meisten wirklichen Künstler suchen hingegen Ruhe, arbeiten in aller Stille und möchten, dass ihre Werke und nicht sie selbst überzeugen. In Polen gibt es einige Künstler, die gerne im Rampenlicht stehen, zum Beispiel Edward Dwurnik, Katarzyna Kozyra und Magda

Niesnarska. Oft provozieren sie mit ihrer Kunst, ihrer Präsentation, durch ihr Verhalten, die eigene Persönlichkeit, um so ihr Ziel zu erreichen. Andere, die ich persönlich bevorzuge, bleiben im Hintergrund, so Jan Lebenstein, Stefan Gierowski und Wojciech Fangor. Sie wollen nicht schockieren, sondern gute Kunst schaffen. Sie denken nicht an den kommerziellen Erfolg, scheinen aus einer anderen Ära zu stammen, scheuen die Öffentlichkeit. Zum Abschluss eine Frage, die in einem Wirtschaftsmagazin nicht fehlen darf: Kann man mit Kunst Geld verdienen, besonders, wenn alle eine Krise kommen sehen? Langfristig übertrifft die Kunst alles, auch Finanzanlagen, wenn man sämtliche Indizes und Kennziffern der letzten 40 Jahre berücksichtigt. Als ich im

Wygraj ekskluzywną zastawę z nowoczesnej kolekcji New Cottage Special

Serve Salad marki Villeroy & Boch (www.villeroy-boch.com) o wartości 2444 PLN! Jest to zestaw na sześć osób wykonany z porcelany klasy Premium.

Prześlij nam przepis na świąteczną sałatkę Najlepszy wygrywa! Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: [email protected] do 7 stycznia. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi.

Gewinnen Sie ein exklusives Service

aus der modernen Kollektion New Cottage Special Serve Salad der Marke Villeroy & Boch (www.villeroy-boch.com) im Wert von 2444 PLN! Das Set ist für sechs Personen bestimmt und wurde aus Porzellan der Klasse Premium gefertigt.

Schicken Sie uns ein Rezept für einen weihnachtlichen Salat Die beste Antwort gewinnt! Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per Email an [email protected] bis zum 7. Januar. Der Gewinner wird in der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben.

28

Wi 12/12-01/13

R A P O RT WI / R A P PORT W I

pod uwagę wszelkiego rodzaju indeksy i wskaźniki ostatnich 40 lat. Kiedy grałem w  tenisa w Houston w Teksasie zgłoszono mi obrazy z lat 60. Marka Rothko, czerwone kwadraty, abstrakcje. Słyszałem o tym nazwisku, ale nie tak dużo, wtedy jego prace były warte kilkanaście tysięcy, dzisiaj już kilkanaście, jeżeli nie kilkadziesiąt milionów dolarów. Nie ma takiego przebicia w niczym. Obrazy Jerzego Nowosielskiego w latach 80. można było kupić jeszcze za 100 dolarów, dzisiaj wartość najlepszych prac wynosi 60 tys. USD. Żadne inne inwestycje nie byłyby blisko tak intratne jak sztuka. Sztuka naprawdę się sprawdza i na przestrzeni 10 lat wszystkie indeksy światowe i polskie to potwierdzają. W czasie kryzysu w Polsce nie ma  specjalnych okazji, nawet uważam, że w świecie nie ma okazji. Dla przykładu tam, gdzie jest naprawdę ciekawe położenie nieruchomości, jeśli mówimy o tym atrakcyjnym Miami to te ceny się nie zmieniły, w takim mniej atrakcyjnym Miami tak, gdy mówimy o wybrzeżu Hiszpanii, o Marbelli, nie ma wyjątkowych okazji. Podobnie sztuka, mimo że trwa kryzys, radzi sobie doskonale. W sztuce polskiej jest pewna stagnacja, nie ma dużego ruchu w  interesie. Ja  nadal kupuję i  uważam malarstwo za  niedoszacowane. To  jest ciągle eldorado dla kupujących, aczkolwiek nie ma  żadnego wysypu korzystnych finansowo możliwości. W tej chwili, gdyby pomyśleć o  tych wielkich nazwiskach tj. Gierowski, Dominik, Fangor, Lebenstein, Wróblewski nie ma żadnych okazji. Tak naprawdę ceny pozostały takie same, trzeba zapłacić realną wartość, która jest ciągle zdecydowanie zaniżona w  porównaniu do  Niemiec, Anglii, Francji, czy do Stanów Zjednoczonych. 

texanischen Houston Tennis gespielt habe, wurden mir Bilder aus den sechziger Jahren gezeigt, von Mark Rothko, abstrakte rote Quadrate. Ich hatte den Namen schon gehört. Damals waren seine Werke nicht mehr als 20.000 Dollar wert, heute sind es zweistellige Millionenbeträge. Diese Steigerung ist einzigartig. Gemälde von Jerzy Nowosielski konnte man in den achtziger Jahren noch für 100 Dollar kaufen. Heute werden die besten für 60.000 Dollar gehandelt. Keine anderen Anlagen sind so gewinnbringend wie Kunstwerke. Die Kunst hat sich wirklich bewährt. Ein Rückblick auf die polnischen und globalen Indizes der letzten zehn Jahre bestätigt das. In Krisenzeiten gibt es in Polen keine Schnäppchen, ich meine sogar, nirgendwo auf der Welt. Beispielsweise haben sich an wirklich interessanten Immobilienstandorten, wenn wir vom attraktiven Miami sprechen, die Preise nicht verändert, im weniger attraktiven Miami schon eher. Wenn wir die spanische Küste, Marbella, betrachten, gibt es keine günstigen Gelegenheiten. Ähnlich verhält es sich mit der Kunst. Sie hält der Krise stand. Die polnische Kunst stagniert, es gibt wenig Geschäftsabschlüsse. Ich kaufe weiter und meine, dass Gemälde unter Wert erhältlich sind. Noch immer gibt es ein Eldorado für Käufer, jedoch kein Übermaß an f inanziell vorteilhaften Gelegenheiten. Wenn man gegenwärtig große Namen wie Gierowski, Dominik, Fangor, Lebenstein oder Wróblewski betrachtet, bietet sich keine günstige Gelegenheit. Die Preise sind gleich geblieben. Man muss den realen Wert bezahlen, der weiterhin deutlich unter dem Niveau in Deutschland, England, Frankreich oder den USA liegt. 

Bezpiecznej drogi

Wi 12/12-01/13

29

Anish Kapoor © Dorotheum

Sztuka jako klasa aktywów Kunst als Aktivaklasse

W 2010 roku na łamach biuletynu CFA Institute, w rubryce dotyczącej bankowości prywatnej, Ed McCarthy zadał doradcom wealth management pytanie: „Co robisz, gdy klient wyraża chęć zainwestowania w sztukę?”. Ogromne zainteresowanie klientów sztuką to główny impuls szybkiego rozwoju art bankingu na całym świecie. Jest to z pewnością unikatowa inwestycja, dlatego warto

Maciej Gajewski Dom Aukcyjny Abbey House

zdać sobie sprawę ze specyfiki sztuki jako jednej z klas aktywów. 2010 hat Ed McCarthy in einer dem Private Banking gewidmeten Rubrik des Bulletins des CFA Instituts Wealth-Management-Beratern folgende Frage gestellt: „Was tun Sie, wenn Ihr Kunde in Kunst investieren möchte?“ Das enorme Kundeninteresse an Kunst liefert den Hauptimpuls für die schnelle Entwicklung des Art-Bankings auf der ganzen Welt. Es handelt sich mit Sicherheit um eine einzigartige Anlage. Deshalb sollte man sich der Besonderheit von Kunst als Aktivaklasse bewusst sein. Podstawową cechą dzieł sztuki jest ich niepowtarzalność. W ekonomicznej terminologii można mówić o rzadkości dóbr, jakimi są obrazy, rzeźby, grafiki, fotografie. Zgodnie z odwiecznym mechanizmem motywującym kolekcjonerów i zbieraczy, im przedmiot trudniej dostępny, tym jego wartość większa. Brak substytutów dla poszczególnych dzieł sztuki przesuwa granicę tego, ile klienci są w stanie uczynić dla pozyskania tego wypatrzonego, bardzo daleko. Drugą ważną ceną dzieł sztuki jest ich bardzo złożona natura. Choć nazwisko artysty jest powszechnie uważane za najważniejsze, pisząc o „pracy Picassa” poruszamy się w sferze ogólników. Poszczególne dziedziny sztuki, takie jak malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, wytworzyły wokół siebie osobne rynki. W obrębie malarstwa, dwa obrazy Picassa mogą być przedmiotem inwestycji, które zakończą się zupełnie inaczej.

Wyceny prac w różnych formatach, różnych technikach malarskich, o różnych tematach różnią się. Nie mniej na ceny wpływa historia danego dzieła sztuki (poprzedni właściciele, udział w wystawach, reprodukowanie go w ważnych wydawnictwach itd.). Oprócz mocno skomplikowanej kwestii klasy artystycznej danego dzieła sztuki, całkowicie uzasadnione jest wyróżnianie etapów w twórczości artysty, ponieważ bardzo często prace późne są cenione wyżej niż wczesne lub odwrotnie. Listę można ciągnąć dalej – stan zachowania, wiar ygodność atrybucji (przypisania pracy konkretnemu artyście), obecność sygnatury (podpisu)... Bezpieczeństwo W tej sytuacji, gdy wycena sztuki jest kwestią skrajnie złożoną, wnioski dla art bankingu można ująć w następujący sposób. Rynek

Gr undlegende Eigenschaft von Kunstwerken ist ihre Einmaligkeit. Wirtschaftswissenschaftlich stellen Gemälde, Skulpturen, Graf iken und Fotograf ien knappe Güter dar. Eine uralte und Sammler motivierende Regel besagt: Je rarer ein Gegenstand, desto wertvoller ist er. Das Fehlen von Substituten für einzelne Kunstwerke erhöht die Bereitschaft von Kunden, ihren Einsatz für den Erwerb des ersehnten Stücks stark zu erhöhen. Eine zweite wichtige Eigenschaft von Kunstwerken ist ihre sehr komplexe Natur. Auch wenn der Name des Künstlers allgemein als am wichtigsten gilt, bewegen wir uns im Bereich von Gemeinplätzen, wenn wir über „Arbeiten Picassos“ schreiben. Einzelne Kunstgebiete wie Malerei, Zeichenkunst, Grafik und Bildhauerei haben gesonderte Märkte entstehen

lassen. Was die Malerei betrifft, können sich Anlagen in zwei Picasso-Werke vollkommen unterschiedlich entwickeln. Schätzungen von Arbeiten mit verschiedenen Formaten, Maltechniken und Themen fallen unterschiedlich aus. Den Preis beeinf lusst auch die Geschichte des jeweiligen Kunstwerks (Voreigentümer, Teilnahme an Ausstellungen, Reproduktion in wichtigen Publikationen usw.). Neben der sehr komplizierten Frage der künstlerischen Qualität des jeweiligen Kunstwerks ist es notwendig, Schöpfungsphasen des Künstlers zu unterscheiden, weil sehr häuf ig spätere Arbeiten als wertvoller angesehen werden als f rühere oder umgekehrt. Diese Liste könnte man noch erweitern, so um den Erhaltungszustand, die Unumstrittenheit seiner Echtheit oder die Existenz einer Unterschrift. Wi 12/12-01/13

31

RAP O RT W I / RA P PORT W I

sztuki to  w  istocie około 150 oddzielnych rynków (np. rynek młodego polskiego malarstwa, rynek plakatów f ilmowych, rynek XIX-wiecznego malarstwa francuskiego). To  oczywiście duża zaleta sztuki jako inwestycji. Oprócz faktu, że samo włączenie sztuki do  portfela wywiera wiele pożądanych skutków zabezpieczająco-stabilizujących, także w  obrębie samej sztuki zachodzi dywersyfikacja na rynki nisko ze  sobą skorelowane, a co za tym idzie – bezpieczeństwo rośnie jeszcze bardziej. Dywersyfikacja portfela i brak korelacji z rynkiem akcji to chyba najważniejsze sformułowania, które są przytaczane w kontekście zalet inwestycji w  sztukę. Kierowanie inwestycji w kilka klas aktywów jest korzystne samo w  sobie. W  przypadku sztuki dywersyfikacja jest podwójna, ponieważ np. rynek zabytkowych mebli rozwija się inaczej niż rynek fotografii współczesnej. Sztuka jako schronienie dla kapitału (shelter asset), szczepionka dla portfela to sugestywne określenia, ale opierają się na realistycznej ocenie sytuacji ekonomicznej i licznych badaniach. Przeznaczając 10-15% kapitału na  sztukę osiągamy większe bezpieczeństwo, stabilność, a także szansę uzyskania wyższej stopy zwrotu z całego portfela inwestycyjnego. Eliminacja ryzyka Kwestia ryzyka inwestycyjnego w przypadku sztuki ujmowana jest często na zasadzie kalkulacji odchylenia standardowego rocznej stopy zwrotu. Zgodnie z Mei Moses, na przestrzeni 50 lat liczony w ten sposób współczynnik ryzyka dla indeksu sztuki był nieco niższy niż dla indeksu giełdy nowojorskiej (S&P500). 32

Wi 12/12-01/13

W przypadku indywidualnych decyzji inwestycyjnych kwestia ryzyka ma nieco inny wymiar. Na rynku sztuki istnieje wiele sposobów ograniczania i niemal eliminacji ryzyka inwestycji. Choć w przekroju całej sztuki przypadki spadku wartości należą

Sicherheit Da die Schätzung von Kunstwerken eine sehr komplexe Angelegenheit ist, kann man für das Art-Banking folgende Schlussfolgerungen ziehen. Der Kunstmarkt besteht eigentlich aus 150 gesonderten

Märkten (z.B. junge polnische Malerei, Filmplakate, französische Malerei des 19. Jh.). Das ist natürlich ein großer Vorteil von Kunst als Anlageform. Abgesehen davon, dass die Aufnahme von Kunstwerken ins Portfolio eine absichernde und stabilisierende

R A P O RT WI / R A P PORT W I

tacy jak Wojciech Fangor, Jan Tarasin, Stefan Gierowski itd.) pozwala stwierdzić, że średnie ceny wszystkich tych artystów rosną stabilnie i szybko od ponad dekady. Ryzyko nabycia falsyf ikatu, demonizowane w popularnych mediach, stanowi mimo wszystko margines zagrożeń tego rynku. Ma większe znaczenie w przypadku sztuki dawnej. Obrót sztuką współczesną umożliwia kontakt z  twórcą, szybką weryfikację oraz wystawienie certyfikatu podpisanego przez samego artystę. Za ryzyko inwestycji w sztukę należy uznać kwestię niskiej, w stosunku do rynku finansowego, płynności. Sztuki rzeczywiście nie sprzedaje się tak łatwo i szybko jak papierów wartościowych, choć należy wspomnieć o  giełdach sztuki, które powstają w Europie i  Azji od  kilku lat. To  jedna z  metod uzyskania większej płynności z dzieł sztuki. Nabywa się udziały w poszczególnych pracach, a  minimalny wkład to  np.  10 euro. Giełdy sztuki znajdują się w  dalszym ciągu na  etapie poszukiwań (giełda w Luksemburgu ma być pierwszą z  pełnymi regulacjami), ale z pewnością warto obserwować to nowe zjawisko na rynku sztuki.

Jakub Słomkowski © Desa Unicum

do absolutnych wyjątków, szeroki konsensus utrzymuje się w kwestii stanowiska, że wysokiej klasy dzieła sztuki uznanych artystów nie tracą na wartości. Przegląd notowań aukcyjnych klasyków polskiej sztuki współczesnej (artyści urodzenie w latach 20-30,

Odnośnie polskiego rynku sztuki często mówi się o  jego silnym niedowartościowaniu. Porównywalne artystycznie prace polskich artystów są w  kraju (w dalszym ciągu) sprzedawane w  mocno zaniżonych cenach. To oczywiście sytuacja korzystna dla inwestorów. Dwucyfrowe stopy zwrotu są potwierdzone w obrębie większości segmentów rynku, jednak najsilniejsza jest kondycja inwestycyjna sztuki współczesnej. Wśród twórców żyjących jest wielu malarzy, których obrazy są droższe o 20-40% rocznie, jest w Polsce wielu. Jeden z aktualnych polskich przykładów powrotu na aukcję

Wirkung hat, kann auch im Bereich der Kunst an sich eine Diversifizierung in kaum miteinander verknüpfte Märkte erfolgen, wodurch die Sicherheit zusätzlich erhöht wird. Die Diversifizierung des Portfolios und die fehlende Korrelation mit dem Aktienmarkt sind wohl die wichtigsten Vorzüge von Kunstanlagen. Investitionen in mehrere Aktivaklassen sind an sich schon vorteilhaft. Im Falle von Kunst ist die Diversifizierung doppelter Natur, weil sich z.B. der Markt für antike Möbel anders entwickelt als der für zeitgenössische Fotografie. Kunst als Kapitalschutz (shelter asset) und Impfschutz fürs Portfolio sind suggestive Bezeichnungen. Sie beruhen aber auf einer realistischen Einschätzung der wirtschaftlichen Situation und zahlreichen Untersuchungen.

Wenn wir 10 – 15 Prozent des K apitals für Kunstanlagen einsetzen, erhalten wir größere Sicherheit und Stabilität sowie auch die Chance auf eine bessere Rendite des Gesamtportfolios. Risikoeliminierung Die Frage des Investitionsrisikos bei Kunst wird oft mit der Standardabweichung der Jahresrendite beschrieben. Gemäß dem Mei Moses war der über 50 Jahre lang auf diese Weise berechnete Risikofaktor für den Kunstindex etwas geringer als der für den Index der New Yorker Börse (S&P 500). Im Falle individueller Investitionsentscheidungen nimmt die Risikof rage eine etwas andere Dimension an. Auf dem Kunstmarkt gibt es viele Möglichkeiten,

Goldenstein & Partner Rechtsanwälte und Steuerberater rechtsanwälte adwokaci • • • •

Zivil-, Handels- und Gesellschaftsrecht M&A Transport- und Speditionsrecht Forderungseinzug und -management

• • • •

Prawo cywilne i spółek handlowych M&A Prawo transportowe i spedycyjne Windykacja należności

steuerberater doradcy podatkowi • • • •

Steuerliche und betriebswirtschaftliche Beratung Internationale Steuerlastgestaltung Rechnungswesen Lohn- und Finanzbuchhaltung

• • • •

Doradztwo podatkowe i ekonomiczne Międzynarodowe zarządzanie podatkowe Rachunkowość Księgowość finansowa i płac

Potsdam, Berlin, Hamburg Poznan, Szczecin, Wrocław* * od / ab 2013

www.ra-goldenstein.de Tel. +49 (331) 29 82 00

www.goldenstein.pl Tel. +48 (61) 278 54 32

Wi 12/12-01/13

33

RAP O RT W I / RA P PORT W I

to praca „Mountain Road” z 1961 roku Jerzego Nowosielskiego. Przy horyzoncie inwestycyjnym 14 lat roczna stopa zwrotu z tej inwestycji wyniosła 21,4%. Nie sposób nie przypomnieć w tym momencie, że oprócz uzyskania tak dobrego wyniku, przez kilkanaście lat mądry inwestor uświetniał swój apartament malarstwem najwyższej klasy. Ten wymiar korzyści, który trudno przecenić, sprawia, że lokowanie kapitału w dzieła sztuki ma ogromną przewagę nad innymi inwestycjami.

sztuki do  Europy i  świata. Notowania aukcyjne młodego polskiego malarstwa, a  także spektakularne międzynarodowe karier y artystów młodego pokolenia, które jako pierwsze skorzystało z nowych możliwości, które dają nowoczesna promocja

das Investitionsrisiko zu beschränken oder fast ganz auszuschließen. Betrachtet man die gesamte Kunst, gehören Fälle eines Wertverlustes zu den absoluten Ausnahmen. Es besteht weitgehende Einigkeit, dass erstklassige Kunstwerke

Kunst ermöglicht die Kontaktauf nahme mit dem Künstler, eine rasche Überprüfung und die Ausfertigung eines Zertifikats durch den Künstler selbst. Als Risiko von Kunstanlagen ist die im Verhältnis zum Finanzmarkt

W  realiach polskich domów aukcyjnych, ceny prac najwybitniejszych malarzy tworzących po  wojnie rosły w ostatniej dekadzie w tempie dochodzącym do 20-50% rocznie, a analiza powszechnie dostępnych notowań aukcyjnych pokazuje, że bardzo ciężko znaleźć od tej reguły wyjątki. To bardzo pożądane połączenie stabilności z wysoką stopą zwrotu. W zestawieniu z rekordowymi rocznymi stopami zwrotu z rankingu Skate’s (pięć tysięcy najdroższych dzieł sztuki w historii), nieporównywalnie niższy poziom cen polskiej sztuki sprawia, że wiele krajowych transakcji dorównuje roczną stopą zwrotu z inwestycji rzeźbie Isamu Noguchi’ego (ponad 190% p.a.). W latach 90. prace artystów tak wybitnych jak Maria Jarema czy Zdzisław Beksiński kupowano nawet dziesięciokrotnie taniej niż dziesięć lat później. Sytuacja, w  której najwyższej jakości polska sztuka, obecna na międzynarodowych wystawach, kosztuje wielokrotnie mniej niż podobna sztuka artystów zachodnich, jest oczywiście tymczasowa. Powoli, ale jednak, na polskim rynku pojawiają się mechanizmy i otoczenie rynkowe zbliżające rodzimy obrót dziełami 34

Wi 12/12-01/13

Emilio Vedova © Dorotheum

i nowe technologie świadczą o tym, że inwestorzy rozważający wejście na rynek polskiej sztuki, znajdują się w dalszym ciągu w wyjątkowo korzystnej sytuacji. Podobnie jak w  przypadku pozostałych segmentów rynku sztuki, a może szczególnie właśnie ta ścieżka inwestycyjna (kariery młodych artystów) wymaga specyficznej wiedzy, choć nawet ta nie pozwala na precyzyjne prognozowanie. Jednak pojawienie się w Polsce pierwszych doradców wealth management i art bankingu, którzy traktują sztukę między innymi jako klasę aktywów, ułatwia dostęp do tej interesującej inwestycji każdemu, niezależnie od poziomu wiedzy. 

anerkannter Künstler nicht an Wert verlieren. Die Auktionsergebnisse für Klassiker der polnischen zeitgenössischen Kunst (in den 20er und 30er Jahren geborene Künstler wie Wojciech Fangor, Jan Tarasin, Stefan Gierowski usw.) zeigen, dass die Durchschnittspreise aller dieser Künstler seit über einem Jahrzehnt beständig und schnell steigen. Das von Massenmedien übertrieben dargestellte Risiko, eine Fälschung zu erwerben, ist nur eine Randerscheinung dieses Markts. Größere Bedeutung besitzt es bei der alten Kunst. Der Handel mit zeitgenössischer

geringe Liquidität zu werten. Kunstwerke verkauft man in der Tat nicht so einfach und schnell wie Wertpapiere, auch wenn seit einigen Jahren in Europa und Asien Kunstbörsen entstehen. Sie bilden eine Möglichkeit, größere Liquidität von Kunstwerken zu erreichen. Man erwirbt Anteile an einzelnen Arbeiten. Die Mindestbeteiligung beträgt z.B. 10 Euro. Die Kunstbörsen befinden sich weiterhin in einem Findungsprozess (die Börse in Luxemburg soll die erste mit einem vollständigen Regelwerk sein), aber sicherlich sollte man dieses Phänomen auf dem Kunstmarkt beobachten.

R A P O RT WI / R A P PORT W I

Oft spricht man von einer starken Unterbewertung des polnischen Kunstmarkts. Künstlerisch vergleichbare Arbeiten polnischer Künstler werden im Inland (weiterhin) zu sehr niedrigen Preisen verkauft. Das ist selbstverständlich eine für Anleger vorteilhafte Situation. Die meisten Marktsegmente verzeichnen zweistellige Renditen. Am besten entwickeln sich Investitionen in zeitgenössische Kunst. Unter in Polen lebenden Künstlern gibt es viele Maler, deren Gemälde jährlich um 20 bis 40 Prozent teurer werden. Ein aktuelles polnisches Beispiel für eine wiederholte Versteigerung ist das aus dem Jahr 1961 stammende Werk „Mountain Road” von Jerzy Nowosielski. Bei einem Investitionshorizont von 14 Jahren betrug die jährliche Rendite 21,4 Prozent. Natürlich darf man nicht vergessen, dass der kluge Anleger nicht nur ein gutes Ergebnis erzielte, sondern über ein Jahrzehnt lang seine Wohnung auch mit einem erstklassigen Gemälde verschönert hat. Diese nicht zu unterschätzenden Vorteile bewirken, dass Kunstanlagen anderen Anlageformen weit voraus sind. Die Praxis polnischer Auktionshäuser zeigt, dass Preise für Werke der besten Nachkriegsmaler in der letzten Dekade um 20 bis 50 Prozent per annum gestiegen sind. Eine Analyse der allgemein zugänglichen Auktionsdaten belegt, dass es kaum Ausnahmen von dieser Regel gibt. Es gibt eine sehr begehrte Verbindung von Stabilität und hoher Rendite. Der im Vergleich mit den Rekord-Jahresrenditen der Skate‘s Top 5000 (die fünftausend teuersten Kunstwerke aller

Zeiten) relativ geringe Preis für polnische Kunst bewirkt, dass mit vielen inländischen Geschäftsabschlüssen eine Jahresrendite wie mit einer Skulptur von Isamu Noguchi erreicht wird (190 Prozent jährlich). In den 90er Jahren waren Arbeiten solch herausragender Künstler wie Maria Jarema oder Zdzisław Beksiński sogar um ein Zehnfaches billiger als zehn Jahre später. Dass erstklassige polnische Kunst, die auf internationalen Ausstellungen vertreten ist, ein Vielfaches weniger kostet als vergleichbare Kunst westlicher Künstler, ist natürlich nur eine vorübergehende Erscheinung. Langsam, aber sicher bilden sich auf dem polnischen Markt Mechanismen und ein Umfeld, die den Kunsthandel in Polen dem in Europa und auf der Welt angleichen. Die Auktionsresultate der jungen polnischen Malerei und auch spektakuläre internationale Karrieren von Künstlern der jungen Generation, die als erste neue Möglichkeiten wie ein modernes Marketing und neue Technologien genutzt hat, zeugen davon, dass sich Anleger, die sich auf dem polnischen Kunstmarkt engagieren wollen, weiterhin in einer außergewöhnlich günstigen Situation befinden. Ähnlich wie bei anderen Kunstmarktsegmenten, vielleicht sogar in besonderer Weise, bedarf diese Anlagemöglichkeit (Werke junger Künstler) eines besonderen Wissens, obwohl selbst dieses keine präzisen Prognosen gestattet. Da in Polen die ersten Berater für Wealth-Management und Art-Banking aktiv werden, die Kunst unter anderem als Aktivaklasse ansehen, wird der Zugang zu dieser interessanten Anlageform allen, unabhängig von ihrem Wissensstand, erleichtert. 

Poli Art Unikate aus Acrylglas: Weltweit einzigartig sind die Möbel-Kunstwerke von Rolando Pettinari und Sohn Marco aus Italien. Technik und Kreation in wunderbarer Symbiose. Ein Blickfang für jeden Raum: vom Wohnzimmer bis zum Design-Hotel, von der Kunsthalle bis hin zur Edel-Disco. Niepowtarzalne na skalę światową meble z tworzywa PMMA, produkowane we Włoszech przez Rolando Pettinari i jego syna Marco. Wspaniała symbioza pomiędzy techniką i sztuką. Meble będące ozdobą każdego wnętrza: od pokoju w mieszkaniu do pokoju w hotelu, od pomieszczeń galerii sztuki do pomieszczeń dyskoteki.

Anfragen: Anita Bialk polnisch, englisch, deutsch

kontakt: Anita Bialk język polski, angielski, niemiecki

SCUDO Plastics GmbH D-55129 Mainz • Exklusiv für Poliedrica Italien

SCUDO Plastics GmbH D-55129 Mainz • Wyłączny przedstawiciel firmy Poliedrica Włochy

Fon: +49 - (0) 6131 - 6292893 Fax: +49 - (0) 6131 - 6293938 E-Mail: [email protected]

Wi 12/12-01/13 Anzeige_poliart_modulA_05111212.indd 1

35 07.12.12 10:50

RAP O RT W I / RA P PORT W I

Jakub Kokoszka Prezes Domu Aukcyjny Abbey House Vorstandsvorsitzender des Auktionshauses Abbey House Czy w czasach kryzysu kiedy indeksy giełdowe szwankują zainteresowanie klientów zakupem dzieł sztuki jest większe czy raczej odwrotnie? Czy klienci traktują to  jako bezpieczną inwestycję, która nie straci na wartości czy raczej wolą nie czynić wydatków z obawy o swój portfel? W czasach naznaczonych przez kryzys i wahania giełdowe jedno jest dla mnie pewne – inwestorzy muszą uczyć się na błędach. Dziś już wiadomo, że bez mądrej

36

Wi 12/12-01/13

dywersyfikacji portfela jest się całkowicie zdanym na kaprysy rynków finansowych. To wielka szansa, którą rynek sztuki moim zdaniem już zaczyna wspaniale wykorzyst ywać. Badania potwierdzają, że dzieła sztuki są odporne na wahania giełdowe, dlatego mogą służyć jako szczepionka dla portfela inwestycyjnego. O tym, że inwestorzy na całym świecie już to wiedzą, świadczą rekordowe wyniki rynku sztuki. Na targach sztuki Art Basel głośnym echem odbiła się obecność greckich

milionerów poszukujących schronienia dla swoich pieniędzy. W Polsce również kryzys sprzyja r ynkowi sztuki. W  moim ostatnim raporcie z  polskiego rynku aukcyjnego odnotowałem bezprecedensowe ożywienie rynku aukcyjnego – sprzedaż na aukcjach wzrosła w ciągu 12 miesięcy o ponad 90 procent. W inwestycyjnym podejściu do sztuki zdecydowanie przeważa zaufanie do  niej i  jej stabilnej wartości, dlatego w kryzysie może nieco ubyć klientów indywidualnych nienastawionych inwestycyjnie, ale zdecydowanie przybywa inwestorów. Najlepsza sztuka po prostu nie traci na wartości, niezależnie od warunków makroekonomicznych, politycznych i  społecznych. W  kryzysie, a szczególnie przed jego nadejściem, zdecydowanie polecam inwestycje alternatywne, w tym głównie dzieła sztuki.  Wächst in Krisenzeiten bei schwankenden Börsenindizes das Interesse der Kunden am Kauf von Kunstwerken oder ist es eher umgekehrt? Sehen die Kunden diese als sichere und wertbeständige Anlageform an oder fürchten sie eher derartige Investitionen, weil sie um ihr Geld bangen? In von einer Krise und Kursschwankungen geprägten Zeiten ist für mich eins gewiss: Anleger müssen aus Fehlern lernen. Ohne eine vernünftige

Risikodiversif izier ung ist man völlig den Launen der Finanzmärkte ausgeliefert. Das ist eine große Chance, die der Kunstmarkt meiner Ansicht nach hervorragend zu nutzen beginnt. Untersuchungen bestätigen, dass Kunstwerke Börsenschwankungen widerstehen. Deshalb können sie als eine Art Impfschutz für das Investitionsportfolio dienen. Die Rekordwerte des Kunstmarkts belegen, dass Investoren auf der ganzen Welt dies bereits wissen. Auf der Kunstmesse ArtBasel löste der Besuch griechischer Millionäre, die eine sichere Anlageform suchen, ein breites Echo aus. Auch in Polen profitiert der Kunstmarkt von der Krise. In meinem letzten Bericht über den polnischen Auktionsmarkt habe ich auf seine einzigartige Belebung mit einem innerhalb von 12 Monaten um über 90 Prozent gewachsenen Umsatz hingewiesen. Bei Investitionen in Kunstwerke überwiegt klar das Vertrauen in Kunst als Wertanlage und in den stabilen Kunstmarkt. Deshalb kann bei einer Krise die Zahl von Einzelkunden, die nicht an einer Anlage interessiert sind, etwas zurückgehen. Dafür gibt es viel mehr Anleger. Beste Kunst verliert einfach nicht an Wert, unabhängig von den gesamtwirtschaftlichen, politischen und gesellschaftlichen Umständen. Während und besonders vor einer Krise empfehle ich entschieden alternative Investitionen, und zwar hauptsächlich in Kunstwerke. 

R A P O RT WI / R A P PORT W I

Dr. Petra Schäpers Dorotheum GmbH & Co KG Niemcy są znani z  tego, że niechętnie ryzykują i  wolą wybrać wariant bezpieczny. Czy potwierdzają to Pani obserwacje w czasach kryzysu? Jak wygląda taktyka zakupowa klientów? Zasadniczo uważam, ż e w  Niemczech, tak jak we wszystkich innych krajach, są tacy ludzie, którzy lubią ryzyko, i tacy, którzy go unikają. Od kilku lat obserwujemy ogólną tendencję do alternatywnych inwestycji. Klienci są świetnie poinformowani i wyczuleni na jakość, a ich decyzje zakupowe dobrze przemyślane. Z drugiej zaś strony przekonujemy wielu właścicieli dzieł sztuki, że teraz jest dobry moment, by rozstać się z tym czy innym obiektem i wystawić go na aukcję. Czy jest Pani w  stanie potwierdzić zwiększające się zainteresowanie polskich klientów aukcjami w Niemczech? Dorotheum to  dom aukcyjny działający na  skalę międzynarodową, a wystawiający i  kupujący pochodzą często z  różnych części świata. Moi współpracownicy, podobnie jak i ja, mogą potwierdzić, że w minionych latach zwiększyło się zainteresowanie zarówno ze strony

kupujących, jak i sprzedających z  Polski, szczególnie sztuką nowoczesną, a także malarstwem XIX-wiecznym.  Die Deutschen sind bekannt dafür, dass Sie nicht gerne riskieren sondern lieber die sichere Variante wählen. Können Sie dies in Zeiten der Krise beobachten? Wie sieht das Kaufverhalten der Kunden aus? Grundsätzlich denke ich, dass es risikofreudige und risikoarme Menschen in Deutschland wie in allen anderen Ländern auch gibt. Wir bemerken seit einigen Jahren einen allgemeinen Trend zu alternativen Investments. Die Kunden sind sehr gut informiert und qualitätsbewusst, die Kaufentscheidungen sind wohl überlegt. Wir überzeugen andererseits wieder viele Besitzer von Kunstwerken, dass jetzt ein guter Zeitpunkt ist, sich von dem einen oder anderen Kunstobjekt zu trennen und in die Auktion zu geben. Können Sie ein steigendes Interesse polnischer Kunden an Auktionen in Deutschland feststellen? Das Dorothe um ist ein international agierendes

Auktionshaus, Einbringer und Käufer kommen oft aus ganz unterschiedlichen Teilen der Welt. Meine Kolleginnen und Kollegen können wie ich selbst bestätigen, dass in den vergangenen

Jahren sowohl von Käufer- als auch Verkäuferseite – vor allem in den Bereichen moderne und zeitgenössische Kunst sowie Gemälde des 19. Jahrhunderts – aus Polen verstärkt Interesse besteht. 

Wi 12/12-01/13

37

RAP O RT W I / RA P PORT W I

Juliusz Windorbski Prezes zarządu DESA Unicum Geschäftsführer von DESA Unicum Jak wygląda sprzedaż dzieł sztuki na  polskim rynku aukcyjnym i  jaka jest Pana prognoza na przyszłość? Mijający rok przyniósł kilka dużych wydarzeń na rynku sztuki, które są dla niego swoistym barometrem. Na światowym rynku aukcyjnym padł rekord – w maju w Sotheby’s „Krzyk” Edwarda Muncha w technice pastelu osiągnął cenę blisko 120 mln USD, stając się tym samym najdrożej wylicytowanym dziełem sztuki na  świecie. Również na naszym rodzimym rynku sztuki mieliśmy kilka ważnych wydarzeń – szerokim echem odbiła się aukcja zdjęć Miltona H. Greene’a z kolekcji FOZZ, na której zlicytowaliśmy 237 fotografii. Całkowity obrót z tej aukcji wyniósł ponad 2,4 mln złotych. Taka kwota dobrze rokuje dla rynku fotograf ii kolekcjonerskiej w Polsce, który 38

Wi 12/12-01/13

wciąż zostaje niedoceniony. 2012 rok na  polskim rynku aukcyjnym upływa pod znakiem nowych projektów, na aukcjach zaczął się pojawiać polski design z minionych dekad, a w DESIE Unicum także obiekty typu vintage, takie jak f lippery. W tym roku przeprowadziliśmy

także nowatorski projekt, jakim była pierwsza wyprzedaż prywatnej rezydencji. Dzięki takim wydarzeniom docieramy do nowych segmentów rynku, a  grono miłośników sztuki i kolekcjonerów nieustannie rośnie. Trzon sprzedaży aukcyjnej stanowi malarstwo, które w pierwszym półroczu 2012 roku stanowiło 78 procent wszystkich sprzedaży w DESIE Unicum. Kolekcjonerzy kupują sztukę dawną, współczesną oraz najnowszą. Wciąż największe obroty na aukcjach generuje sztuka dawna, choć jej udział się zmniejsza – w stosunku do I półrocza 2011 w porównywalnym okresie 2012 spadł on z  56 do  51 procent, na korzyść sztuki współczesnej i  najnowszej. Myślę, że te tendencje utrzymają się także w nadchodzącym roku. Polski rynek sztuki nabiera „świeżości”, organizowane są coraz to nowe projekty, a  polscy artyści odnoszą światowe sukcesy. Dzięki tym czynnikom wzrasta zainteresowanie sztuką w ogóle, zarówno ze strony kolekcjonerów, jak i tych, którzy kupują ją głównie z myślą o inwestowaniu. 

Wie gestaltet sich der Verkauf von Kunstwerken auf dem polnischen Auktionsmarkt und wie lautet Ihre Prognose für die Zukunft? Das laufende Jahr war von einigen bedeutsamen Ereignissen auf dem Kunstmarkt geprägt, die eine Art Barometer darstellen. Auf dem internationalen Auktionsmarkt wurde ein Rekord erzielt. Im Mai wurden bei Sotheby’s für das Pastell „Der Schrei“ von Edvard Munch fast 120 Mio. Dollar geboten. Somit ist es das teuerste Kunstwerk der Welt. Auch auf dem einheimischen Kunstmarkt gab es einige wichtige Ereignisse. Für Schlagzeilen sorgte die Versteigerung von 237 Fotografien von Milton H. Greene aus der FOZZ-Sammlung. Der Gesamtumsatz dieser Auktion betrug über 2,4 Mio. PLN. Dieser Betrag bietet gute Aussichten für Sammlerfotos in Polen. Dieser Sektor wird noch immer unterschätzt. Das Jahr 2012 brachte dem polnischen Auktionsmarkt neue Impulse. Auf Auktionen wurde polnisches Design der vergangenen Jahrzehnte und bei DESA

R A P O RT WI / R A P PORT W I

Unicum wurden auch VintageObjekte wie Flipper angeboten. In diesem Jahr haben wir auch ein innovatives Projekt durchgeführt, nämlich den Ausverkauf einer Privatresidenz. Dank dieser Maßnahmen erschließen wir neue Marktsegmente und der Kreis der Kunstliebhaber sowie Sammler wächst unaufhörlich. An der Spitze des Auktionsverkaufs steht die Malerei. Im ersten Halbjahr 2012 betrug ihr Anteil am Gesamtumsatz von DESA Unicum 78 Prozent. Sammler kaufen alte,

zeitgenössische und neueste Kunst. Alte Kunst sorgt bei Auktionen weiterhin für die größten Umsätze, wenn auch ihr Anteil kleiner wird. Im ersten Halbjahr 2012 hat er sich im Vorjahresvergleich zugunsten zeitgenössischer und neuester

Kunst von 56 auf 51 Prozent verringert. Ich denke, dass diese Tendenz auch im kommenden Jahr anhalten wird. Der polnische Kunstmarkt gewinnt an Frische. Es werden laufend neue Projekte ver wirklicht und polnische

Wygraj jedną z 2 wykwintnych kolacji w Białej Gęsi (www.bialages.pl) o wartości 500 PLN! Restauracja Biała Gęś odkrywa przed nami sekrety wytwornej, smakowitej Warszawy oraz tradycyjnej kuchni polskiej. Skosztuj wybornych potraw z gęsiny: jak pierogi, chrupiące foie gras czy całą gęś.

Jakie są tajniki udanej zabawy sylwestrowej? Najlepsza odpowiedź wygrywa!

Künstler sind international erfolgreich. Dank dieser Faktoren nimmt das Interesse an der Kunst zu, sowohl seitens von Sammlern als auch derjenigen, die vor allem an einer Kunstanlage interessiert sind. 

Konkurs!

Gewinnspiel!

Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: [email protected] do 7 stycznia. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi.

Gewinnen Sie eins von zwei exquisiten Abendessen im Restaurant Biała Gęś (www.bialages.pl) im Wert von 500 PLN! Das Restaurant Biała Gęś lüftet vor uns das Geheimiss des vornehmen Warschaus und der traditionellen polnischen Küche. Probieren Sie Gans in verschiedenen Variationen.

Was ist das Geheimnis einer gelungenen Silvesterparty? Die beste Antwort gewinnt! Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per Email an [email protected] bis zum 7. Januar. Der Gewinner wird in der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben.

Wi 12/12-01/13

39

W październiku odbyły się X Warszawskie Targi Sztuki. Pozytywnie nastraja fakt, że z roku na rok rośnie liczba zainteresowanych wzięciem w nich udziału. Tego typu impreza promuje stolicę – tak jak Art Cologne miasto Kolonię. W ubiegłym roku pięciodniowe Targi Sztuki w Kolonii odwiedziło 60.000 zwiedzających z kraju i zagranicy. Wywiad z Danielem

Hug, Dyrektorem Art Cologne.

Im Oktober fand die X. Warschauer Kunstmesse statt. Positiv stimmt, dass die Zahl der Teilnahmeinteressierten von Jahr zu Jahr zunimmt. Eine derartige Veranstaltung bereichert die polnische Hauptstadt, so wie die Art Cologne für die Stadt Köln wirbt. Im vergangenen Jahr haben die fünftägige Kunstmesse in Köln 60.000 Besucher aus dem In- und Ausland besucht. Interview mit Daniel

Hug, Direktor der Art Cologne.

Czy po ART COLOGNE czas na ART POLOGNE? Ist nach der ART COLOGNE die Zeit für die ART POLOGNE gekommen? ART COLOGNE to największe targi w Niemczech. Z wywiadów z Panem wynika, że chce Pan uczynić je liderem targów sztuki w skali świata. Czy nadal pragnie Pan realizować to zamierzenie? ART COLOGNE były w latach 70. i  80. minionego stulecia najważniejszymi targami sztuki współczesnej na świecie. Naszym celem jest ciągłe doskonalenie się po to, by odzyskać tę rangę. 40

Wi 12/12-01/13

Niemiecki rynek sztuki bywa obecnie bardzo niedoceniany, chociaż zalicza się w tej branży do  największych na  świecie. Z jednej strony Niemcy od lat 60. XX wieku wydały ogromną liczbę światowej sławy artystów. Proszę sobie wyobrazić międzynarodowy świat sztuki bez grupy Zero, bez Fluxusa, bez Josefa Beuysa czy Gerharda Richtera, by podać tylko kilka przykładów. Z drugiej strony

ART COLOGNE ist die größte Messe in Deutschland. Aus Interviews mit Ihnen ist zu entnehmen, dass Sie die Art Cologne zur führenden Kunstmesse der Welt ausbauen möchten. Möchten Sie dieses Vorhaben fortsetzen? Die ART COLOGNE war in den 1970er und 80er Jahren des vorigen Jahrhunderts die weltweit bedeutendste Messe

für zeitgenössische Kunst. Unser Ziel ist es natürlich, uns kontinuierlich zu verbessern, um diesen Stellenwert wieder zu erreichen. Der deutsche Kunstmarkt wird heutzutage häufig sehr unterschätzt obwohl er in diesem Bereich zu den größten Handelsplätzen der Welt zählt. Auf der einen Seite hat Deutschland seit den 1960er Jahren eine enorme Zahl weltberühmter Künstler

R A P O RT WI / R A P PORT W I

Jaki udział mają w Art Cologne polscy artyści? Czy dobrze zna Pan polski rynek sztuki? Jak Pan go ocenia? W  2012 roku w  Kolonii były reprezentowane trzy polskie galerie: Galeria Raster z Warszawy i  Żak-Branicka z  Krakowa

Czy Polacy mają dużo do nadrobienia, jeśli chodzi o zainteresowanie sztuką? Jeśli przyjrzeć się polskiemu środowisku sztuki, to  jak najbardziej można porównać jego sytuację z opisaną wcześniej sytuacją w Niemczech. Spośród wszystkich krajów wschodnioeuropejskich Polska posiada najwięcej ważnych twórców, działających w skali międzynarodowej, np. Wilhelm Sasnal, Paulina Ołowska, Michał Budny, Paweł Althamer, by wymienić tylko kilka nazwisk. Pozycja polskich artystów na  międzynarodowym rynku sztuki jest absolutnie ugruntowana. Ponadto liczne renomowane polskie galerie, takie jak Starmach, Raster, Foksal, Stereo, Kolonie, Czarna czy Żak-Branicka udowadniają, że zainteresowanie sztuką współczesną w Polsce jest bardzo duże.

hervorgebracht. Stellen Sie sich die internationale Kunstwelt vor ohne Zero, ohne Fluxus, ohne Josef Beuys oder Gerhard Richter um nur einige Beispiele zu nennen. Auf der anderen Seite ist in Deutschland die Dichte der Kunstinstitutionen, vom Museum über Kunstakademien bis hin zu den Kunstvereinen sehr hoch. Dazu kommen die Sammler, die meist hinter den Kulissen agieren. Es gibt eine Studie, die besagt, dass es in Deutschland ca. 6.000 aktive Kunstsammler gibt. Sammler, die aus Überzeugung und der Liebe zur Kunst mittlere bis große Summen für Kunst ausgeben. Wenn allerdings 100 Sammler 10.000 bis

150.000 Euro für Kunst ausgeben, erscheint das nicht in der Presse. Anders sieht es aus, wenn zehn Sammler jeweils mehrere Millionen ausgeben. Doch im Vergleich zu anderen Kunstmärkten war der deutsche Kunstmarkt schon immer sehr groß und sehr stabil. Das ist ein Grund, warum die ART COLOGNE inzwischen seit 46 Jahren existiert und vermutlich auch noch lange existieren wird. Deshalb gehe ich davon aus, dass wir irgendwann auch wieder den alten Status erreichen werden. Wie hoch war der Gesamtwert der verkauften Kunstwerke während der letzten Art

© Kölnmesse

Jaka była łączna wartość dzieł sztuki sprzedanych podczas ostatnich Art Cologne? Czy spodziewa się Pan poprawienia tego wyniku podczas następnych targów? Podanie łącznej wartości jest niestety niemożliwe, bowiem wiele transakcji jest zawieranych dopiero po zakończeniu targów lub przebiega tak dyskretnie, że w ogóle niczego się o nich nie dowiadujemy. Wiemy jednak, że podczas ostatnich ART COLOGNE sprzedano między innymi dzieło Baselitza za 3,3 mln dolarów, dzieło Kirchnera za 3,0 mln euro i dzieło Warhola za 1,25 mln euro.

na ART COLOGNE oraz Stereo z  Poznania w  sekcji NADA Cologne. Ponadto mieliśmy szereg dyskusji panelowych, których tematyka dotyczyła polskiego rynku sztuki. Ja sam trochę znam polski rynek sztuki. Jako właściciel galerii wziąłem w 2006 roku udział w  projekcie Willa Warszawa, zorganizowanym przez Galerię Raster. Była to moja pierwsza wizyta w Polsce. Oprócz Warszawy odwiedziłem jeszcze Łódź, żeby zobaczyć Muzeum Sztuki.

Czy sądzi Pan, że także w Polsce jest potencjał pozwalający organizować podobną imprezę jak Art Cologne? Aby targi sztuki zapuściły korzenie, niezbędne jest dobrze funkcjonujące i  duże środowisko galerii, działające z  powodzeniem również pod względem ekonomicznym. Myślę, że Polska jest na dobrej drodze do tego celu. Za bardzo obiecujące i przyszłościowe uważam takie

© Kölnmesse

w Niemczech istnieje bardzo gęsta sieć instytucji sztuki – od muzeów przez akademie sztuk pięknych po stowarzyszenia. Dochodzą do tego kolekcjonerzy, którzy działają zwykle za  kulisami. Według jednej z  analiz w Niemczech jest ok. 6 tysięcy aktywnych kolekcjonerów sztuki. Kolekcjonerów, którzy z przekonania i miłości do sztuki wydają na nią średnie lub duże sumy. Kiedy jednak stu kolekcjonerów wyda na sztukę od 10 do 150 tysięcy euro, to prasa o tym nie pisze. Inaczej jest wtedy, kiedy dziesięciu kolekcjonerów wyda po  kilka milionów. W porównaniu z innymi rynkami sztuki, rynek niemiecki od dawna jest bardzo duży i bardzo stabilny. Jest to powód, dla którego ART COLOGNE istnieją już od 46 lat i będą istnieć zapewne jeszcze długo. Dlatego też zakładam, że kiedyś odzyskamy również nasz dawny status.

Wi 12/12-01/13

41

RAP O RT W I / RA P PORT W I

Im popularniejszy jest dany artysta w skali międzynarodowej, tym bardziej wyrównane są również ceny jego dzieł. Pod tym względem moim zdaniem prawie nie ma już różnic pomiędzy Europą Zachodnią i Środkową.

Skąd biorą się duże różnice w  cenach dzieł młodych artystów z Europy Zachodniej i Środkowej? Jakie czynniki mają na to wpływ?

Czy Pańskim zdaniem w ogóle opłaca się inwestować w sztukę? Zdecydowanie tak! Ale sztukę zawsze powinno się kupować także z miłości do sztuki. 

© Kölnmesse

imprezy jak np. Warsaw Gallery Weekend zorganizowany ostatniej jesieni czy wędrowny projekt Willa polskiej Galerii Raster, który odbył się ostatnio jako Villa Tokyo w Japonii, a wcześniej jako Villa Reykjavík w Islandii.

Cologne? Rechnen Sie mit einer Steigerung des Ergebnisses während der kommenden Messen? Einen Gesamtwert zu nennen ist leider nicht möglich, da viele Geschäfte erst im Nachgang einer Messe abgeschlossen werden oder so diskret ablaufen, dass wir davon gar nichts mitbekommen. Wir wissen aber, dass bei der letzten ART COLOGNE unter anderem ein Baselitz für 3,3 Mio. Dollar, ein Kirchner für 3,0 Mio. Euro und ein Warhol für 1,25 Mio. Euro verkauft wurden.

© Kölnmesse

Welchen Anteil haben polnische Künstler an der Art Cologne. Kennen Sie den polnischen Kunstmarkt gut? Wie bewerten Sie ihn? 2012 waren drei polnische Galerien in Köln vertreten: Galerie Raster aus Warschau und Zac Branicka aus Krakau bei der ART COLOGNE und Stereo aus Poznan in der Sektion NADA Cologne. Darüber hinaus hatten wir eine Reihe von Talks, die sich schwerpunktmäßig mit dem polnischen Kunstmarkt beschäftigt haben. Ich selbst kenne den polnischen Kunstmarkt ein wenig. Als Galerist hab ich 2006 am Villa Warschau Projekt teilgenommen, organisiert von der Galerie Raster. Das war damals mein erster Besuch in Polen. Neben Warschau war ich noch in Lodz um mir das Kunstmuseum anzusehen. Gibt es einen Nachholbedarf bei den Polen in Bezug auf das Interesse an der Kunst? Wenn Sie sich die polnische Kunstlandschaft ansehen, kann man die Situation durchaus mit der vorhin beschriebenen Situation in Deutschland vergleichen. Von allen osteuropäischen Ländern verfügt Polen über die höchste Dichte an relevanten Künstlern, die auf internationalem Niveau arbeiten, z.B. Wilhelm Sasnal, 42

Wi 12/12-01/13

Paulina Olowska, Michal Budny, Pawel Althamer, um nur ein paar wenige zu nennen. Polnische Künstler sind auf dem internationalen Kunstmarkt absolut etabliert. Darüber hinaus zeigen die zahlreichen namhaften polnischen Galerien wie Starmac, Raster, Foksal, Stereo, Koloni, Czarna oder Zac Branicka, dass das Interesse an zeitgenössischer Kunst in Polen sehr hoch ist. Sind Sie der Meinung, dass in Polen auch Potenzial für eine ähnliche Veranstaltung wie Art Cologne besteht? Um eine Kunstmesse nachhaltig zu etablieren, ist eine gut funktionierende und große Galerieszene, die auch wirtschaftlich erfolgreich arbeitet, unabdingbar. Ich glaube, dass Polen da auf einem guten Weg ist. Sehr vielversprechend und zukunftsweisend finde ich Veranstaltungen wie z.B. das Warsaw Gallery Weekend im letzten Herbst oder das wandernde Villa-Projekt der polnischen Galerie Raster, das zuletzt als Villa Tokyo in Japan und zuvor als Villa Reykjavík in Island stattgefunden hat Worauf sind die großen Preisunterschiede von Werken junger Künstler aus West- und Zentraleuropa zurückzuführen? Welche Faktoren haben darauf Einfluss? Je  populärer ein Künstler international ist, desto einheitlicher wird auch die Preisgestaltung seiner Werke. Da gibt es meines Erachtens zwischen West- und Zentraleuropa kaum noch Unterschiede. Lohnt es sich Ihrer Meinung nach überhaupt in Kunst zu investieren? Auf jeden Fall! Aber man sollte Kunst immer auch aus Liebe zur Kunst kaufen. 

Bestleistungen im Rechnungswesen Das Outsourcing Ihres Rechnungswesens entlastet Ihre Ressourcen, führt zu planbaren Kosten und garantiert Transparenz und Sicherheit. Wir bieten Ihnen schlüsselfertige Lösungen im Bereich Buchhaltung und Personalabrechnung, welche exakt auf Ihre Bedürfnisse zugeschnitten sind.

Was uns auszeichnet:

Wir bieten Ihnen mit unseren eServices u.a.:

1

Hochqualifiziertes Personal mit Fremdsprachenkenntnissen

2

Einsatz von modernster Hard- und Software

3

Klare interne Abläufe durch Prozessorientierung mit QM

Monatsberichte, GuV, Bilanz, BWA und sonstige Reports

4

Bereitstellung interaktiver Dienstleistungen (One-Shop)

Cloud-Lösungen

5

Strategische Partnerschaften und Kooperationen

und Sie können die Module (Warenwirtschaft, Verkauf u.a.)

6

Schnelle Reaktionszeiten und pünktliches Reporting

7

Flexibel abrufbare, innovative Dienstleistungen

8

Transparente und nachvollziehbare Abrechnungen

Live-Daten – Zugang Online-Zugriff auf Ihre aktuellen Geschäftsdaten direkt von Ihrem Arbeitsplatz z.B. mit MS Excel Mandantenportal sind zwei- oder dreisprachig online 24/7 abrufbar

Wir buchen auf dem System MS Dynamics NAV 2009 für Ihre Erfordernisse, mit Hilfe unserer Hosting Solutions mitbenutzen Einbindung Ihrer IT Resourcen Wir buchen im Finance-Modul in Ihrem System (z.B. SAP) auf Ihrem Server in DE oder in PL

Ihre Ansprechpartner: Wrocław

• getsix •

Poznań

Warszawa

facebook.com/getsix

ul. Szwedzka 5

ul. Wyspiańskiego 43

ul. Postępu 15c

55-040 Bielany Wrocławskie

60-751 Poznań

02-676 Warszawa

Tel.: +48 (71) 388 13 00

Tel.: +48 (61) 668 34 00

Tel.: +48 (22) 336 77 00

Claus Frank

Roy Heynlein

Ortwin Jentsch

getsix.de

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

polen-buchhaltung.de

linkedin.com/company/getsix

passion for business • getsix • passion for business • getsix • passion for business • getsix • passion for business • getsix • pass

Pochwała karmi sztukę? Lob nährt die Künste? Sponsoring kultury nie jest jeszcze mocno zakorzenioną formą wspierania sztuki w Polsce, jednakże z roku na rok staje się ona bardziej powszechna i  zarazem odnotowuje rosnące znaczenie w świadomości społecznej. Kultursponsoring ist in Polen noch keine tief verwurzelte Form der Kunstförderung. Von Jahr zu Jahr entwickelt es sich jedoch immer mehr. Analizując dane, rzuca się w oczy niemal stały poziom nakładów na projekty kulturalne w formie sponsoringu. Czy kultura i biznes to dwie odrębne sfery życia, które nigdy nie znajdą nici porozumienia? Czy istnieje naturalna płaszczyzna kontaktu pomiędzy światem sztuki i biznesu? Czy rzeczywiście kultura potrzebuje tylko „pochwały”, jak twierdził Seneka Młodszy? Sponsoring i jego istota Czym w ogóle jest sponsoring? Czy przypadkiem mylnie nie utożsamiamy go z formą filantropii, tudzież jednej z form promocji, reklamy firmy? Za R. Adamusem możemy powtórzyć, że sponsoring wiąże się z celowym postawieniem przez sponsora środków finansowych (…) do dyspozycji drugiej strony w  zamian za: możliwość upowszechnienia znajomości firmy sponsora i jego 44

Wi 12/12-01/13

produktów (…), wywołanie pozytywnych skojarzeń między sponsorowanymi imprezami a firmą sponsora (…). Ale czy te dodatkowe środki finansowe nie przyczyniają się do rozwoju życia kulturalnego w Polsce, promocji szeroko rozumianej sztuki czy wręcz zachowania od zapomnienia dziedzictwa kulturowego narodu?

Gleichzeitig verfestigt es sich im gesellschaftlichen Bewusstsein. Wenn man die Daten analysiert, fällt das beständige Niveau des Sponsorings bei der Finanzierung von Kulturprojekten auf. Sind Kultur und Wirtschaft zwei getrennte Lebensbereiche, die nicht miteinander zu vereinbaren sind? Gibt es einen natürlichen Schnittpunkt zwischen der Kunst und der Geschäftswelt? Braucht die Kultur wirklich nur „Lob”, wie Seneca der Jüngere gemeint hat? Das Wesen des Sponsorings Was ist Sponsoring überhaupt? Verwechseln wir es nicht mit einer Form der Philanthropie oder einer Form der Werbung für eine Firma? Nach R. Adamus ist Sponsoring die zielgerichtete Bereitstellung von Finanzmitteln durch den Sponsor (…) für die andere Partei, um die Möglichkeit zu erhalten, die Bekanntheit der Firma des Sponsors und seiner

Produkte zu steigern, (…) positive Assoziationen zwischen den gesponserten Veranstaltungen und der Firma des Sponsors geweckt werden (…).  Tragen diese zusätzlichen Finanzmittel nicht zur Entwicklung des Kulturlebens in Polen, zur Kunstförderung und Bewahrung des nationalen Kulturerbes bei? Untersuchungen zeigen, dass Sponsoring nach Ansicht von 74 Prozent der Unternehmen Ausdruck der gesellschaftlichen Verantwortung von Firmen ist. Dieser These muss man zustimmen. Erinnern wir uns nur an die mit einem riesigen Erfolg abgeschlossenen Projekte wie die Musik F. Chopins bekannt machende und von PKN Orlen finanzierte Konzertreihe „Orlen Concertante“ oder das Programm „Samsung Art Master“ der Firma Samsung Electronics Polska und des Zentrums für zeitgenössische Kunst, das dem Aufbau einer partnerschaftlichen und

R A P O RT WI / R A P PORT W I

Badania wskazują, że aż 74 procent przedstawicieli biznesu jest zdania, że sponsoring można uznać za element działań związanych z odpowiedzialnością społeczną firm. Trudno nie zgodzić się z tak postawioną tezą. Wystarczy wspomnieć takie zakończone ogromnym sukcesem projekty jak na przykład: projekt promujący muzykę F. Chopina „Chopin” sfinansowany ze środków PKN Orlen z cyklem koncertów „Orlen Concertante” czy „Samsung Art Master” stworzony przez firmę Samsung Electronics Polska we  współpracy z  Centrum Sztuki Współczesnej, mający na  celu budowę partnerskiej i długoterminowej współpracy między f irmą Samsung a środowiskiem młodych artystów. „Sztuka dla sztuki”? Czy oprócz przyczyniania się do większej odpowiedzialności za  kulturę i  sztukę oraz jej społecznego wymiaru, firmy odnoszą inne realne korzyści ze sponsoringu? Dlaczego tak chętnie podejmują się kooperacji z organizacjami kulturalnymi? Otóż odpowiedź jest całkiem prosta. To  się zwyczajnie opłaca! Dzięki sponsoringowi f irma: buduje swoją markę p op r z e z s k oj a r z e n i e j e j

z wartościami utożsamianymi przez kulturę, ma możliwość wprowadzania innowacji, kreuje wizerunek wyróżniający ją na tle konkurencji. Jak wynika z obserwacji rynku, prowadzenie działalności wchodzącej w zakres społecznej odpowiedzialności przynosi firmie szereg korzyści. Do  najistotniejszych można zaliczyć: wzrost wiarygodności społecznej firmy, zwiększenie lojalności i poprawę stosunków z  konsumentami, wzrost konkurencyjności czy podnoszenie poziomu kultury organizacyjnej firmy, a co za tym idzie zwiększenie atrakcyjność firmy na rynku pracy. Sprawny PR pozwala wykreować i nadać właściwą rangę sponsorowanemu wydarzeniu. Z kolei odpowiednio wybrany przedmiot sponsoringu przyczynia się do budowania pozytywnego wizerunku firmy i zwiększenia jej konkurencyjności na rynku. Dlaczego w  dobie kryzysu ekonomicznego firmy decydują się na sponsorowanie przedsięwzięć artystycznych? Jakie są przyczyny tak ogromnego zaangażowania przedsiębiorstw w promocję sztuki i kultury? O opinie poprosiliśmy wiodących na  rynku polskim i niemieckim przedsiębiorców współpracujących z AHK Polska. 

langfristigen Zusammenarbeit zwischen der Firma Samsung und jungen Künstlern dient. „Die Kunst um der Kunst willen”? Welche tatsächlichen Vorteile bietet ein Sponsoring Firmen außer der Übernahme einer größeren Verantwortung für Kultur und Kunst und ihre gesellschaftliche Dimension? Wa r u m n e h m e n s i e s o gerne eine Kooperation mit Kulturorganisationen auf? Die Antwort ist ganz einfach: Es lohnt sich! Dank des Sponsorings baut sich die Firma eine Marke auf, die mit den von der Kultur geprägten Werten assoziiert wird. Sie hat die Möglichkeit, Innovationen einzuführen und sich ein von der Konkurrenz abhebendes Image zu geben. Wie die Marktbeobachtung zeigt, führt eine Tätigkeit, mit der gesellschaftliche Verantwortung demonstriert wird, zu einer Reihe von Vorteilen für ein Unternehmen. Zu den wichtigsten gehören: zunehmende gesellschaftliche Glaubwürdigkeit der Firma, erhöhte Loyalität und Verbesserung der Beziehungen zu den Konsumenten, gesteigerte Konkurrenzfähigkeit und Organisationskultur der Firma und somit eine optimierte Position

Szymon Białas AHK Polska / AHK Polen

der Firma auf dem Arbeitsmarkt. Effektive PR-Maßnahmen verleihen dem gesponserten Event einen angemessenen Rang. Ein entsprechend ausgewähltes Sponsoringobjekt wiederum trägt zum Aufbau eines positiven Erscheinungsbildes der Firma und ihrer verbesserten Konkurrenzfähigkeit auf dem Markt bei. War um entschließen sich Unternehmen während einer Wirtschaftskrise, künstlerische Vorhaben zu sponsern? Welches sind die Gründe für ein so großes Engagement von Unternehmen bei der Förderung von Kunst und Kultur? Wir haben auf dem polnischen und deutschen Markt führende Unternehmer, die mit der AHK Polen zusammenarbeiten, nach ihrer Meinung gefragt.  Antonio Joli © Dorotheum

Komentarz / K ommentar

Krzysztof Kalicki Prezes Zarządu, Deutsche Bank Polska SA Vorstandsvorsitzender, Deutsche Bank Polska SA kolejnych edycji Spojrzeń byli tacy uznani młodzi twórcy, jak Elżbieta Jabłońska, Maciej Kurak, Janek Simon, Wojtek Bąkowski czy Konrad Smoleński. „Kochaj sztukę i w niej znajdź spokój” – powiedział Marek Aureliusz. Ja ze swojej strony dodam, że z dumą realizuejmy tą maksymę poprzez mecenat nad światem sztuki, przyczyniajac się do rozwoju piękna i utrwalania ponadczasowych wartości. 

Deutsche Bank: Kunst  wirkt. Deutsche Bank: Sztuka działa. „Art works” to globalna dewiza Deutsche Bank w odniesieniu do  naszego zaangażowania w sztukę współczesną. Wspieranie i promowanie sztuki jest częścią naszej globalnej misji w obszasze Corporate Social Responsibility. Misji, którą realizujemy globalnie od ponad 30 lat. Nasze zaangażowanie w sztukę nie jest elementem strategii biznesowej w dosłownym tego słowa znaczeniu. Ten obszar należy wyłącznie do tak zwanej Społecznej Odpowiedzialności Biznesu. Oczywiście bank, obracając dziełami sztuki w swojej kolekcji – a liczy ona ponad 56,000 prac – kieruje się także rachunkiem ekonomicznym, niemniej jednak główny cel zakupu dzieł sztuki to rozbudowa kolekcji Deutsche Bank po to, aby móc dzielić się nią z pracownikami, klientami i otoczeniem. 95 procent tej kolekcji jest dostępne dla publiczności– między innymi 46

Wi 12/12-01/13

poprzez ekspozycje w siedzibach Banku, czy współpracę z galeriami takimi jak: Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Museum für Moderne Kunst i Städel Museum we  Frankfurcie, czy w  nowo otwartej przestrzeni artystycznej – galerii Deutsche Bank KunstHalle w Berlinie. Inwestujemy w sztukę z przeko­ nania, że sztuka rozwija kreatywność i  prowadzi ku niestandardowym rozwią­ zaniom, przydatnym nie tylko w  biznesie, ale i  w  szerszym kontekście społecznym. Poprzez zaangażowanie w ten program pragniemy pozostawać rzetelnym i  użytecznym partnerem dla społeczeństwa. W Polsce realizujemy strategię CSR poprzez konkurs Spojrzenia – Nagroda Fundacji Deutsche Bank prowadzony we współpracy z Zachętą Narodową Galerią Sztuki pod patronatem Ministra Kultury. Program Spojrzenia ma na celu zaprezentowanie i uhonorowanie najciekawszych twórców polskiej sztuki współczesnej. Laureatami

„Art works” ist die weltweite Devise der Deutschen Bank in Bezug auf unser Engagement in der zeitgenössischen Kunst. Die Unterstützung und Förderung der Kunst ist Teil unserer globalen Mission im Bereich Corporate Social Responsibility. Einer Mission, die wir seit 30 Jahren weltweit erfüllen. Unser Engagement für die Kunst ist nicht Element einer Geschäftsstrategie im wörtlichen Sinn. Dieser Bereich gehört ausschließlich zur gesellschaftlichen Unternehmensverantwortung. Natürlich orientiert sich eine Bank beim Handel mit Kunstwerken in ihrer Sammlung – und die zählt über 56.000 Exemplare – auch an ökonomischen Gesichtspunkten, nichtsdestotrotz trägt der Erwerb von Kunstwerken dem Hauptziel Rechnung, die Kunstsammlung der Deutschen Bank zu bereichern und die Werke den Mitarbeitern, Kunden und im unternehmerischen Umfeld zu präsentieren. 95 Prozent dieser Sammlung ist für die Öffentlichkeit zugänglich – unter anderem durch

Ausstellungen in den Filialen der Bank oder in Zusammenarbeit mit Galerien wie dem Museum of Modern Art in New York, dem Museum für Moderne Kunst und dem Städel Museum in Frankfurt oder in den neueröff neten Kunsträumen der Galerie der Deutschen Bank der KunstHalle in Berlin. Wir investieren in Kunst aus der Überzeugung, dass Kunst Kreativität entwickelt und zu unkonventionellen Lösungen führt, die nicht nur im Geschäft nützlich sind, sondern im weiteren gesellschaftlichen Kontext. Durch unser Engagement möchten wir ein ehrlicher und nützlicher Partner für die Gesellschaft bleiben. In Polen setzen wir die CSR Strategie durch den Wettbewerb Ansichten – Der Preis der Deutsche-BankStiftung um, der in Zusammenarbeit mit der Nationalen Kunstgalerie Zachęta und unter Schirmherrschaft des Kulturministers vergeben wird. Das Programm Ansichten hat zum Ziel, die interessantesten Kulturschaffenden der zeit­ genössischen polnischen Kunst zu präsentieren und zu ehren. Zu den Preisträgern gehören anerkannte junge Künstler wie Elżbieta Jabłońska, Maciej Kurak, Janek Simon, Wojtek Bąkowski oder Konrad Smoleński. „Die Kunst, die du gelernt hast, behalte lieb, und bei ihr suche deine Ruhe“ – lautet ein Zitat von Marc Aurel. Ich füge meinerseits hinzu, dass wir stolz sind, diese Maxime durch das Mäzenatentum über die Welt der Kunst umzusetzen und damit zur Entwicklung des Schönen und zur Verewigung zeitloser Werte beizutragen. 

10 lat doświadczenia w ubezpieczeniach zdrowotnych dla firm Najwyższa jakość usług medycznych dla Twoich pracowników

INTER Zdrowie INTER Zdrowie to program ubezpieczeniowy stworzony specjalnie z myślą o pracodawcy. Zapewnia opiekę medyczną we wszystkich najważniejszych obszarach ochrony zdrowia. Dla komfortu Twoich pracowników zarekomendujemy najlepsze prywatne placówki medyczne działające w pobliżu siedziby/siedzib Twojej firmy. Twoi pracownicy pod jednym numerem telefonu uzyskają pomoc i umówią wizytę lekarską w nowoczesnym gabinecie. Z chęcią obejmiemy ubezpieczeniem także rodziny pracowników. INTER Zdrowie to nowoczesne ubezpieczenie zdrowotne - jedno z najbardziej pożądanych świadczeń pozapłacowych. Twoi pracownicy z pewnością docenią jego zalety.

www.interpolska.pl

Zdrowie Twoich pracowników to wymierne korzyści finansowe dla Ciebie: skuteczna profilaktyka i leczenie to mniej absencji chorobowych. Nie zwlekaj, skontaktuj się z naszym doradcą. Towarzystwo Ubezpieczeń INTER Polska S.A. Rafał Szczęsny e-mail: [email protected] tel.: 22 333 75 20

Komentarz / K ommentar

Piotr M. Śliwicki Prezes, Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Ergo Hestia S.A. Vorstandsvorsitzender, Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Ergo Hestia S.A. wizerunkowe – pojawienie się marki w  kontekście kultury i sztuki wpływa na nią pozytywnie. Samo sponsorowanie wydarzeń, przekazywanie pieniędzy na działania jest jednak zaledwie początkiem przygody z kulturą. 

Kulturförderung bereichert die Firmenkultur

Wsparcie kultury wzbogaca kulturę firmy Kultura jest jednym z  filarów rozwoju w  ogóle, a  korzyści wizerunkowe, które firma odnosi z działań w tym obszarze to nie jedyna nagroda za  wsparcie artystów, filozofów czy muzyków. Równie ważna jest bliska, partnerska współpraca z twórcami – ona wzbogaca kulturę firmy. Tak jest w  przypadku nagrody Znaku i  Ergo Hestii im. Ks. Tischnera oraz ogólnopolskiego konkursu „Artystyczna Podróż Hestii”. Finansując nagrodę z obszaru filozofii i działalności społecznej, mamy szansę obserwować najnowsze dokonania liderów polskiej humanistyki i sektora pozarządowego, możemy współtworzyć debatę społeczną. Wiele idei zbieramy i dyskutujemy wewnątrz organizacji. W drugim, autorskim projekcie Grupy Ergo Hestia, wspieramy 48

Wi 12/12-01/13

młode talenty. Sam konkurs powstał już w  2002 roku we  współpracy z  uczelniami artystycznymi – Akademiami Sztuk Pięknych w całej Polsce. Uczestniczą w  nim studenci ostatnich lat wyższych uczelni plastycznych w Polsce, pracowni malarstwa, rzeźby i grafiki. Zwycięzca w nagrodę wyjeżdża jesienią na miesięczne stypendium do Nowego Jorku, a laureat nagrody specjalnej – do  hiszpańskiej Walencji. Pobyt w obu miastach to  realizacja idei mecenatu: wypełniony jest zwiedzaniem galerii i muzeów oraz spotkaniami z artystami. Przyznawane są też nagrody finansowe, przeznaczone na zakup materiałów plastycznych. Inspiracją jest tradycja podróży edukacyjnych, w  jakie przed kilkoma wiekami wyruszali młodzi ludzie, by w stolicach europejskich poznawać dziedzictwo, rozwijać się i nabywać nowych doświadczeń. Rzecz jasna, korzyści ze wspierania sztuki to  również korzyści

Kultur ist einer der Grundpfeiler der Entwicklung im Allgemeinen, und der Imagegewinn, den die Firma durch Aktivitäten in diesem Bereich erzielt, ist nicht der einzige Vorteil der Förderung von Künstlern, Philosophen und Musikern. Ebenso wichtig ist die enge partnerschaftliche Zusammenarbeit mit Künstlern – denn diese bereichern die Firmenkultur. Beispiele hierfür sind der JózefTischner-Preis des Verlags Znak und der Ergo HestiaGruppe sowie der polenweite Wettbewerb „Die künstlerische Reise von Ergo Hestia“. Durch die Finanzierung eines Preises im Bereich Philosophie und gesellschaftliches Engagement haben wir die Chance, die neuesten Errungenschaften der führenden polnischen Geisteswissenschaftler und Leadern von Nichtregierungs­ organisationen zu beobachten und die gesellschaftliche Debatte mitzugestalten. Dabei sammeln wir zahlreiche Ideen und diskutieren diese unternehmensintern. Im Rahmen des zweiten, eigenen Projekts der Ergo Hestia-Gruppe fördern wir junge Talente.

Der Wettbewerb selbst wurde bereits im Jahr 2002 in Zusammenarbeit mit Kunsthochschulen aus ganz Polen ins Leben gerufen. Die Teilnehmer sind Studenten der letzten Studienjahre von Kunsthochschulen in Polen sowie Maler-, Bildhauer- und Grafikateliers. Der Preisträger reist im Herbst für ein vierwöchiges Stipendium nach New York und der Gewinner des Sonderpreises besucht die spanische Stadt Valencia. Die Aufenthalte in beiden Städten stellen die Ideenverwirklichung der Schir mherrschaft dar: das Programm besteht aus Besichtigungen von Galerien und Museen sowie Begegnungen mit Künstlern. Es werden zudem auch Geldpreise vergeben, die für den Kauf von Utensilien für die künstlerische Arbeit gedacht sind. Inspiration ist hierbei die Tradition der Bildungsreisen, auf die sich vor mehreren Jahrhunderten junge Menschen begaben, um in den europäischen Hauptstädten das kulturelle Erbe kennenzulernen, sich zu entwickeln und neue Erfahrungen zu sammeln. Selbstverständlich gehört zu den Vorteilen der Kunstförderung auch der Imagegewinn – das Auftauchen der Marke im Kontext von Kultur und Kunst beeinflusst das Image positiv. Das Sponsoring von Veranstaltungen in Form von Geldspenden für verschiedene Aktivitäten ist jedoch lediglich der Anfang des Abenteuers mit der Kultur. 

K omentarz / K o mmentar

dr Ewa Łabno-Falęcka Dyrektor PR, Mercedes-Benz Polska PR Direktorin, Mercedes-Benz Polska „Największą sztuką jest robienie interesów na sztuce – czyli biznes. Dobry biznes jest najbardziej fascynującą sztuką”. Andy Warhol zrobił dobry biznes, a jego sztuka jest jednym z przełomowych zjawisk XX wieku. Nie zawsze jednak sztuce jest łatwo. Szczególnie sztuka nowoczesna, powszechnie uważana za hermetyczną, nie jest kochana przez sponsorów. Ale jest ważna dla rozwoju współczesnego człowieka i dlatego Mercedes-Benz ma ją w swojej strategii sponsoringowej. I często okazuje się, że obcowanie ze sztuką współczesną otwiera nam oczy i wzbogaca. Podam przykład: w  2001 roku sponsorowaliśmy wystawę Leona Tarasewicza w Pawilonie Polskim na  Biennale Sztuki w  Wenecji. Kontynuowaliśmy współpracę w 2002 roku wspierając wystawę Artysty w  Centrum sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w  Warszawie. W  2004 roku, kiedy Mercedes wprowadzał się do swej nowej siedziby przy ul. Daimlera 1, zaprosiliśmy artystę do zrobienia dwóch murali. Powstały na pierwszym piętrze budynku w korytarzu wiodącym do kantyny – żeby każdy pracownik mógł z nimi obcować. Powstały ogromne malowidła ścienne o długości paru metrów. Performancem stała się sama praca Leona Tarasewicza nad muralami. Artysta malował w godzinach pracy firmy. Rozłożone farby, palety, drabina i przybory malarskie intrygowały pracowników, którzy z dnia na dzień coraz bardziej interesowali się powstającą pracą. Wydarzyło się przy tym coś niezwykłego: rozmowy z artystą na temat jego pracy i znaczenia sztuki w ogóle. Wiele osób śledziło postępy

w  malowaniu, fotografowało, zapraszało rodziny do oglądania procesu. Byli dumni. Ingerencja sztuki w zuniformizowany świat biznesu okazała się ciekawą innowacją, pobudziła kreatywność myślenia. Od tego czasu więcej osób odwiedza wystawy sztuki nowoczesnej. Tak więc wspieranie sztuki współczesnej może być doskonałym biznesem – w  kategoriach tego, co  mierzalne, jak i  tego co  niemierzalne. W  końcu nie wszystko, co policzalne, się liczy. I nie wszystko, co się liczy, jest policzalne.  „Die größte Kunst ist, mit der Kunst Geschäfte zu machen. Ein gutes Geschäft ist die faszinierendste Kunst“. Andy Warhol hat ein gutes Geschäft gemacht. Seine Kunst gehört zu den Phänomenen des 20. Jahrhunderts. Die Kunst hat es jedoch nicht immer leicht. Besonders die moderne Kunst, die allgemein als hermetisch angesehen wird, wird von Sponsoren nicht geliebt. Aber sie ist wichtig für die Entwicklung des modernen Menschen und deshalb fördert

Mercedes-Benz sie mit seinem Sponsoring-Konzept. Der Umgang mit zeitgenössischer Kunst öffnet uns oft die Augen und bereichert uns. Ein Beispiel: 2001 haben wir die Ausstellung von Leon Tarasewicz im Polnischen Pavillon auf der Kunstbiennale in Venedig gesponsert. Wir haben die Zusammenarbeit 2002 fortgesetzt und die Ausstellung des Künstlers im Warschauer Zentrum für zeitgenössische Kunst im Schloss Ujazdowski unterstützt. Als Mercedes 2004 seinen neuen Sitz an der ul. Daimlera 1  bezogen hat, haben wir den Künstler mit der Anfertigung von zwei Wandmalereien beauftragt.

Diese entstanden im ersten Stock des Gebäudes im zur Kantine führenden Korridor, damit sie jeder Mitarbeiter sehen kann. Die riesigen Wandgemälde sind mehrere Meter lang. Die Arbeit von Leon Tarasewicz an diesen Werken war eine Performance. Der Künstler malte nämlich während der normalen Arbeitszeiten. Die ausgelegten Farben, Paletten und Ausrüstungsgegenstände des Malers machten die Mitarbeiter neugierig. Sie interessierten sich immer mehr für seine Arbeit. Dabei kam es sogar zu Gesprächen mit dem Künstler über seine Arbeit und die Bedeutung von Kunst im Allgemeinen. Viele Personen verfolgten die künstlerischen Fortschritte, machten Fotos und luden ihre Familie zu einem Besuch ein. Sie waren stolz. Der Kontakt der Kunst mit der eintönigen Geschäftswelt war eine interessante Innovation, die das kreative Denken anregte. Seit dieser Zeit besuchen mehr Personen Ausstellungen für moderne und zeitgenössische Kunst. So kann die Förderung moderner Kunst ein hervorragendes Geschäft sein, sowohl in messbaren als auch nicht messbaren Dimensionen. Nicht alles, was zählbar ist, zählt auch wirklich; nicht alles, was zählt, kann man auch zählen.  Wi 12/12-01/13

49

Komentarz / K ommentar

Joanna Mytkowska Dyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie Direktorin des Museums für Zeitgenössische Kunst in Warschau Jak wygląda finansowanie sztuki w Polsce? Nie ma  krótkiej odpowiedzi na to pytanie. Scena artystyczna w Polsce jest bardzo aktywna, w żadnym innym kraju naszego regionu nie ma tak dynamicznego środowiska artystycznego, ani równie rozwiniętego systemu instytucjonalnego wspierającego sztukę. Mówiąc o  systemie instytucjonalnym, mam na myśli nie tylko publiczne galerie i muzea, czy system grantów dla artystów ze  środków publicznych, ale i rynek sztuki, który, przeszedł w  ciągu ostatnich dwóchtrzech lat wielkie przeobrażenie i niezwykle się sprofesjonalizował – co widać po wysypie nowych galerii sztuki w Warszawie, z ich bezprecedensową inicjatywą „Warsaw Gallery Weekend”. System f inansowania sztuki 50

Wi 12/12-01/13

opiera się zatem na tych dwóch filarach – środkach publicznych i środkach prywatnych, które płyną do artystów za pośrednictwem rynku sztuki. Dzięki nowym grantom Ministerstwa Kultury i  Dziedzictwa Narodowego na zakup dzieł do publicznych kolekcji sztuki współczesnej, instytucje takie jak Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Sztuki Współczesnej w  Krakowie, Muzeum Sztuki w Łodzi czy Muzeum Współczesne Wrocław stają się ważnymi pośrednikami w finansowaniu twórczości artystów, jednak wiele naszych zakupów ma charakter historyczny, więc pieniądze te niekoniecznie trafiają do kieszeni tworzących dziś artystów, szczególnie młodych. Często bywa tak, że publiczne instytucje zapraszają artystów do współpracy

przy rozmaitych projektach, na przykład wystawach czasowych, nie mając pieniędzy na zapłacenie twórcom honorariów za  ich pracę – pokrywają tylko koszty materiałów. Praca dla publicznych instytucji przynosi, zwłaszcza młodym artystom, prestiż i podnosi ich wartość na rynku sztuki, ale fakt niepłacenia honorariów to jednak sprawa dość wstydliwa – nie powinno tak być. Ale trzeba pamiętać, że publiczne środki, choć w  europejskiej tradycji zawsze stanowią ważny element w systemie finansowania sztuki, nigdy nie zastąpią środków prywatnych – czyli pieniędzy od kolekcjonerów. Bez nich nie ma zdrowego, stabilnego rynku sztuki. To wciąż wielka bolączka naszego świata sztuki. Mamy świetnych artystów, prace młodych, obiecujących twórców kosztują niewiele, opiekę nad nimi sprawują coraz bardziej profesjonalne galerie, otrzaskane w światowych standardach, zatrudniające zdolnych kuratorów, a ciągle nie przekłada się to na jakiś wyraźny wzrost zainteresowanie ze strony coraz zamożniejszej polskiej klasy średniej. Od kilkunastu lat dużo kupują w Polsce kolekcjonerzy zagraniczni, Polaków wciąż jest niewielu, a przecież żeby zacząć kolekcjonować wcale nie potrzeba dużych pieniędzy. Potrzebna jest raczej ciekawość, otwartość – kontakt ze sztuką to przygoda, która niesamowicie rozwija wyobraźnię. Pieniądze wydawane na sztukę lepiej potraktować jako sposób na wzbogacenie własnego życia, nie jako inwestycję, która przyniesie określoną stopę zwrotu. Ale przyglądając się, jak bardzo młode galerie – szczególnie warszawskie – przykładają się do  tego, by zachęcić nowe kręgi publiczności do kolekcjonowania, jestem dobrej myśli. To tylko kwestia czasu, aż prywatne pieniądze zaczną zasilać obieg sztuki w Polsce. 

Wie sieht die Finanzierung der Kunst in Polen aus? Auf diese Frage gibt es keine kurze Antwort. Die Kunstszene in Polen ist sehr aktiv, denn in keinem anderen Land unserer Region gibt es ein so dynamisches Kunstmilieu oder ein so entwickeltes System der institutionalisierten Kunstförderung. Wenn wir vom institutionellen System reden, dann denke ich dabei nicht nur an öffentliche Galerien und Museen oder an das Fördersystem für Künstler aus öffentlichen Mitteln, sondern auch an den Kunstmarkt, der im Laufe der letzten zwei, drei Jahre eine große Umgestaltung durchlaufen und sich stark professionalisiert hat – was an der großen Zahl neuer Kunstgalerien in Warschau mit ihrer beispiellosen Initiative „Warsaw Galler y Week“ zu sehen ist. Das System der Kunstfinanzierung stützt sich daher auf zwei Säulen – öffentliche und private Mittel, die den Künstlern unter Vermittlung des Kunstmarktes zuf ließen.

K omentarz / K o mmentar

Zaha Hadid © Dorotheum

Dank der neuen Fördermittel des Ministeriums für Kultur und Nationalerbe zum Erwerb von Werken für öffentliche Sammlungen zeitgenössischer Kunst werden Institutionen wie das Museum für zeitgenössische Kunst in Warschau, das Museum für zeitgenössische Kunst in Krakau, das Kunstmuseum in Lodsch oder das Zeitgenössische Museum Breslau zu wichtigen Vermittlern in der Finanzierung des Schaffens von Künstlern. Viele unserer Ankäufe haben jedoch historischen Charakter, darum gehen die Gelder nicht unbedingt in die Taschen heute tätiger, insbesondere junger Künstler. Oft ist es so, dass öffentliche Institutionen Künstler zur Zusammenarbeit bei kleinen Projekten einladen, zum Beispiel bei Wechselausstellungen, und weil sie kein Geld haben, Künstlern ein Honorar für ihre Arbeiten zu zahlen, decken sie nur die Materialkosten. Die Arbeit für öffentliche Institutionen bringt, besonders für junge Künstler,

Anerkennung mit sich und erhöht ihren Wert auf dem Kunstmarkt, doch die Tatsache, dass keine Honorare gezahlt werden ist trotzdem beschämend – so sollte es nicht sein. Aber man muss daran denken, dass öffentliche Mittel, obwohl sie in der europäischen Tradition immer ein wichtiges Element in der Kunstfinanzierung darstellen, nie Privatmittel ersetzen – das heißt Gelder von Kunstsammlern. Ohne sie gibt es keinen gesunden, stabilen Kunstmarkt. Das ist weiterhin eine große Schwäche unserer Kunstwelt. Wir haben her vorragende Künstler, die Arbeiten von jungen, vielversprechenden Schöpfern kosten nicht viel und deren Betreuung wird immer häufiger von professionellen Galerien übernommen, die an globale Standards gewöhnt sind und fähige Kuratoren beschäftigen, doch noch immer schlägt sich das in keinem deutlichen Anstieg im Interesse einer immer vermögenderen polnischen Mittelklasse nieder. Seit einigen Jahren kaufen in Polen ausländische Kunstsammler viel, aber polnische Käufer gibt es weiterhin wenige, obwohl man überhaupt nicht viel Geld braucht, um mit dem Sammeln von Kunst zu beginnen. Nötig ist eher Neugierde und Offenheit – Kontakt mit der Kunst ist ein Abenteuer, das das Vorstellungsvermögen unglaublich entwickelt. Die Ausgaben für Kunst sollten eher als eine Art Bereicherung des eigenen Lebens gesehen werden, nicht als Investition, die einen bestimmten Gewinn einbringt. Wenn man sich allerdings umsieht, wie sehr junge Galerien – besonders in Warschau – die Öffentlichkeit zum Sammeln von Kunst anregen, dann bin ich guten Mutes. Es ist nur eine Frage der Zeit, bis private Gelder anfangen, den Kunsthandel in Polen zu beleben. 

Konkurs! Gewinnspiel!

Wygraj

jeden z  3  zestawów

luksusowych

kosmetyków InCell ufundowanych przez markę Dr Irena

Eris (www.DrIrenaEris.com) – każdy zestaw o wartości 844 PLN!

Kosmetyki InCell, oparte na innowacyjnej

technologii dotarcia do serca komórek skóry IONOcell STUMULATORS™ TECHNOLOGY, przeznaczone do pielęgnacji twarzy i ciała. Dostępne są wyłącznie w sieci SEPHORA.

Wymień 5 cech karnawałowego makijażu Najlepsza odpowiedź wygrywa! Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: [email protected] do 7 stycznia. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi.

Gewinnen Sie eines

von drei luxuriösen Kosmetiksets der Firma Dr Irena Eris (www.DrIrenaEris.com) jeweils im Wert von

844 PLN! Die Kosmetikprodukte

InCell zur Gesichts- und Körperpflege sind ausschließlich in der Parfümeriekette SEPHORA erhältich.

Nennen Sie uns 5 Eigenschaften eines Karneval-Make-ups Die beste Antwort gewinnt! Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per Email an [email protected] bis zum 7. Januar. Der Gewinner wird in der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben.

Wi 12/12-01/13

51

Komentarz / K ommentar

Agata Smoczyńska-Le Guern Właścicielka Galerii Le Guern Eigentümerin der Galerie Le Guern

Hanna Wróblewska Dyrektor Zachęty Narodowej Galerii Sztuki Direktorin der Nationalen Kunstgalerie Zachęta Jak wygląda finansowanie sztuki w Polsce? Sztukę f inansują głównie sami artyści. Czasem mecenat państwowy – tj. instytucje publiczne – galerie, muzea lub pr ywatne fundacje i  galerie. Co  do  działalności sponsorskiej czy mecenasowskiej podmiotów komercyjnych – brak gotowych rozwiązań systemowych, ułatwiających finansowanie sztuki sprawia, że mecenat w  Polsce częściej łączy się z krótkoterminowymi działaniami promocyjnymi niż z  faktyczną długofalową inwestycją. Oczywiście zdarzają się chwalebne wyjątki. Zachęta wśród swoich partnerów może się

52

Wi 12/12-01/13

pochwalić wieloletnią współpracą z Deutsche Bank Polska i Fundacją Deutsche Bank, z którymi od 10 lat organizuje konkurs Spojrzenia – nagradzający najciekawsze postawy artystyczne młodych polskich twórców (aktualnie jedyny taki projekt w Polsce). Czy wsparcie finansowe firm komercyjnych ma  wpływ na rozwój sztuki? Na  razie nie. Sztuka rozwija się często przez eksperyment a tego firmy nastawione raczej na  promocję się boją. Trzeba by więc wyłączyć nastawienie na natychmiastowe promocyjne efekty takiej współpracy i traktować ją raczej jako symboliczną

Czy możemy mówić o wzroście zainteresowania nabywaniem dzieł sztuki w Polsce? Od 2-3 lat obserwujemy znaczny wzrost zakupów dzieł sztuki, choć ich ceny nie są jeszcze zbyt wysokie. Bogacenie się społeczeństwa i wzrost wiedzy na temat sztuki przyczyniają się do zwiększenia grona obserwatorów wystaw galeryjnych, ale też kupujących sztukę najnowszą. Tworzą się kolekcje prywatne, coraz częściej wzbogacane o prace artystów zagranicznych, ponie waż część kolekcjonerów odwiedza międzynarodowe targi sztuki i dokonuje tam zakupów. W odpowiedzi na potrzeby powstają poradniki dla kolekcjonerów, a biura podróży organizują specjalne imprezy wyjazdowe dla miłośników sztuki. Ci co  złapali bakcyla kolekcjonowania, wiedzą, że sztuka najnowsza wymaga poświęcenia

czasu na poznanie jej, co czyni ją jeszcze bardziej interesującą z  punktu widzenia rozwoju osobistego oraz, niekoniecznie tradycyjnie pojmowanego, przeżycia estetycznego.

„inwestycję” na  przyszłość, w kapitał symboliczny. Wsparcie tego typu niewątpliwie mogłoby łączyć się z rozwojem sztuki, ale musi zostać spełniony warunek większego, systematycznego i systemowego zaangażowania, kiedy lokata w  sztukę nie jest jedynie oczekiwaniem szybkiego zysku czy kreacją wizerunku firmy „oprawionego“ w sztukę.

w  Zachęcie, pochodzi od prywatnych właścicieli. Wydaje się więc, że zainteresowanie dziełami polskich artystów jest coraz większe. 

Jak w  ostatnim czasie kształtuje się rynek sztuki w Polsce, w kontekście polskich i  zagranicznych twórców? Czy można mówić o wzroście zainteresowania nabywaniem dzieł artystów w Polsce? Nie jest jeszcze bardzo dobrze, ale jest coraz lepiej. Choć nie jesteśmy galerią komercyjną i nie obserwujemy rynku sztuki pod tym kątem – wiele prac, które prezentujemy na  wystawach

Czy wsparcie finansowe firm komercyjnych ma  wpływ na rozwój sztuki? Mamy w Polsce wciąż za mało przykładów wsparcia sztuki ze strony businessu a bez tego czynnika rynek sztuki, z powodu ciągłego niedofinansowania, nie będzie funkcjonował prawidłowo. Pojawiają się pojedyncze przykłady tworzenia kolekcji instytucjonalnych, ale czynią to zwykle filie zagranicznych firm, które przenoszą do nas swoje tradycje inwestowania w sztukę np.  Fundacja Sztuki Polskiej ING. Trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie rynku sztuki

Wie wird Kunst in Polen finanziert? Kunst wird hauptsächlich von den Künstlern selbst finanziert. Manchmal besteht ein staatliches Mäzenat seitens öffentlicher Einrichtungen über Galerien und Museen und auch private Stiftungen und Galerien übernehmen Kulturförderung. In Bezug auf Sponsoring- und Fördertätigkeiten kommerzieller Rechtsträger mangelt es an fertigen Systemlösungen zur Erleichterung der Kunstfinanzierung, weshalb die Kunstförderung in Polen häufiger mit kurzfristigen PR-Tätigkeiten als mit tatsächlichen langfristigen Investitionen verbunden wird. Selbstverständlich gibt es löbliche

K omentarz / K o mmentar

bez tak ważnych inicjatyw jak konkursy dla młodych artystów organizowane przez f irmy Samsung, Deutsche Bank czy Strabag. Większość firm woli dofinansowywać przedsięwzięcia, które trafiają do masowego klienta, tracąc często szansę na dodanie sobie prestiżu ciekawą kolekcją albo projektem artystycznym oraz poprzez budowanie społecznej odpowiedzialności biznesu. Finansowe wsparcie ze strony państwa pozwala tylko zaspokoić minimalne potrzeby artystów i instytucji publicznych, dlatego sztuka musi szukać dofinansowania ze strony firm komercyjnych.  Kann von einem wachsenden Interesse am Kauf von Kunstwerken in Polen gesprochen werden? Seit 2  – 3  Jahren wird ein deutliches Wachstum der Zahl

Ausnahmen. Die Galerie Zachęta kann unter ihren Partnern eine langjährige Zusammenarbeit mit der Deutsche Bank Polska SA und der Deutsche Bank Stiftung vorweisen, mit denen wir seit 10 Jahren gemeinsam den Wettbewerb Ansichten veranstalten, in dessen Rahmen Kunstpreise für die interessantesten künstlerischen Aktivitäten junger polnischer Künstler vergeben werden (derzeit die einzige Initiative dieser Art in Polen). Beeinflusst die finanzielle Förderung kommerzieller Unternehmen die Entwicklung der Kunst? Bisher nicht. Kunst entwickelt sich häufig durch Experimente und davor haben Firmen, die es auf PR abgesehen haben, eher Angst. Man müsste also die Einstellung auf sofortige PR-Effekte aus einer solchen Zusammenarbeit

von Kunstkäufen beobachtet, obwohl das Preisniveau noch nicht sehr hoch ist. Die Steigerung des gesellschaftlichen Reichtums und das zunehmende Kunstwissen sorgen für eine Erweiterung des Kreises der Besucher von Galerieausstellungen und der Käufer neuester Kunstwerke. Es entstehen private Sammlungen, die immer häufiger um die Arbeiten ausländischer Künstler bereichert werden, da ein Teil der Sammler internationale Kunstmärkte besucht und dort einkauft. Aufgrund der bestehenden Nachfrage werden Ratgeber für Kunstsammler herausgegeben und spezielle Reiseveranstaltungen für Kunstliebhaber durch Reisebüros organisiert. Diejenigen, die von der Sammelleidenschaft inf iziert wurden, wissen, dass neueste Kunst Zeit benötigt, um sie zu

verstehen, wodurch sie mit Blick auf die persönliche Entwicklung und die ästhetische Erfahrung – nicht unbedingt im traditionellen Sinne – noch interessanter wird. Beeinflusst die finanzielle Förderung durch kommerzielle Unternehmen die Entwicklung der Kunst? Wir haben in Polen immer noch zu wenige Beispiele für die Förderung der Kunst durch Unternehmen. Und ohne dieses Engagement funktioniert der Kunstmarkt wegen der ständigen Unterfinanzierung nicht richtig. Es gibt einzelne Beispiele für die Entstehung von institutionellen Sammlungen, aber dies be trifft meist ausländische Niederlassungen von Unternehmen, die ihre Traditionen der Investition in Kunst nach Polen importieren, wie z.B. die Stiftung für polnische

Kunst der ING. Es fällt schwer, sich das Funktionieren des Kunstmarkts ohne solch wichtige Initiativen vorzustellen, wie die von Samsung, der Deutschen Bank und Strabag organisierten Wettbewerbe für junge Künstler. Die meisten Firmen unterstützen lieber Projekte, die den Massenkunden ansprechen und verlieren dadurch häufig die Chance zur Prestigeerhöhung durch eine interessante Sammlung oder ein Kunstprojekt und durch die Entwicklung von sozialer Verantwortung des Unternehmens. Die finanzielle Unterstützung von staatlicher Seite reicht nur zur Befriedigung der minimalen Bedürfnisse von Künstlern und öffentlichen Kunsteinrichtungen aus. Deshalb ist die Kunstbranche auf die Suche nach finanzieller Unterstützung durch kommerzielle Unternehmen angewiesen. 

Die Situation ist noch nicht sehr gut, aber sie verbessert sich stetig. Obwohl wir keine kommerzielle Galerie sind und den Kunstmarkt nicht aus dieser Perspektive beobachten – viele Arbeiten, die wir

bei den Ausstellungen in der Galerie Zachęta präsentieren, stammen von privaten Eigentümern. Es scheint also, als werde das Interesse an Werken polnischer Künstler immer größer. 

ausblenden und sie eher als symbolische „Investition“ in die Zukunft, in ein symbolisches Kapital, sehen. Die Förderung dieser Art könnte zweifellos mit der Entwicklung der Kunst einhergehen, aber dafür muss als Bedingung eine stärkere, systematische und systemorientierte Beteiligung gegeben sein, bei der die Kapitalanlage in Kunst nicht ausschließlich mit der Erwartung schnellen Gewinns und der Schaffung eines Firmenimages mit „künstlerischem Rahmen“ verbunden wird. Wie gestaltet sich in letzter Zeit der Kunstmarkt in Polen im Kontext polnischer und ausländischer Künstler? Kann man von steigendem Interesse am Kauf von Kunstwerken in Polen sprechen?

Wi 12/12-01/13

53

Przekorny charakter sztuki Eigensinniger Charakter der Kunst Dyplomacja kulturalna Dla Inst ytutów Polskich, Goethego, Francuskich czy Cervantesa – odpowiedzialnych na całym świecie za dyplomację publiczną i kulturalną krajów ich pochodzenia – to codzienna praktyka, czy też, jak kto woli, business as usual. W  rzeczy samej, od  jakiegoś już czasu, zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym, obserwuje się wzrost znaczenia tzw. soft power, której najważniejszymi komponentami są lifestyle, sztuka i  kultura. Najbardziej plakatywnymi przykładami oddziaływania tych zjawisk są bodaj: przed 20 laty rozpad „bloku wschodniego”, czy też ostanio „arabska wiosna 54

Wi 12/12-01/13

(ludów) ”. Oba te wydarzenia niebywale zmieniły układ sił i  polityczną architekturę świata, i  na  oba przemożny wpływ miała  m.in. (pop) kultura Zachodu. Stąd wiele krajów wspiera, jako integralny element własnej dyplomacji, swe polityki kulturalne, które coraz efektywniej i za sprawą swoistej synergii, przyczyniają się również do przyśpieszenia ich ekspansji gospodarczej. Mamy tym samym do czynienia ze zmianą paradygmatu, tzn. nakłady na  kulturę i  sztukę, traktowane dotychczas jako koszt, stają się długoterminową inwestycją w  image i  markę państw, z czego w rezultacie zyski czerpie gospodarka. Ten ogromny potencjał musi być tylko odpowiednio wcześnie

Kulturelle Diplomatie Für die Polnischen Institute sowie für die verschiedenen Außenstellen des GoetheInstituts, des Institut Français oder des CervantesInstituts, die auf der ganzen Welt für die öffentliche und kulturelle Diplomatie ihrer Herkunftsländer verantwortlich sind, ist dies tägliches Brot oder auch business as usual. In der Tat lässt sich bereits seit einiger Zeit sowohl im öffentlichen als auch im privaten Sektor ein Anstieg der Bedeutung der sog. Soft Power beobachten, deren wichtigste Elemente Lifestyle, Kunst und Kultur sind. Die plakativsten Beispiele für die Auswirkungen dieses Phänomens

sind der Fall des „Ostblocks“ vor 20 Jahren und der „arabische Völkerfrühling“ im vergangenen Jahr. Beide Ereignisse veränderten die Kräfteverhältnisse und die politische Architektur der Welt tiefgreifend und auf beide hatte u.a. die (Pop-) Kultur des Westens einen entscheidenden Einf luss. Deshalb fördern viele Staaten als integrales Element ihrer Diplomatie ihre eigene Kulturpolitik, die immer effektiver wird und dank einer gewissen Synergie auch zur Beschleunigung ihrer wirtschaftlichen Expansion beiträgt. Hierbei handelt es sich also um einen Paradigmenwechsel: Aufwendungen für Kultur und Kunst, die bisher als Kosten angesehen wurden, werden zu

To kanadyjski filozof Marshall McLuhan był tym, który wymyślił znane w międzyczasie nieomal wszystkim pojęcie „globalnej wioski”. Od niego także pochodzi, skądinąd bardzo aktualne stwierdzenie, że po erze kiedy to biznes był naszą kulturą, przychodzi nam żyć w kolejnej, w której to kultura staje się naszym biznesem. Der kanadische Philosoph Marshall McLuhan hat den mittlerweile fast allen bekannten Begriff „Globales Dorf“ formuliert. Von ihm stammt auch die sehr aktuelle Feststellung, dass wir nach einer Ära, in der das Business unsere Kultur war, in eine weitere eintretten, in der die Kultur zu unserem Business wird. zidentyfikowany, a następnie wykorzystany przez kręgi polityczne i gospodarcze na rzecz rozwoju. Niestety w dalszym ciągu pojmowanie zjawiska rozwoju jest jednobiegunowe i tożsame wyłącznie ze wzrostem PKB – jako jedynym miernikiem ekonomicznego postępu. Tymczasem nowocześnie rozumiany rozwój to  proces wielowymiarowy, odnoszący się tak samo do sfery środowiska, jak i do społeczno-kulturowej. Istotą tak postrzeganego rozwoju winno być konsekwentne staranie o permanentną poprawę jakości życia w mieście, regionie, kraju. Bo  tylko dzięki określonej kombinacji elementów społecznokulturalno-gospodarczych, dane miejsce jawić się może na tyle atrakcyjnym, by chcieć w nim

zamieszkać, pracować a wreszcie realizować swe marzenia i plany. Bez kultury, pomysłów kreat ywnych, a  w  końcu umacniania społeczeństwa obywatelskiego nasze mocno zindywidualizowane cele są po prostu nieosiągalne. Kultura zinstytucjonalizowana Jednocześnie na tym tle w roku 2011 w  reakcji na  wspólne wydanie kolektywu autorskiego D. Haselbacha, A. Kleina, P.  Knoesela i S. Opitza książki pt.: „Kulturinfarkt” przez Niemcy przetoczyła się bezprecedensowa debata publiczna. Zdaje się, że żadna kulturalno-polityczna książka do tej pory nie wywołała takiego odzewu i tak daleko idącej polaryzacji środowiska

einer langfristigen Investition in das Image und die Marke der Staaten, wovon im Ergebnis die Wirtschaft prof itiert. Dieses enorme Potential muss entsprechend früh identifiziert und anschließend von Politikern und Ökonomen für die Entwicklung eingesetzt werden. Leider ist das Verständnis des Phänomens Entwicklung auch weiterhin unipolar und wird ausschließlich mit einem Anstieg des BIP gleichgesetzt – als einzigem Maßstab des wirtschaftlichen Fortschritts. Indessen ist die Entwicklung im modernen Verständnis ein mehrdimensionaler Prozess, der sowohl die Umwelt, als auch die soziokulturelle Sphäre betrifft. Der Ker n der so definierten Entwicklung sollte das konsequente Streben nach einer permanenten Steigerung der Lebensqualität in der Stadt, Region und dem Land sein. Denn nur dank einer bestimmten Kombination aus gesellschaftlichen, kulturellen und wirtschaftlichen Faktoren kann ein Ort attraktiv genug scheinen, um an ihm wohnen, arbeiten und eigene Träume und Pläne realisieren zu wollen. Ohne Kultur, kreative Unternehmen und schließlich auch eine Stärkung der Bürgergesellschaft sind unsere heute sehr stark individualisierten Ziele schlicht unerreichbar. Institutionalisierte Kultur Gleichzeitig schwappte im Jahr 2011 als Reaktion auf die gemeinsame Herausgabe des Buchs „Kulturinfarkt“ der Autoren D. Haselbach, A. Klein, P. Knoesel und S. Opitz eine beispiellose öffentliche Debatte durch Deutschland. Es scheint, als habe bisher kein anderes kulturpolitisches Buch eine

Katarzyna Sokołowska Instytut Polski w Düsseldorfie Polnisches Institut Düsseldorf

solche Resonanz und derartig weitgehende Polarisierung der Expertenwelt verursacht. Der kritische Schwerpunkt dieses Buches wurde bereits im Untertitel und in der Einleitung beim Namen genannt: „Von allem gibt es zu viel und fast überall dasselbe” (S. 11). Die Ursache dafür, wie im letzten Kapitel – der Diagnose – erfasst, ist in dem vermeintlichen „ P e r s p e k t i ve n m a n g e l d e r Kulturpolitik“ zu suchen, die „sich durch das Recht der gut verstandenen Expansion regieren lässt, jedoch ohne Berücksichtigung der Nachfrage, und die sich in einer Trennung der Kunst von der Wirtschaftlichkeit ausdrückt (S. 173). In der Zusammenfassung fordern die Autoren die Reduktion der Einrichtungen um die Hälfte und eine Abkehr vom System der Kultursubventionierung. Man kann sich leicht vorstellen, welch große Resonanz diese teilweise als populistisch bezeichneten Überlegungen her vorriefen, insbesondere in Krisenzeiten. Und das alles in einem Land, in dem nicht nur seit 1968 das Motto „Kultur für alle“ einen programmatischen Teil der staatlichen Kulturpolitik ausmacht, sondern in dem zudem in der Neuzeit das Bürgertum Einrichtungen dieser Art Wi 12/12-01/13

55

RAP O RT W I / RA P PORT W I

ekspertów. Krytyczny punkt ciężkości tej publikacji nazwany został już w podtytule i słowie wstępnym: „Wszystkiego jest za  dużo, wszędzie prawie to samo” (str. 11). Pzyczyna tego stanu rzeczy, ujęta w końcowym rozdziale zawierającym diagnozę, tkwi w rzekomym „braku perspektywy polityki kulturalnej, rządzącej się prawem dobrze pojmowanej ekspasji, jednakowoż bez uwzględniania popytu i  wyrażającym się oderwaniem sfery sztuki od sfery gospodarności” (str. 173). Reasumując autorzy postulują redukcję połowy instytucji oraz odejście od systemu subwencji na kulturę. Można sobie łatwo wyobrazić, jaki duży rezonans wywołały, szczególnie w dobie kryzysu, te częściowo uznane za populistyczne rozważania. A wszystko to w kraju, w którym nie tylko od  1968  r. hasło „Kultura dla wszystkich” jest programowo częścią polityki kulturalnej państwa, ale także gdzie od czasów nowożytnych mieszczaństwo tworzyło i  f inansowało inst ytucje a w połowie XIX w. narodził się ruch tworzenia towarzystw sztuki (Kunstverein) czy to w a r z y s t w m u z e a l n y c h (Gesellschaft der Freunde und Förderer des XY-Museums). Kiedy przeanalizuje się istotę tych ostatnich, łatwiej będzie zrozumieć dlaczego w takich me tropoliach sztuki jak Kolonia czy Düsseldorf, do  dobrego tonu należy członkostwo w organizacjach przyjaciół i sponsorów tego czy innego muzeum. Doskonale obrazują to  stowarzyszenia utworzone chociażby wokół prestiżowej Kunstsammlung NRW (Duesseldorf) i Ludwig Museum (Kolonia). Przy czym to drugie samo w sobie jawi się niezwykle interesująco, bowiem 56

Wi 12/12-01/13

jego imponująca kolekcja bazuje de facto na prywatnym zbiorze i  zakupach bardzo dobrze sytuowanej rodziny Ludwig. W tym miejscu warto podkreślić, że tzw. Towarzystwa Przyjaciół obydwu muzeów należą do grona najliczniejszych i tych o największym potencjale (finansowym) w całej RFN. Donatorzy A zatem: nie samą subwencją kultura w  Niemczech żyje! R ów n i e w a ż n e j a w i s i ę zaangażowanie tamtejszego społeczeństwa i jego względnie wysoka świadomość siły kreującej wartość dóbr kultury i sztuki. Kim są tak naprawdę członkowie wspomnianych Towarzystw Przyjaciół? Otóż są to  zainteresowane sztuką osoby prywatne, całe koncerny, kancelarie, galerzyści, kolekcjonerzy. Zasadniczo chodzi o ludzi, gotowych zasilić „swoje” muzeum minimum kwotą rzędu 500 Euro (sugerowany wkład) rocznie. Tak się składa, że nad Renem i rzeką Ruhr, gdzie swe centrale ulokowały największe niemieckie firmy (Metro, Henkel, Thyssen-Krupp, Eon, RWE), a sektor reklamowy odnotowuje największe obroty, rynek sztuki przeżywa swoisty renesans. Niedawno otwarte wystawy Andreasa Gurskiego, Carravagio, Paula Klee (w Düsseldorfie), czy ekspresjonistyczna „W rauszu kolorów” w Muzeum Folkwang w Essen, były bezdyskusyjnymi high-lightami życia towarzyskiego na starcie nowego sezonu kulturalnego. Wydarzenia te udało się zrealizować m.in. dzięki niebywałym zasobom goszczących je instytucji, przede wszystkim jednak za  sprawą wielkoduszności potężnych sponsorów ze świata gospodarki. Profity PR-owe ciągnęli z tego

gegründet und f inanziert hat und in dem Mitte des 19. Jh. die Bewegung zur Gründung von Kunst- und Museumsvereinen geboren wurde. Wenn man das Wesen der letztgenannten Institutionen analysiert, ist es einfacher zu verstehen, warum es in Kunstmetropolen wie Köln oder Düsseldorf zum guten Ton gehört, Freundesoder Sponsorenorganisationen des ein oder anderen Museums anzugehören. Ein hervorragendes Beispiel sind hier die Vereine, die um die prestigeträchtige Kunstsammlung NRW (Düsseldorf) und das LudwigMuseum (Köln) gegr ündet wurden, wobei das zweite bereits an sich äußerst interessant ist, da die imponierende Sammlung des Museums de facto auf der privaten Kollektion und den K äufen der wohlhabenden Familie Ludwig basiert. An dieser Stelle erwähnenswert ist, dass die sog. Freundeskreise beider Museen zu den zahlreichsten und finanziell mit dem größten Potential ausgestatteten Institutionen dieser Art in ganz Deutschland gehören. Donatoren Deshalb lässt sich sagen: nicht nur von der Subvention lebt die Kultur in Deutschland! Ebenso wichtig scheinen das Engagement der deutschen Gesellschaft und ihr vergleichsweise hohes Bewusstsein der Schaffenskraft des Werts von Kultur- und Kunstgegenständen. Wer sind die Mitglieder der angesprochenen Freundeskreise? Hierbei handelt es sich um kunstinteressierte Privatpersonen, ganze Konzerne, K anzleien, Galeristen und Sammler. Grundsätzlich sind dies Menschen, die dazu bereit sind, „ihr” Museum mit einer minimalen Summe von 500 €

jährlich (vorgeschlagene Summe) zu sponsern. So kommt es, dass an Rhein und Ruhr, wo die größten deutschen Firmen (Metro, Henkel, ThyssenKrupp, Eon, RWE) ansässig sind und der Werbesektor die größten Umsatzzahlen verzeichnet, der Kunstmarkt eine wahre Renaissance erlebt. Die vor kurzem eröff neten Ausstellungen von Andreas Gurski, Carravagio, Paul Klee (in Düsseldorf) oder der expressionistischen Ausstellung „Im Farbrausch“ im FolkwangMuseum in Essen waren die unbestrittenen Höhepunkte des gesellschaftlichen Lebens zu Beginn der neuen Kultursaison. Diese Veranstaltungen konnten u.a. dank den enor men Ressourcen der gastgebenden Einrichtungen realisiert werden – vor allem aber dank der Großzügigkeit mächtiger Sponsoren aus der Wirtschaftswelt. PR-Prof ite aus diesen Veranstaltungen verzeichneten selbstverständlich die Hauptsponsoren, die einzelnen Städte, die Gastronomie und das Hotelwesen, die sich als Kunsthochburgen prof ilieren konnten. Am wichtigsten jedoch war, dass die Ausstellungen den Besuchermassen einen breiten Zugang zu öffentlichen Gütern ermöglichten, zu denen die Kunst auf Weltniveau gehört – präsentiert in einer nie dagewesenen Dichte und einem einmaligen Spektrum. Grenzüberschreitende Kunstzusammenhänge Selbstverständlich ist die aktuell zu beobachtende Blütezeit des Kunstmarkts im Rheinland im Rahmen einer breiter gefassten, weltweiten Tendenz zu verorten.

R A P O RT WI / R A P PORT W I

rzecz jasna główni donatorzy, profilowały się jako twierdze sztuki poszczególne miasta, ich gastronomia i hotelarze, co najważniejsze jednak wystawy umożliwiły całym masom zwiedzających szeroki dostęp do dobra publicznego jakim jest sztuka na najwyższym światowym poziomie, prezentowana w  niespotykanym natężeniu i spektrum.

Naturalnie, obecna sytuacja prosperity na  rynku sztuki w  Nadrenii to  pochodna ogólnoświatowej tendencji. Wystarczy wspomnieć ostatnie aukcje w Sotheby’s i Christie’s, gdzie bardzo dużo ludzi z ogromną ilością pieniędzy szuka lokaty kapitału, a sztuka odgrywa w tym kontekście coraz ważniejszą rolę.

nadal tańsze, za to siła nabywcza kolekcjonerów ulokowana jest zdecydowanie na  Zachodzie Republiki, co  znajduje odzwierciedlenie w obrotach i rosnącej liczbie transakcji galerii handlujących sztuką. Dalej idąc, Art Cologne, najstarsze w świecie i najważniejsze w Niemieczech targi sztuki przeżywają pod kierownictwem Daniela Huga drugą młodość. To samo dotyczy dynamicznie rosnącej inicjatywy „DC-Open”, czyli wspólnego wrześniowego weekendu otwarć galerii w Düsseldorfie i Kolonii. Zresztą kilkoro przedstawicieli „DC-Open” oraz kolekcjonerów z regionu było gośćmi Instytutu Polskiego w  Düsseldorf ie i Instytutu Adama Mickiewicza podczas podróży studyjnej do  Polski w  ramach sezonu kulturalnego KLOPSZTANGA i odwiedziło m.in. tegoroczną edycję Warsaw Gallery Weekend.

Od przeprowadzki niemieckiej stolicy z Bonn do Berlina w roku 1999, Nadrenia odnotowuje od jakiegoś czasu falę powrotów. Artyści wprawdzie pozostają chętniej w stolicy federalnej, gdzie ateliers i mieszkania są

Dla większości uczestników wypad do sąsiadów zza Odry stanowił (ponowne) odkrycie Polski, tym razem jako kraju, którego oblicze po  szarych czasach transformacji zmieniło się diametralnie in plus, który

Transnarodowe związki sztuki

Es genügt, die Auktionen bei Sotheby’s und Christie’s in der letzten Zeit zu nennen, wo sehr viele Menschen mit riesigen Geldmengen Kapitalanlagen suchen und die Kunst in diesem Kontext eine immer wichtigere Rolle spielt. Seit der Verlegung der deutschen Hauptstadt von Bonn nach Berlin im Jahr 1999 verzeichnet das Rheinland seit einigen Jahren eine Rückkehrerwelle. Zwar bleiben die Künstler lieber in der Hauptstadt der Bundesrepublik, wo Ateliers und Wohnungen auch weiterhin günstiger zu haben sind, aber die Kaufkraft der Sammler ist eindeutig im Westen der Republik konzentriert, was sich in den Umsätzen und der steigenden Anzahl der Transaktionen von Kunstgalerien widerspiegelt. Die Art Cologne zum Beispiel – die weltweit älteste und wichtigste Kunstmesse Deutschlands – erlebt unter der Leitung von Daniel Hug einen zweiten Frühling. Dasselbe lässt sich für die dynamisch wachsende Initiative „DC-Open“ sagen – das gemeinsame

Galerieeröffnungswochenende im September in Düsseldorf und Köln. Übrigens waren einige Vertreter der „DC-Open“ und Sammler aus der Region Gäste des polnischen Instituts in Düsseldorf und des AdamMickiewicz-Instituts bei einer Studienreise nach Polen im Rahmen der Kultursaison KLOPSZTANG. Dabei stand u.a. ein Besuch der diesjährigen Auf lage des Warsaw Gallery Weekends auf dem Plan. Für die meisten Teilnehmer stellte der Ausf lug zu den Nachbarn jenseits der Oder eine (Neu-) Entdeckung Polens dar – diesmal als ein Land, dessen Gesicht sich nach den grauen Jahren der Transformation diametral zum Positiven verändert und das sich um Lichtjahre weiterentwickelt hat. Auf einmal öff nete sich vor ihnen ein pulsierender Raum, erfüllt von kreativer Energie und Unternehmergeist. Diesen wachsenden polnischen Kunstmarkt und die wachsende Sammlergemeinde identifizierten die Gäste aus NordrheinWestfalen – obwohl er noch lange nicht mit dem deutschen vergleichbar ist – als potentielle

Wi 12/12-01/13

57

RAP O RT W I / RA P PORT W I

posunął się na przód o całe lata świetlne. Naraz otworzyła się przed nimi pulsująca przestrzeń wypełniona kreatywną energią i przedsiębiorczością. Właśnie ten rosnący polski r ynek sztuki, pomimo, że długo jeszcze nie będzie on mógł równać się niemieckiemu, oraz jego rozwijająca się społeczność kolekcjonerów, goście z Nadrenii Północnej Westfalii zident yf ikowali jaka swą potencjalną szansę i target! Polska jawi się już nie tylko jako miejsce nowych możliwości dla tradycyjnych gałęzi gospodarki, ale także dla przemysłów kreatywnych – tym bardziej atrakcyjne, że nieodległe, stabilne, przewidywalne i, co nie jest obojętne w erze „multi-kulti”, zakotwiczone w europejskiej przestrzeni kulturowej. Niemiecki kolekcjoner polskiej sztuki Nie jest Polska nowym nieznanym lądem dla doktora Wernera Jerke, kolekcjonera z Recklinghausen. Przed ok. 30 laty wraz z rodzicami i  rodzeństwem opuścił on Śląsk. Jeszcze jako świeżo upieczony absolwent geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim marzył o studiach reżyserskich na kultowej łódzkiej filmówce. Tymczasem wyjazd do Niemiec, zmienił jego drogę zawodową – Jerke został okulistą z niezwykle wyostrzonym okiem na sztukę. Kolekcja Jerkego składa się z dzieł Ecole de Paris, Młodej Polski, polskiej awangardy i sztuki najnowszej. Dziś określa on kolekcjonowanie nałogiem i  manią naprzemiennego kupowania i oglądania. Jak sam mówi, nie kupuje „pod parkiet”, przeciwnie: jego obecny dom został tak zaprojektowany, by  przede wszystkim sztuka „czuła” się w  nim dobrze 58

Wi 12/12-01/13

i  u  siebie, bo  prawdziwe kolekcjonowanie zaczyna się wtedy, gdy ściany są pełne... Największą sat ysfakcję przyniosło Wernerowi Jerke odkrycie przed laty dla siebie Aliny Szapocznikow i  K arola Hillera. Zaś jako ostatnich pozbyłby się „swoich“: Strzemińskiego, Witkacego (Pejzażu jesiennego) i  kubist ycznego Haydena. Zresztą sprzedaje bardzo niechętnie, chyba że ma  mu to umożliwić nabycie w zamian innego obiektu, na który długo się „zasadzał“ i czekał. A  jak brzmi diagnoza doktora Jerke w odniesieniu do  potencjalnego zbliżenia pomiędzy niezwykle rozwiniętym, obudowanym tradycją niemieckim a  kształtującym się właśnie prężnie polskim r ynkiem sztuki? Otóż oba – decydując się na współpracę i wymianę – dobrze rokują na pozytywną relację „win-win“, stwierdza. Zapytany natomiast o obecny na  rynku sztuki mechanizm lansu wybranych dzieł, trendów kolekcjoner ostatecznie go nie odrzuca ani też nie neguje, tylko realistycznie nazywa w  pewnym sensie źródłem utrzymania dla art ystów. Wreszcie postuluje Jerke swego rodzaju „umiędzynarodowienie“ oferty i transakcji w polskich domach aukcyjnych, bo Polacy, jego zdaniem, już dawno są na to gotowi. Tymczasem on sam zaprasza na  grudniową aukcję do Agry, gdzie licytowana będzie butelka wina z winnicy doktora opatrzona etykietą zaprojektowaną i sygnowaną przez artystę Sławka Elsnera. W końcu dobre wino od zawsze współgrało ze sztuką. 

Chance und mögliches Ziel. Polen gilt nicht mehr nur als Ort der neuen Möglichkeiten für traditionelle Branchen der Wirtschaft, sondern auch für die kreative Industrie – das Land ist auch deshalb so interessant, weil es nicht weit entfernt liegt, stabil und vorhersehbar ist, und – was in der „Multi-Kulti“-Ära nicht unwichtig ist – fest verankert ist in der europäischen Kultur. Deutscher Sammler polnischer Kunst Für Dr. Werner Jerke, einen Sammler aus Recklinghausen, ist Polen kein neues, unbekanntes Terrain. Vor etwa 30 Jahren verließ er zusammen mit Eltern und Geschwistern Schlesien. Noch als f rischgebackener Absolvent der Geographie an der Jagiellonen-Universität in Krakau träumte er von einem Regie-Studium an der renommierten Lodscher Filmschule. Die Ausreise nach Deutschland jedoch veränderte seinen beruf lichen Weg – Jerke wurde Augenarzt mit einem ganz besonders scharfen Blick für Kunst. Jerkes Sammlung umfasst Werke der Ecole de Paris, Junges Polen, der polnischen Avantgarde und der neuesten Kunst. Heute beschreibt er seine Sammelleidenschaft als Sucht und Besessenheit des Kaufens und Betrachtens im Wechsel. Wie er selbst sagt, kauft er nicht für die Abstellkammer, im Gegenteil: sein aktuelles Wohnhaus wurde so entworfen, dass sich vor allem die Kunst „wohl“ und heimisch fühlt, denn die wahre Sammelleidenschaft beginnt erst, wenn die Wände voll sind… Die größte Zufriedenheit verschaffte Werner Jerke die Entdeckung für sich von Alina Szapocznikow und Karol Hiller. Dagegen zu

allerletzt verkaufen würde er seine „Landsleute“: Strzemiński, Witkacy (Herbstlandschaft) und den kubistischen Hayden. Er verkauft überhaupt nur sehr ungern, es sei denn, dies ermöglicht ihm im Gegenzug den K auf eines anderen Gemäldes, auf das er lange gelauert hat. Und wie steht es mit der D i a g n o s e vo n D r. J e r k e bezüglich der potentiellen Annäherung zwischen dem sehr weit entwickelten und traditionsträchtigen deutschen und dem in einer dynamischen Entwicklung begriffenen polnischen Kunstmarkt? B e i d e , b e to n t e r , l a s s e n durch die Entscheidung für Zusammenarbeit und Austausch auf ein positives Win-winErgebniss hoffen. Auf die Frage nach dem gegenwärtig auf dem Kunstmarkt zu beobachtenden Mechanismus der Förderung ausgewählter Werke oder Trends, bekennt der Sammler, dass er diesen weder ablehnt noch in Frage stellt – er nennt ihn realistisch eine gewisse Quelle des Lebensunterhalts der Künstler. Jerke fordert schließlich eine Art „Internationalisierung” des Angebots und der Transaktionen in polnischen Auktionshäusern und hält die Polen bereits seit langem für bereit für diesen Schritt. Er selbst lädt inzwischen zur nächsten Auktion im Dezember nach Agra ein, wo eine Flasche Wein aus dem Weinberg Jerkes, versehen mit einem von dem Künstler Sławek Elsner gestalteten und signierten Etikett versteigert wird. Schließlich harmonierten guter Wein und Kunst schon immer sehr gut miteinander. 

Polska kolej modernizuje swoją sieć Die polnische Eisenbahn modernisiert ihr Schienennetz

Polska kolej wzmaga wysiłki na rzecz modernizacji swej sieci, będącej jeszcze na wielu odcinkach w opłakanym stanie. W czwartym kwartale 2012 roku PKP chce rozpisać łącznie 50 przetargów o wartości ponad 2,3 mld zł. Planowane są również połączenia z lotniskami. Łączne nakłady na sieć kolejową mają w roku 2012 zdecydowanie wzrosnąć do 6 mld zł, także po to, by wykorzystać jeszcze środki unijne. Premier Donald Tusk zapowiedział kolejne przetargi na rok 2013; wartość projektów kolejowych w latach 2013–2015 oszacował na ponad 30 mld zł. Die polnische Eisenbahn verstärkt ihre Anstrengungen zur Modernisierung ihres noch in weiten Strecken maroden Schienennetzes. Sie will im 4. Quartal 2012 insgesamt 50 Ausschreibungen für über 560 Mio. Euro tätigen. Dabei geht es auch um Flughafenanbindungen. Die gesamten Ausgaben für das Schienennetz sollen 2012 auf 1,5 Mrd. Euro kräftig steigen, auch um noch EU-Mittel abzurufen. Premierminister Donald Tusk kündigte weitere Ausschreibungen 2013 an; den Wert der Bahnprojekte 2013 bis 2015 veranschlagte er auf über 7 Mrd. Euro.

G O SP O D A R K A / W IRTS C H A FT

Do końca 2012 odpowiedzialne za sieć kolejową przedsiębiorstwo Polskich Kolei Państwowych (PKP) – Polskie Linie Kolejowe SA (PKP PLK, www.plk-sa.pl) chce rozpisać przetargi na projekty o łącznej wartości ok. 2,3 mld złotych. Oznajmił to na początku października 2012 roku rzecznik PKP PLK Maciej Dutkiewicz. Przewidziano 50 odrębnych przetargów dotyczących zarówno remontów, jak i modernizacji odcinków tras. Wśród projektów Dutkiewicz wyeksponował modernizację tras z Radomia do Warszawy Okęcia, gdzie znajduje się stołeczne lotnisko, oraz połączenie z  lotniskiem Kraków-Balice. Odnowiony ma zostać odcinek do Opola – z Błotnicy Strzeleckiej do Opola Groszowic. Dalsze przetargi są rozstrzygane. Łącznie Polska w  2012 roku wydatnie, bo  o  58 procent do ok. 6,0 mld zł, chce zwiększyć nakłady na  sieć kolejową. Takż e w  nadchodzącym długoterminowym budżecie UE na  lata 2014–2020 kraj zamierza nadać większy priorytet transportowi kolejowemu, który ma być wspierany ze środków unijnych. Do  zrobienia jest jeszcze dużo, ponieważ sieć kolejowa znajduje się po części w opłakanym stanie. Najważniejsze trasy należy przystosować do  większych prędkości. I  tak od  jesieni 2014 podróż z  Warszawy do  Trójmiasta (Gdańsk-Sopot-Gdynia) ma trwać niespełna trzy godziny. PKP PLK modernizuje obecnie tę trasę, mierzącą ok. 350 km. Prace budowlane, skupiające się obecnie na północnym odcinku linii, mają łączną wartość 1,347 mld zł, z których 928 mln zł pochodzi ze środków UE. Wiele stacji znajduje się w remoncie. Dostosowuje się je do potrzeb osób

niepełnosprawnych, wyposażając między innymi w windy. Zgodnie z wypowiedzią ministra transportu Sławomira Nowaka od  2014 roku na  całej trasie północ–południe z Trójmiasta do  Krakowa i  Katowic będą kursowały włoskie pociągi Pendolino z  maksymalną prędkością od 160 do 220 km/h. Obecnie PKP PLK oczekuje na  oferty dotyczące trzech dużych przetargów, z których każdy ma wartość przekraczającą 100 mln zł. Mowa tu o remoncie linii kolejowej na Śląsku z Kalet do Kluczborka, którego koszt wyniesie blisko 360 mln złotych oraz pracach na stacjach Białuń i  Recław na  trasie Szczecin– Świnoujście. PKP PLK otrzymało już oferty dotyczące dof inansowanych przez UE remontów tras. Chodzi tu na przykład o mierzący 40 km odcinek trasy Toruń–Malbork z  Chełmży do  Grudziądza, na który złożono oferty opiewające na 88 mln do 125 mln zł. Znacznie droższy będzie remont trasy z Inowrocławia do  Jabłonowa Pomorskiego, na który ceny ofertowe wahają się od 248 mln do 349 mln zł, a szacowane koszty wynoszą 284 mln zł. Konsorcjum pod kierownictwem przedsiębiorstwa Pol-Aqua remontuje część odcinka z Siedlec do Terespola na wschodzie kraju za 427,4 mln zł (łączny koszt: 1,040 mld zł). Obecnie także przedsiębiorstwa specjalizujące się w budowie dróg chcą się zająć robotami na sieci kolejowej. Znawcy branży obawiają się, że firmy składające bardzo tanie oferty popadną w tarapaty, podobnie jak ostatnio przy budowie dróg. Sama spółka PKP PLK zanotowała w 2011 roku stratę netto w wysokości 598,2 mln zł (2010: 443,8  mln zł; 2009: 351,0 mln zł) przy przychodach przekraczających 4,5 mld zł.

Bis Ende 2012 will das für das Schienennetz zuständige Unternehmen der Polnischen Staatlichen Eisenbahnen PKP Polskie Linie Kolejowe SA (PKP PLK, www.plk-sa.pl) Projekte im Gesamtwert von rund 2,3 Mrd. Zloty (rund 560 Mio. Euro) ausschreiben. Das teilte der Sprecher der PKP PLK, Maciej Dutkiewicz, Anfang Oktober 2012 mit. Vorgesehen sind 50 einzelne Ausschreibungen sowohl zur Revitalisierung als auch Modernisierung von Streckenabschnitten. Unter den Projekten hob Dutkiewicz her vor die Modernisierung der Strecken von Radom nach Warschau Okecie, wo sich der Flughafen der Hauptstadt bef indet, und die Verbindung zum Flughafen von Krakow (Krakau) Balice. Revitalisiert werden soll eine Bahnstrecke nach Oppeln von Blotnica Strzelecka nach Opole Groszowice. Weitere Ausschreibungen werden entschieden. Insgesamt will Polen 2012 seine Ausgaben

Beatrice Repetzki Germany Trade and Invest www.gtai.de

für das Schienennetz um 58 Prozent auf etwa 6,0  Mrd. Zl kräftig erhöhen. Auch in dem kommenden längerf ristigen EU-Haushalt 2014 bis 2020 will das Land den Bahnverkehr stärker in den Vordergrund stellen, der mit EU-Mitteln gefördert werden soll. Der Handlungsbedarf ist noch groß angesichts des teilweise maroden Schienenne tzes. Wichtige Trassen sind für höhere Geschwindigkeiten auszubauen. So soll zum Herbst 2014 die Entfernung von Warschau in die Dreistadt Gdansk-Sopot-Gdynia (Danzig-Zoppot-Gdingen) in

Nakłady na remonty sieci kolejowej (w mld zł) Ausgaben für die Erneuerung des Schienennetzes (in Mrd. Zl) 6,0

3,2

2008

3,8

3,6 2,6

2009

2010

2011

2012*

*prognoza / *Prognose Źródło: Ministerstwo Transportu (MTBiGM) / Quelle: Transportministerium MTBiGW

Zmodernizowane linie kolejowe (w km) Modernisierte Eisenbahnlinien (in km) 2010

445

2011

1.017

1012*

1.027

*prognoza / *Prognose Źródło / Quelle: PKP PLK S.A.

Wi 12/12-01/13

61

GOS POD A R K A / W IRTS C H A FT

Nowe działania proponowane jako wielkie projekty kluczowe (w mln zł*) Als große Schlüsselprojekte vorgeschlagene neue Maßnahmen (in Mio. Zl*) Przedsięwzięcie / Vorhaben

Koszty / Kosten

Dofinansowanie z UE / EU-Zuschuss

Zakup pojazdów szynowych przez PKP Intercity 1.328 Kauf von Schienenfahrzeugen durch PKP Intercity Zakup wyposażenia technicznego dla kolei 1.000 Kauf technischer Ausstattungen für die Bahn Zakup tramwajów niskopodłogowych dla Warszawy 553 Kauf von Niederflurstraßenbahnen für Warschau Rewitalizacja trasy Koluszki–Częstochowa 547 382 Ausbesserungen der Strecke Koluszki-Czestochowa Remont pojazdów szynowych kursujących na trasie Przemyśl–Szczecin 470 Renovierung der auf der Strecke Przemysl-Szczecin kursierenden Schienenfahrzeuge Zakup nowych lepszych jakościowo zwrotnic 443 Beschaffung neuer höherwertiger Weichen Rewitalizacja trasy Zawiercie–Jaworzno–Szczakowa 329 Ausbesserungen der Strecke Zawiercie-Jaworzno Szczakowa

540 700 106

191 310 230

* szacunki / *Schätzungen Źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) / Quelle: Ministerium für Regionalentwicklung MRR

UE współfinansuje takie projekty ze swego budżetu na lata 2007– 2013 poprzez Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko“. Środki w  wysokości 4,8  mld euro, przyznane w ramach tego programu na  inf rastrukturę kolejową, muszą być wydane i rozliczone do końca 2015 roku. Wykorzystanie przyznanych środków unijnych nie było dla kolei łatwe. Do  połowy 2012 roku podpisano umowy dofinansowane łączną kwotą zaledwie 8,4 mld zł. Stanowi to mniej niż połowę dostępnych środków unijnych. Strona polska określa również „projekty kluczowe“, którym przypisuje szczególne znaczenie. Ministerstwo Transportu, Budownictwa i  Gospodarki Morskiej (MTBiGM, www. transport.gov.pl) pragnie teraz uzupełnić istniejącą listę o kolejne 52 projekty kluczowe, które przedłożyło odpowiedzialnemu za  zarządzanie środkami unijnymi Ministerstwu Rozwoju Regionalnego (www.mrr.gov.pl). Chodzi przy t ym głównie o  przedsięwzięcia kolejowe. PKP PLK i spółka przewozów pasażerskich PKP Intercity chcą zrealizować łącznie 33 inwestycje, z  których 18 ma uzupełnić listę podstawową, 62

Wi 12/12-01/13

a 15 rezerwową. Wartość każdego z nowych projektów kluczowych waha się od  kilku milionów do ponad 1 mld zł. Jedną propozycję dużego projektu o  wartości 1  mld zł zgłosiła spółka PKP PLK, unijne dof inansowanie ma  wynieść tu 0,7 mld zł. Projekt ma jednak zostać wpisany na listę rezerwową. Chodzi o  ogólnokrajowe działania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa w transporcie kolejowym, co wiąże się z kupnem specjalist ycznego sprzętu. Największe przedsięwzięcie o wartości 1,3 mld zł planuje PKP Intercity, które chce zakupić nowe środki transportu, wykorzystując przy tym środki unijne w wysokości 540 mln zł. P r e m i e r D o n a l d Tu s k zapowiedział w swoim exposé z 12.10.12 dalsze duże inwestycje w transport kolejowy, które mają być współfinansowane przez UE. Na rok 2013 przewidziano przetargi na  lokomot ywy i  wagony. W  latach 2013– 2015 na  modernizację kolei przeznaczonych zostanie według Tuska ponad 30 mld zł. Oznaczałoby to znaczny wzrost nakładów w  stosunku do  lat poprzednich, kiedy wyniosły one w okresie 2001–2007 ponad 6 mld zł, a w latach 2007–2011

knapp drei Stunden zurück gelegt werden können. PKP PLK modernisiert zurzeit diese rund 350  km lange Strecke. Die Bauarbeiten, die sich derzeit auf den nördlichen Streckenabschnitt konzentrieren, haben einen Gesamtwert von 1,347 Mrd. Zl, wozu die EU 928 Mio. Zl beisteuert. Mehrere Bahnhöfe werden renoviert und behindertengerecht unter anderem mit Fahrstühlen ausgestattet. Laut Transportminister Slawomir Nowak werden ab 2014 auf der gesamten Nord-Süd-Strecke von der Dreistadt nach Krakow bzw. Katowice (Kattowitz) italienische Pendolino-Züge mit einer Höchstgeschwindigkeit von 160 bis 220 km/h kursieren. Derzeit erwartet PKP PLK die Angebote bezüglich dreier großer Ausschreibungen, deren Wert je 100 Mio. Zl übersteigt. Dabei geht es um die Erneuerung einer Bahnlinie in Schlesien von Kalety nach Kluczbork (Kreuzburg) mit Kosten in Höhe von rund 360 Mio. Zl und Arbeiten an den Bahnhöfen von Balun sowie Reclaw an der Strecke Szczecin-Swinoujscie (StettinSwinemünde). Bereits erhalten hat PKP PLK Angebote zur Revitalisierung von Strecken, die die EU

bezuschusst. Dabei handelt es sich zum Beispiel um einen 40  km langen Abschnitt der Strecke Tor un (Thor n) – Malbork (Marienburg) von Chelmza (Kulmsee) nach Grudziadz (Graudenz), für die Offerten zwischen 88 Mio. und 125 Mio. Zl eingereicht wurden. Noch deutlich teurer wird die Renovierung der Strecke von Inowroclaw (Hohensalza) nach Jablonowo Pomorskie, für die die Angebotspreise zwischen 248 Mio. und 349 Mio. Zl schwanken bei einem Kostenvoranschlag von 284 Mio. Zl. Ein Konsortium unter Führung von Pol-Aqua erneuert teilweise die Strecke von Siedlce nach Terespol im Osten des Landes für 427,4 Mio. Zl (Gesamtkosten: 1,040 Mrd. Zl). Auf den Straßenbau spezialisierte Unter nehmen wollen nun Arbeiten am Schienennetz übernehmen. Branchenkenner befürchten, dass Firmen, die ein sehr kostengünstiges Angebot einreichen, dabei ähnlich wie letztens beim Straßenbau in Schwierigkeiten geraten. Die PKP PLK selbst verzeichneten 2011 einen Nettoverlust von 598,2 Mio. Zl (2010: 443,8 Mio. Zl; 2009: 351,0  Mio. Zl) bei Einnahmen von über 4,5 Mrd. Zl. Die EU co-f inanziert solche Projekte mit dem Operationellen Programm „Infrastruktur und Umwelt“ aus ihrem Haushalt 2007 bis 2013. Die im Rahmen dieses Programms für die Bahninfrastruktur zugesagten Mittel in Höhe von 4,8 Mrd. Euro müssen bis Ende 2015 ausgegeben und abgerechnet werden. Der Bahn war es bislang nicht leicht gefallen, die ihr zugestandenen EU-Mittel abzurufen. Mitte 2012 waren erst Verträge über solche Zuschüsse im Wert von insgesamt 8,4 Mrd. Zl unterzeichnet. Das entspricht weniger als der Hälfte der zur Verfügung stehenden EU-Mittel.

G O SP O D A R K A / W IRTS C H A FT

Die polnische Seite formuliert dabei „Schlüsselprojekte“, denen sie eine besondere Bedeutung beimisst. Das Ministerium für Transport, Baugewerbe und Meereswirtschaft, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i  Gospodarki Morskiej (MTBiGM, www. transport.gov.pl) möchte nun die vorhandene Liste um 52 weitere Schlüsselprojekte ergänzen, die es dem für die Ver waltung der EU-Mittel zuständigen Ministerium für Regionalentwicklung, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (www.mrr.gov.pl) vorlegte. Dabei handelt es sich hauptsächlich um Vorhaben der Eisenbahn. PKP PLK und die Passagierverkehrsgesellschaft PKP Intercity wollen insgesamt 33 Investitionen durchführen, von denen 18 die Basisliste und 15 die Reserveliste ergänzen sollen. Der Wert der neuen Schlüsselprojekte schwankt je weils zwischen einigen Millionen und über 1 Mrd. Zl. E i n Vo r s c h l a g f ü r e i n Großprojekt im Wert von 1 Mrd. Zl stammt von der PKP

PLK, das die EU mit 0,7 Mrd. Zl bezuschussen soll. Es soll allerdings auf der Reserveliste eingetragen werden. Dabei handelt es sich um landesweite Maßnahmen zur Erhöhung der Sicherheit im Bahnverkehr, wofür spezielle technische Geräte zu beschaffen sind. Das größte Vorhaben im Wert von 1,3 Mrd. Zl formulierte PKP Intercity, die neue Transportmittel beschaffen und dabei EU-Mittel in Höhe von 540 Mio. Zl nutzen will. Premierminister Donald Tusk k ündigte in seiner Regierungserklärung vom 12.10.12 weitere Großinvestitionen in den Bahnverkehr an, die von der EU co-f inanziert werden sollen. Für 2013 seien Ausschreibungen für Lokomotiven und Waggons vorgesehen. In den Jahren 2013 bis 2015 sollen laut Tusk über 30 Mrd. Zl in die Modernisierung der Eisenbahn fließen. Damit würden sich die Ausgaben gegenüber den Vorjahren deutlich erhöhen, die in den Zeitspannen 2001 bis 2007 über 6  Mrd. Zl und 2007 bis 2011 rund 14 Mrd. Zl betragen hatten. Von 2013 bis 2015 sollen laut Nowak über 1.300  km Gleise jährlich

modernisiert werden, was alleine Kosten in Höhe von 26,5 Mrd. Zl verursacht. Außerdem sollen rund 2.000 Schienenfahrzeuge erneuert werden. Die Bahn kann mit ihren Modernisierungsmaßnahmen auf weitere Kunden hoffen. Im 1. Halbjahr 2012 beförderte sie 137,7  Mio. Passagiere; das waren 6,5 Mio. mehr als im 1. Halbjahr 2011, wie das Amt für den Bahntransport, Urzad Transportu Kolejowego (UTK, www.utk.gov.pl) ermittelte. Die beiden größten Betreiber, PKP Intercity und Przewozy Regionalne (Regionalverkehre), bedienen zusammen die Hälfte des Marktes (50,3%). Dabei war der Anteil von PKP Intercit y gegenüber dem 1. Halbjahr 2011 um 4 Prozentpunkte zurück gegangen und der von Przewozy Regionalne um 1,6 Prozentpunkte. Passagiere hinzu gewinnen konnten dagegen auf kürzeren Strecken aktive Bahnunternehmen wie SKM Warszawa in der Hauptstadtregion oder Koleje Mazowieckie (Masowische Eisenbahnen) der Woiwodschaft (Landesteil), in der auch Warschau liegt. 

Foto: Bombardier Transportation GmbH

ok. 14 mld zł. W latach 2013–2015 według Nowaka modernizacji ma podlegać ponad 1300 km torów rocznie, co pociągnie za sobą koszty w wysokości 26,5 mld  zł. Ponadto odnowionych ma zostać ok. 2 tysięcy pojazdów szynowych. Dzięki swym działaniom modernizacyjnym kolej może liczyć na kolejnych klientów. W pierwszym półroczu 2012 roku przewiozła 137,7 mln pasażerów; jak ustalił Urząd Transportu Kolejowego (UTK, www.utk.gov.pl), było to o 6,5 mln więcej niż w pierwszym półroczu 2011 roku. Obaj najwięksi operatorzy – PKP Intercity i Przewozy Regionalne – obsługują łącznie połowę rynku (50,3%). Udział PKP Intercity spadł przy tym w stosunku do pierwszego półrocza 2011 roku o 4 punkty procentowe, a  Przewozów Regionalnych o  1,6  punktu procentowego. Nowych pasażerów udało się natomiast pozyskać przedsiębiorstwom kolejowym działającym na krótszych trasach, takim jak SKM Warszawa w regionie stołecznym czy Koleje Mazowieckie w województwie, w  któr ym leży również Warszawa. 

Saksoński projekt kooperacyjny

Bahntechnik – PL ’12 Technika dla kolei – PL ’12

Niemieckie know-how • budowa i modernizacja pojazdów szynowych technika infrastruktury • inżynieria systemów Uczestnicy projektu: Dresdner Lackfabrik novatic GmbH & Co.KG, www.novatic.com Edelstahlverarbeitung Schmitt GmbH, www.edelstahl-schmitt.de • Goldschmidt Thermit GmbH, www.goldschmidt-thermit.com • iXmind GmbH & Co. KG, www.ixmind.de • KSLBau Herzog GmbH • Lakowa GmbH, www.lakowa.com • MV automation systems GmbH, www.mv-automation.de • Photon Meissener Technologies GmbH, www.mt.photonag.com ThyssenKrupp Schulte GmbH, www.thyssenkrupp-schulte.de • TMD Friction GmbH, www.tmdfriction.com

Zapraszamy do współpracy! Anna Sikorska, przedstawiciel WFS dla saksońskiej gospodarki w Polsce Biuro WFS | Rynek 7, PL 50-075 Wrocław | Tel.: 71 372 46 31, [email protected] Szczegółowe informacje, profile firm, życzenia kooperacyjne:

www.invest-in-saxony.net/de/pl

Wi 12/12-01/13

63

Konkurujemy z najlepszymi Wir konkurrieren mit den Besten Historia Pesa Bydgoszcz SA sięga roku 1851. Powstały wówczas Warsztaty Naprawcze Wschodniej Kolei, które zatrudniały mistrza i 20 robotników. Obecnie firma zatrudnia około 2700 osób i dzięki swoim produktom oraz zastosowanym rozwiązaniom konkuruje z najlepszymi na rynku. Wywiad z Tomaszem

Zaboklickim, Prezesem Zarządu i Dyrektorem Generalnym PESA Bydgoszcz SA. Die Geschichte der Firma Pesa Bydgoszcz SA reicht bis in das Jahr 1851 zurück. Damals entstanden die Reparaturwerkstätten der Ostbahn, die einen Meister und 20 Arbeiter beschäftigten. Gegenwärtig arbeiten für die Firma etwa 2700 Personen. Dank ihrer Produkte und der angewendeten Lösungen konkurriert sie mit den Besten auf dem Markt. Interview mit

Tomasz Zaboklicki, Vorstandsvorsitzendem der PESA Bydgoszcz SA.

We wrześniu media obiegła informacja o  podpisaniu przez Państwa firmę dużego kontraktu z  DB. Prasa nieoficjalnie podawała, że jeśli strona niemiecka zdecyduje się na zakup całego taboru przewidzianego umową, do Niemiec pojedzie 500 szynobusów. Czy można oszacować ilu sprzedanych sztuk 64

Wi 12/12-01/13

w ramach umowy ramowej może spodziewać się Pesa? Spodziewamy się w  latach 2015 – 2020 dostarczyć DB 470 spalinowych zespołów trakcyjnych LINK w różnych (od 1 do 3 członów) konfiguracjach. W  swoich wypowiedziach po zawarciu kontraktu wspominał Pan, że rynek niemiecki jest

Im September machte die Infor­ mation über die Unterzeichnung eines großen Vertrags mit der DB durch Ihr Unternehmen in den Medien die Runde. Die Presse berichtete, dass falls sich die deutsche Seite für den Kauf des kompletten vertraglich vor­ gesehenen Schienen­fahrzeug­ bestands entscheidet, 500 Schienen­­busse nach Deutschland

geliefert werden. Lässt sich abschätzen, mit wie vielen verkauften Exemplaren Pesa im Rahmen dieses Vertrages rechnet? In den Jahren 2015–2020 rechnen wir mit der Lieferung von 470 ein- bis dreiteiligen Schnelltriebwagen des Typs LINK an die DB. In Ihren Statements nach dem Vertragsabschluss haben Sie

G O SP O D A R K A / W IRTS C H A FT

wymagający. Co przesądziło o wyborze oferty Pesa? O  wyborze naszej ofert y przesądziła jakość pojazdów Link. Dzięki naszemu doświadczeniu w  produkcji spalinowych zespołów trakcyjnych, to jeden z  najbardziej dopracowanych spalinowych pojazdów na  świecie, nie bez znaczenia jest elastyczność dostaw oraz możliwości konfiguracji Linków. Jest to bowiem rodzina (platforma) pojazdów od 1 do 3 członów, a to odpowiada DB, które w ślad za wygrywanymi przez siebie przetargami na  przewozy, będą mogły zamawiać składy w konfiguracjach odpowiadających ich potrzebom. Kolejnym ważnym argumentem jest poziom organizacji naszego procesu produkcyjnego, czego wyrazem jest certyfikat Q1, do którego DB przywiązuje dużą wagę, wymagając go od uczestników przetargów. Członek Zarządu DB podkreślał także, że nie jest bez znaczenia stosowanie w Linkach podzespołów od najbardziej renomowanych dostawców; w  tym również niemieckich. Czy firma jest już w stanie ocenić, czy zawarte ostatnio kontakty wpłynęły na  podniesienie zatrudnienia w Pesa? Na  dziś pracujemy naszymi dot ychczasowymi siłami, uzupełniając kadrę pojedynczymi osobami w  miarę bieżących potrzeb. Umowa z DB wybiega realizacją na tyle lat do przodu, że dziś trudno mówić o przyroście zatrudnienia. Choć nie można go oczywiście wykluczyć. Jakie kraje są zainteresowane Waszymi rozwiązaniami? Przewoźnicy z niemal wszystkich kontynentów interesują się ofertą PESA – od azjatyckich krajów dawnego ZSRR i ostatnio nawet Malezji, poprzez Turcję

erwähnt, dass der deutsche Markt anspruchsvoll sei. Was war ausschlaggebend für die Auswahl des Angebots von Pesa? Ausschlaggebend war die Qualität der Link-Fahrzeuge. Dank unserer Erfahrung beim Bau von Schnelltriebwagen handelt es sich hierbei um eines der am besten entwickelten Schnelltriebfahrzeuge weltweit. Relevant sind auch die Lieferf lexibilität und die Konfigurierungsmöglichkeiten der Links. Unser Produkt ist eine Zugplattform mit 1 bis 3 Teilen – das kommt der DB entgegen, die im Zusammenhang mit ihren gewonnenen Ausschreibungen für Transportleistungen entsprechend bedarfsgerechte Zugformationen bestellen kann. Ein weiteres wichtiges Argument ist der Organisationsgrad unseres Produktionsprozesses, der durch das Q1-Zertifikat bestätigt wird. Darauf legt die DB großen Wert und fordert die Vorlage durch die Ausschreibungsteilnehmer. Ein Vorstandsmitglied der DB betonte außerdem, dass die Verwendung von Bauteilen renommierter Lieferanten – darunter auch deutschen – in den Link-Fahrzeugen von Bedeutung war. Ist Ihr Unternehmen bereits in der Lage zu beurteilen, ob sich die zuletzt abgeschlossenen Verträge auf die Erhöhung der Beschäftigungszahl bei Pesa ausgewirkt haben? Momentan arbeiten wir mit unseren bisherigen Ressourcen und ergänzen die Belegschaft nach Bedarf um einzelne Mitarbeiter. Die Realisierung des Vertrags mit der DB wird mehrere Jahre dauern und deshalb ist es im Moment schwierig, von einem Anstieg der Beschäftigtenzahl zu sprechen. Er ist aber natürlich nicht ausgeschlossen. Welche Länder sind an den Lösungen von Pesa interessiert?

Transportunternehmen aus fast allen Kontinenten interessieren sich für das Angebot von PESA – von den asiatischen Ländern der ehemaligen UdSSR und zuletzt sogar Malaysia, über die Türkei und die Mehrzahl der europäischen Staaten bis hin zu Südamerika. Während des polnischsächsischen Wirtschaftstags im Oktober in Warschau, der der Schienentechnik gewidmet war, wurden interessante Lösungen im Bereich Passagiersicherheit präsentiert. Welche Produkt­ eigenschaften sind für die Kunden von Pesa relevant: Sicherheit, oder eher Ästhetik und Reisekomfort? Die Ästhetik der Fahrzeuge von PESA wurde bereits vielfach bei Designwettbewerben honoriert; der Hauptdesigner von PESA hat einen Doktortitel im Fach

Design und hält Vorlesungen an Hochschulen. Komfort ist selbstverständlich wichtig, was sich sowohl daran zeigt, dass unsere Produkte Niederf lurfahrzeuge sind (das ist bei PESA bereits Standard), als auch daran, dass unsere Fahrzeuge klimatisiert und behindertengerecht sind (Rampen, Aufzüge, geräumige Toiletten) sowie über Fahrradstellflächen und Bereiche für Mütter mit Kleinkinder n (Platz zum Windelwechseln) verfügen. Sicherheit hat jedoch sowohl für die Transportunternehmen als auch für PESA Priorität. Deshalb ist ein wichtiger Vorzug unseres Angebots der Bau sowohl der elektrischen ElfFahrzeuge als auch der Links gemäß den vier sog. Kollisionsszenarien. Unsere Produkte gehören zu den ersten Fahrzeugen weltweit, die die höchstmöglichen Sicherheitsstandards erfüllen.

Visual Boards FiFo-Station, 5S Floor marking HEIJUNKA-Boards KANBAN in operational practice Lean Factory Equipment Wyłączny Przedstawiciel firmy Orgatex w Polsce ul. Rzemieślnicza 1, 30-363 Kraków tel.: 12 263 77 55, fax: 12 263 77 56 [email protected]

Wi 12/12-01/13

65

GOS POD A R K A / W IRTS C H A FT

i większość państw europejskich aż po Amerykę Południową. Podczas polsko-saksońskiego dnia gospodarczego w październiku w Warszawie poświęconego technice kolejowej prezentowane były ciekawe rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa podróżnych. Jakie cechy produktów są istotne dla zamawiających w Pesa: właśnie bezpieczeństwo, czy może estetyka i wygoda podróżowania? Estetyka pojazdów PESA była już wielokrotnie doceniana na  konkursach wzornictwa, a główny designer PESA ma tytuł doktora wzornictwa i prowadzi zajęcia na uczelniach wyższych. Wygoda jest oczywiście ważna, co znajduje swoje odzwierciedlenie zarówno w  niskiej podłodze naszych pojazdów (to już w PESA standard), jak i w klimatyzacji czy udogodnieniach dla osób niepełnosprawnych (rampy, windy, przestronne toalety), rowerzystów i matek z małymi dziećmi (miejsca do przewijania maluchów). Bezpieczeństwo jest 66

Wi 12/12-01/13

jednak priorytetem zarówno przewoźników, jak i PESA, stąd też ważnym argumentem naszej oferty jest budowanie zarówno elektr ycznych Elfów, jak i spalinowych Linków wg czterech tzw. scenariuszy zderzeniowych. To  jedne z  pier wszych pojazdów na świecie spełniające najwyższe z możliwych normy bezpieczeństwa. Czy Pesa prowadzi badania na temat podniesienia jakości podróżowania, czy bardziej kierujecie się oczekiwaniami potencjalnych nabywców? Z kim firma współpracuje w celu podniesienia innowacyjności? Badania na  temat jakości podróżowania (ostatnio np.  z  Warszawską Koleją Dojazdową) prowadzimy wspólnie z  przewoźnikami, wyciągając wnioski z  uwag pasażerów. W celu podniesienia innowacyjności współpracujemy z wyższymi uczelniami. Najczęściej z  bydgoskim Uniwersytetem Technologiczno – Przyrodniczym, z którym stworzyliśmy wspólne stanowisko badawcze, ale też

z innymi ośrodkami akademickimi w  Polsce. Z  korzyścią zawsze dla obu stron, bo nie tylko nasi praktycy pozyskują wiedzę, ale także akademiccy teoretycy uczą się od nas.

Führt Pesa Studien zur Verbesserung der Reisequalität durch oder konzentriert sich das Unternehmen eher auf die Erwartungen potenzieller Abnehmer? Mit wem arbeiten Sie im Bereich Verbesserung der Innovationskraft zusammen? Studien zur Reisequalität führen wir gemeinsam mit Transportunternehmen durch (zuletzt u.a. beispielsweise mit der Warschauer Vorortbahn WKD) und ziehen Schlüsse aus den Meinungen der Fahrgäste. Zur Verbesserung der Innovationskraft arbeiten wir mit Hochschulen zusammen. Am häufigsten mit der technischnaturwissenschaftlichen Universität in Bydgoszcz, mit der wir einen gemeinsamen Lehrstuhl geschaffen haben, aber auch mit anderen Forschungsinstituten in Polen. Dies bringt immer beiden Seiten Vorteile, denn nicht nur unsere Praktiker sammeln neues Wissen, sondern die wissenschaftlichen Theoretiker lernen auch von uns.

Jakie nowoczesne rozwiązania stosuje się w pojazdach Pesa. Czy pracujecie nad czymś szczególnie nowatorskim? Takich nowoczesnych rozwiązań jest wiele. Wyżej podałem przykład czterech scenariuszy zderzeniowych. Innym może być np. stosowanie ekologicznych silników III B, odzyskiwanie (rekuperacja) energii z  sieci i ostatni nasz technologiczny hit – dojazdowy agregat spalinowy w elektrycznej lokomotywie Gama Marathon. Nazwa Marathon stąd, że dzięki temu rozwiązaniu Gama może przejechać dodatkowych ok. 40 kilometrów tam, gdzie już kończy się trakcja elektryczna, a do celu dojechać trzeba. Takie rozwiązanie w pojeździe przynosi wymierne oszczędności, bo nie wymaga wsparcia lokomotywy manewrowej na  odcinkach niezelektryfikowanych. 

Welche modernen Lösungen werden bei den Fahrzeugen von Pesa angewendet? Arbeiten Sie momentan an einem besonders innovativen Projekt? Moderne Lösungen gibt es viele. Weiter oben habe ich das Beispiel der vier Kollisionsszenarien genannt. Ein weiteres ist z.B. der Einsatz von ökologischen III B-Motoren und die Energierückgewinnung (Rekuperation) aus dem Netz – unser neuester technologischer Hit ist das Verbrennungsaggregat in der Elektrolok Gama Marathon. Der Name Marathon weißt schon darauf hin, dass die Gama dank dieser Lösung noch etwa 40 km zusätzlich fahren kann, wenn die elektrische Traktion endet und der Zug dennoch zum Ziel weiterfahren muss. Diese Lösung bringt messbare Einsparungen, da auf nicht elektrifizierten Abschnitten keine Unterstützung durch eine Manövrierlok nötig ist. 

Targi Niemcy Deutschland

03.02.-06.02.2013 München

ISPO MUNICH – Connecting Sports Business Profesionnals Targi ISPO Munich 2013

13.02.-16.02.2013 Nürnberg

19.02.-21.02.2013 Düsseldorf

BioFach + Vivaness

EuroCIS

Weltleimesse für Bio-Produkte / Leitmesse für Naturkosmetik und Wellness Targi Żywności i Produktów Ekologicznych BioFach 2013

Europas führende Fachmesse für IT uns Sicherheit im Handel Międzynarodowe targi Technologii w Handlu EuroCIS

26.02.-01.03.2013 Leipzig 05.02-07.02.2013 Essen

E-world energy & water Internationale Fachmesse und Kongress Międzynarodowe targi E-World – Energy & Water

15.02.-19.02.2013 Frankfurt/Main

Ambiente Targi Ambiente

FRUIT LOGISTICA Internationale Früchte- und Gemüsemarketing Międzynarodowe targi owoców i warzyw FRUIT LOGISTICA

Internationale Fachmesse für Teile, Komponenten, Module und Technologien Międzynarodowe targi poddostawców Zuliefermesse

19.02.-21.02.2013 Stuttgart

LogiMAT 06.02.-08.02.2013 Berlin

Z – DIE ZULIEFERMESSE

Internationale Fachmesse für Distribition, Material- und Informationsfluss Międzynarodowe targi LogiMAT pod hasłem „Intralogistyka bezpośrednio – rynek innowacji”

05.03.-09.03.2013 Hannover

CeBIT – Heart of the digital world Międzynarodowe Targi Teleinformatyczne CeBIT Polska krajem partnerskim targów CeBIT 2013

06.03.-10.03.2013 Berlin

ITB Berlin – The World’s Leading Travel Trade Show Międzynarodowa Giełda Turystyki

Messen Wi 12/12-01/13

67

Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN

Sukces, skandal, atak… Erfolg, Skandal, Angriff… W  październiku Board & Directors’ Club odwiedził Muzeum Narodowe w Warszawie. Gości przywitała dyrektor Elżbieta Sobiecka i zaprosiła do obejrzenia wybranych dzieł zgromadzonych w muzeum, a wyselekcjonowanych hasłem „Sukces, skandal, atak. Najbardziej kontrowersyjne dzieła artystów polskich.” Zwiedzanie zakończył poczęstunek w restauracji przy Muzeum Narodowym. 

Im Oktober hat der Board & Directors’ Club das Nationalmuseum in Warschau besucht. Die Direktorin Elżbieta Sobiecka begrüßte die Gäste und lud sie zur Betrachtung ausgewählter Werke des Museums unter dem Motto „Erfolg, Skandal, Angriff. Die kontroversesten Werke polnischer Künstler” ein. Der Besuch endete mit einem kleinen Imbiss im Restaurant des Nationalmuseums. 

Spotkanie z ambasadorem Treffen mit dem Botschafter W listopadzie bohaterem spotkania Board & Directors’ Club był Ambasador Niemiec w Polsce Rüdiger Freiherr von Fritsch. Goście zaproszeni zostali przez nas do Restauracji Tamka 43 i wzięli udział w rozmowie z ambasadorem prowadzonej przez znanego dziennikarza Jacka Rakowieckiego. Ambasador opowiadał o ciekawych wydarzeniach z życia własnego i rodziny. Po zakończonej rozmowie w kuluarach uczestnicy mieli możliwość bezpośredniego zadawania pytań. 

Im November stand der deutsche Botschafter in Polen, Rüdiger Freiherr von Fritsch, im Mittelpunkt unseres Treffens des Board & Directors’ Clubs. Die Gäste wurden von uns ins Restaurant Tamka 43 eingeladen und beteiligten sich an einem Gespräch mit dem Botschafter, 68

Wi 12/12-01/13

das von dem bekannten Journalisten Jacek Rakowiecki moderiert wurde. Der Botschafter berichtete über interessante Erlebnisse aus seinem Leben und dem seiner Familie. Nach dem Gespräch hatten die Teilnehmer die Möglichkeit, direkt Fragen zu stellen. 

Z   Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N

l Prestiż / PRESTIGE l Usługi / SERVICE l Kontakty / NETZWERK

Witamy w naszym gronie Willkommen bei uns Nowe firmy zrzeszone / Neue Mitglieder n Alna Business Solutions Sp. z o.o.

n M&S Sp. z o.o. Elementy i materiały budowlane

n Roland Berger Strategy Consultants Sp. z o.o.

Informatyka

Bauelemente, Baustoffe

Doradztwo handlowe

Informatik: Software

www.zoho.com

Handelsberatung

www.alna.com

www.rolandberger.pl n Majchrzak Brandt

n EDBAK Sp. z o.o.

i Wspólnicy sp.k.

n Sovereign Development Services Sp. z o.o.

Obróbka metali

Kancelarie prawne

Metallverarbeitung

Rechtsanwaltskanzleien

Zarządzanie majątkiem

www.edbak.pl

www.mbwnet.pl

Vermögensverwaltung

n Elżbiety Business Centre Sp.

n Maxcess Sp. z o.o. Centrum

www.sovereignandpartners.com z o.o.

Magazynowe Bugaj

n VELLES Kancelaria Prawna Sebastian Wróblewski

Wynajem biur

Automatyka

Bürovermietung

Automatisierung

Kancelarie prawne

www.regus.com

www.maxcess.eu

Rechtsanwaltskanzleien

n ETL POLSKA SP. Z O.O.

n Nieruchomości LOCO s.c.

www.velles.pl Doradztwo podatkowe

Łukasz Sadanowicz,

Steuerberatung

Ewelina Sadanowicz,

www.etl.pl

Patrick Pieta

n Wrocławskie Przedsiębiorstwo Hala Ludowa Sp. z o.o Nieruchomości

Nieruchomości: wynajem mieszkań

Immobilien

n GP People Sp. z o.o. sp.k.

Immobilien: Hausvermietung

www.halastulecia.pl

Agencja pracy tymczasowej

www.n-loco.com n Zieltraffic Sp. z o.o.

Zeitarbeitunternehmen www.gppeople.pl

n OMEGA Rusztowania s.c. Janina Chmaj, Marcin Leś,

n indiViso Polska s.c.

Online Marketing www.zieltraffic.pl

Łukasz Chmaj

Tkaniny Izolacyjne

Systemy rusztowań

Textile Isolierungen

Gerüstsysteme

www.indiviso.eu

www.omega-rusztowania.pl Wi 12/12-01/13

69

Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN

III Polsko-Niemieckie Forum Gospodarcze III. Deutsch-Polnisches Wirtschaftsforum Tegoroczne III Polsko – Niemieckie Forum Gospodarcze zorganizowane przez nas we współpracy z Uniwersytetem Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, Szkołą Główną Handlową oraz Niemiecko-Polskim Stowarzyszeniem Prawników (DPJV) poświęcone było aktualnej problematyce prawa nadzoru finansowego, prawa bankowego oraz compliance. Na Forum poruszano zagadnienia dotyczące roli banków narodowych w dobie kryzysu finansowego, ich tendencje rozwojowe oraz zmiany będące skutkiem kryzysu. W tym kontekście omawiana była również aktualna tematyka regulacji i nadzoru nad sektorem usług finansowych w Polsce i w Republice Federalnej Niemiec. Szeroko omówione zostały aspekty związane z compliance w spółkach, w szczególności kwestie dotyczące obowiązków wynikających z  compliance we  wzajemnych relacjach „przedsiębiorstwo-matka” a „spółka córka”, oraz odpowiedzialność za naruszenie tych 70

Wi 12/12-01/13

standardów. Materia ta została uzupełniona o tematykę korupcji, prania brudnych pieniędzy z perspektywy instytucji kredytowych, jak również o rozważania na temat skutecznego zapobiegania tym zjawiskom i stworzenia skutecznych mechanizmów represyjnych, chroniących przed przestępstwami gospodarczymi. Konferencję otworzył i uczestniczył w niej wiceminister sprawiedliwości Stanisław Chmielewski, a zgromadziła ona blisko 200 uczestników.  Das diesjährige III. Deutsch-Polnische Wirtschaftsforum wurde von uns in Zusammenarbeit mit der Universität Viadrina in Frankfurt an der Oder, der Warsaw School of Economics sowie der Deutsch-Polnischen Juristen-Vereinigung (DPJV) organisiert. Es war aktuellen Problemen des Finanzaufsichtsrechts und des Bankrechts sowie dem Thema Compliance gewidmet. Während des Forums wurden Fragestellungen angesprochen, die die Rolle der Nationalbanken

während der Wirtschaftskrise sowie ihre Entwicklungstendenzen und Veränderungen infolge der Krise betreffen. In diesem Zusammenhang wurde auch das Thema Regulierung und Aufsicht über den Finanzdienstleistungssektor in Polen und in der Bundesrepublik Deutschland diskutiert. Ausführlich besprochen wurden Aspekte bezüglich der Compliance in Unternehmen, und hierbei insbesondere die sich aus der Compliance ergebenden Pf lichten im Rahmen der Beziehungen zwischen „Muttergesellschaft“ und „Tochtergesellschaft“ sowie die Haftung für die Verletzung dieser Standards. Diese Materie wurde um die Themen Korruption, Geldwäsche aus der Sicht von Kreditinstituten, wirksame Vermeidung derartiger Erscheinungen und Schaffung effektiver repressiver Mechanismen zum Schutz vor Wirtschaftsdelikten erweitert. Die Konferenz wurde durch den polnischen Vize-Justizminister Stanisław Chmielewski eröffnet. Sie zählte fast 200 Teilnehmer. 

Z   Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N

Technika dla kolei w Saksonii i w Polsce Bahntechnik in Sachsen und in Polen W dniach 2-4 października gościliśmy w Warszawie delegację przedsiębiorców z branży technologii kolejowej z Saksonii, a w szczególności z zakresu modernizacji pojazdów, infrastruktury oraz techniki systemowej. Delegacji przewodniczył Premier Wolnego Kraju Saksonii Stanislaw Tillich, który dokonał również uroczystego otwarcia konferencji gospodarczej „Technika dla kolei” zorganizowanej przez AHK Polska, Saksońską Agencję Wspierania Gospodarki (WFS) oraz Inicjatywę Verbundinitiative Bahntechnik Sachsen (BTS). Celem projektu było nawiązanie kontaktów kooperacyjnych i rozszerzenie możliwości zbytu produktów, jak również pozyskanie partnerów do realizacji wspólnych projektów. Dodatkowo firmy saksońskie odbyły spotkania z PKP PLK oraz Kolejami Mazowieckimi. Mamy nadzieję, że kontakty te zaowocują nawiązaniem ściślejszej współpracy w przyszłości!  Vom 2. bis 4. Oktober besuchte uns in Warszawa eine Delegation sächsischer

Unternehmer der Bahntechnologie-Branche, insbesondere der Bereiche Modernisierung von Schienenfahrzeugen, Infrastruktur und Systemtechnik. Vorsitzender der Delegation war Ministerpräsident des Freistaates Sachsen Stanislaw Tillich, der auch die feierliche Eröff nung der Wirtschaftskonferenz Bahntechnik übernahm, die von der AHK Polen, der Wirtschaftsförderung Sachsen GmbH (WFS) und der Verbundinitiative Bahntechnik Sachsen

(BTS) organisiert wurde. Ziel des Projekts ist die Anbahnung von Kooperationskontakten, die Erweiterung der Möglichkeiten des Vertriebs der Produkte und die Gewinnung von Partnern zur Ausführung gemeinsamer Projekte. Die sächsischen Unternehmen nahmen auch an Treffen mit den Bahnunternehmen PKP PLK und Koleje Mazowieckie teil. Wir hoffen, dass diese Kontakte in Zukunft zu einer engeren Zusammenarbeit führen werden! 

W przededniu CeBIT Am Vortag der CeBIT

Wspólnie z  Deutsche Messe i  przedsta­ wicielstwem Targów Hanowerskich w Polsce zorganizowaliśmy wizytę niemieckich dziennikarzy w Warszawie. Celem wizyty było podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy Deutsche Messe a Ministerstwem Gospodarki w perspektywie CeBIT 2013. Polska ogłoszona została krajem partnerskim przyszłorocznej edycji targów branży informatycznej i gospodarki cyfrowej.

W przededniu konferencji prasowej podczas „Meet the Companies” dziennikarze spotkali się z przedstawicielami zagranicznych firm branży informatycznej i telekomunikacyjnej. Spotkanie było okazją do przedstawienie planów oraz doświadczeń zebranych przez firmy na rynku polskim. Ponadto podczas trzydniowej wizyty w Warszawie dziennikarze odwiedzili firmy Platige Image, Action SA oraz Centrum Bezpieczeństwa m.st. Warszawy, gdzie zapoznali się z najnowszymi warszawskimi rozwiązaniami teleinformatycznymi.  Zusammen mit der Deutschen Messe und der Vertretung der Hannover Messe in Polen organisierten wir einen Besuch deutscher Journalisten in Warszawa. Im Rahmen dieses

Treffens wurde ein Kooperationsvertrag zwischen der Deutschen Messe AG und dem polnischen Wirtschaftsministerium für die CeBIT 2013 unterzeichnet. Polen wurde als Partnerland der internationalen IKT-Messe ernannt. Am Vortag der Pressekonferenz hatten die Journalisten die Gelegenheit, sich bei der „Meet the Companies” Veranstaltung mit Vertretern ausländischer Unternehmen der IKT-Branche zu treffen. Gesprächsthemen waren die Pläne der Unternehmen, aber auch ihre Erfahrungen auf dem polnischen Markt. Während ihres dreitägigen Aufenthalts in Warszawa besuchten die Journalisten auch die Firmen Platige Image, Action SA und das Sicherheitszentrum der polnischen Hauptstadt und erfuhren mehr über die neuesten Warschauer IKT-Lösungen.  Wi 12/12-01/13

71

Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN

Święto Piwa Bierfest Organizowane przez AHK Polska coroczne Święto Piwa – Oktoberfest nawiązuje do chmielowych dożynek, które w Bawarii obchodzone są już od 1810 r. Szacuje się, że corocznie bierze tam w nich udział ok. 6 mln osób, również w Polsce wzrasta zainteresowanie świętowaniem przy piwie, najlepiej w  dirndlu. Das von der AHK Polen alljährlich veranstaltete Bierfest – das Oktoberfest, knüpft an die in Bayern bereits seit 1810 begangenen Hopfenerntefeste an. Es wird geschätzt, dass in Bayern jedes Jahr rund sechs Mio. Personen daran teilnehmen. Auch in Polen wächst das Interesse, bei einem guten Bier und am besten im Dirndl zu feiern. 72

Wi 12/12-01/13

Z   Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N

Wi 12/12-01/13

73

Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN

IX edycja wrocławskiego Oktoberfest miała charakter międzynarodowy, co zawdzięcza współorganizatorom: Brytyjsko – Polskiej Izbie Handlowej, Amerykańskiej Izbie Handlowej oraz Skandynawsko – Polskiej Izbie Handlowej, Irlandzkiej Izbie Handlowej oraz Holenderskiej Izbie Handlowej. Jak co roku impreza odbyła się na dziedzińcu Arsenału należącego do Muzeum Miejskiego. Wśród gości nie zabrakło wybitnych przedstawicieli biznesu, władz administracyjnych, korpusu dyplomatycznego oraz środowiska opiniotwórczego Dolnego Śląska. Spotkanie otworzyła wiceminister gospodarki Ilona Antoniszyn-Klik oraz prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz. Spotkanie prowadził i gości bawił Steffen Möller. Oktoberfest w  Krakowie organizujemy dopiero od  trzech lat, dostrzegamy jednak, że zainteresowanie tym wydarzeniem nieustannie rośnie. Podczas tegorocznej edycji gościliśmy blisko 400 osób! Obok reprezentantów biznesu, 74

Wi 12/12-01/13

polityki i  mediów gościliśmy również przedstawicieli korpusu dyplomatycznego Niemiec, Francji, Austrii, Danii, Szwecji i  Finlandii. Był z  nami także Wojewoda Małopolski Jerzy Miller. Dziękujemy Instytutowi Goethego za  przejęcie roli Partnera Strategicznego i udostępnienie swojej siedziby na krakowskim Rynku oraz naszemu patronowi honorowemu – Przedstawicielstwu Bawarii w Polsce. Oktoberfest w Gdańsku odbył się po raz piąty, a miejscem spotkania była klimatyczna restauracja Brovarnia Gdańsk, mieszcząca się w samym sercu gdańskiego Starego Miasta. Swoją obecnością na spotkaniu zaszczycił nas konsul Hans Rainer Ess z Konsulatu Generalnego RFN w Gdańsku. Nieformalna atmosfera oraz miłe towarzystwo sprawiły, że goście bawili się do późnych godzin wieczornych. Odpowiadając na pytania związane z historią i tradycją Święta Piwa uczestnicy spotkania mieli okazję wygrać nagrody ufundowane przez sponsorów rzeczowych oraz partnera spotkania – airberlin. 

Z   Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N

Die IX. Ausgabe des Breslauer Oktoberfestes hatte einen internationalen Charakter, was den Mitveranstaltern zu verdanken war: der BritischPolnischen Handelskammer, der Amerikanischen Handelskammer, der Skandinavisch-Polnischen Handelskammer, der Irischen Handelskammer und der Niederländischen Handelskammer. Wie jedes Jahr fand die Veranstaltung auf dem Hof des zum Städtischen Museum gehörenden Arsenals statt. Unter den Gästen fehlte es nicht an herausragenden Vertretern aus Wirtschaft, Verwaltung, Diplomatie und meinungsbildenden Kreisen aus dem Raum Niederschlesien. Die Begegnung eröffneten die Vize-Wirtschaftsministerin Ilona Antoniszyn-Klik und der Breslauer Stadtpräsident Rafał Dutkiewicz. Für die Leitung und Unterhaltung der Gäste war Steffen Möller zuständig. Das Oktoberfest in Krakau organisieren wir erst seit drei Jahren. Wir merken jedoch, dass das Interesse an diesem Event ständig zunimmt. In diesem Jahr konnten wir fast 400 Gäste begrüßen, unter anderem Jerzy Miller, den Woiwoden von

Kleinpolen. Neben Vertretern aus Wirtschaft, Politik und Medien waren auch Diplomaten aus Deutschland, Frankreich, Österreich, Dänemark, Schweden und Finnland bei uns zu Gast. Wir danken dem Goethe-Institut, unserem strategischen Partner, der seinen Sitz am Krakauer Marktplatz zur Verfügung gestellt hat, sowie unserem Ehrenschirmherrn, der Vertretung des Freistaates Bayern in Polen. Das Oktoberfest in Danzig fand zum fünften Mal statt. Treffpunkt war das stimmungsvolle Restaurant Brovarnia Gdańsk im Herzen der Danziger Altstadt. Mit seiner Anwesenheit beehrte uns Konsul Hans Rainer Ess vom Deutschen Generalkonsulat Danzig. Die informelle Atmosphäre und die nette Gesellschaft sorgten dafür, dass die Gäste bis in die späten Abendstunden feierten. Durch die Beantwortung von Fragen über die Geschichte und die Tradition des Bierfestes hatten die Teilnehmer die Gelegenheit, Sachpreise zu gewinnen, die von Sponsoren sowie der airberlin als Partner der Veranstaltung gestiftet worden sind. 

Dziękujemy / Wir danken:

Wi 12/12-01/13

75

Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN

Finanse publiczne tematem Klubu Finansistów Staatsfinanzen Thema des Finanzclubs Pytanie: czy polskim finansom publicznym sprzyja ocieplenie, czy grozi zlodowacenie? – dyskutowane było podczas wrześniowego spotkania Klubu Finansistów. Goście spotkania: dr Andrzej Raczko, członek zarządu NBP, Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich, oraz Ludwik Kotecki, główny ekonomista Ministerstwa Finansów poddali analizie obecną sytuację, w jakiej znajdują się polskie finanse. Pocieszający dla przedsiębiorców jest fakt postrzegania Polski jako stabilnego partnera na międzynarodowych rynkach finansowych. Państwo prowadzi politykę długofalowego ograniczania deficytu budżetowego. Nadzór bankowy działa sprawnie. Receptą na  uniknięcie przez Polskę „greckich perturbacji“ jest zachęcenie obywateli do  długofalowego oszczędzania na zabezpieczenie emerytalne i ograniczenie wydatków publicznych m. in. przez lean management w administracji państwowej. Pamiętając o odpowiedzialnej polityce kredytowej banki nie mogą jednak zapominać o drobnych przedsiębiorcach, którzy potrzebują środków na rozwój. Ograniczenie linii kredytowych przez instytucje bankowe prowadzić może do niebezpiecznego zadłużania

się przez nich w parabankach. Na szczęście nie grozą nam rewolucyjne zmiany w polskim systemie podatkowym.  Die Frage in welche Richtung sich die polnischen Staatsf inanzen derzeit bewegen wurde während des letzten Treffens des Finanzclubs diskutiert. Die Gäste waren: Dr Andrzej Raczko, Mitglied der Geschäftsführung der polnischen Nationalbank, Krzysztof Pietraszkiewicz, Präsident des Verbandes polnischer Banken und Ludwik Kotecki, Chefvolkswirt im Finanzministerium haben die aktuelle Lage der polnischen Finanzen analysiert. Die Tatsache, dass Polen als starker Partner auf den Finanzmärkten der ganzen Welt auftritt ist für Unternehmer beruhigend. Der Staat hat eine langfristige Politik um das Haushaltsdefizit zu beschränken. Die Bankenaufsicht funktioniert gut. Die beste Lösung um nicht in die Fußstapfen von Griechenland zu treten wäre die Mobilisierung der Gesellschaft um für die finanzielle Sicherung im Ruhestand zu sorgen und die Beschränkung der öffentlichen Ausgaben zum Beispiel durch lean management in der staatlichen Verwaltung zu stärken. Im Bezug auf die verantwortungsvolle Kreditpolitik

dürfen Banken aber nicht die Kleinunternehmer vergessen, die f inanzielle Mittel zur Entwicklung ihrer Unternehmen brauchen. Die Einschränkung in der Kreditpolitik könnte dazu führen, dass sich solche Kleinunternehmen in Schattenbanken verschulden. Glücklicherweise sind keine großen Änderungen im Steuersystem vorgesehen. 

Postępowanie naprawcze w razie zagrożenia niewypłacalnością Sanierungsverfahren bei drohender Zahlungsunfähigkeit Zagadnienia związane z utratą płynności vs. niewypłacalność poruszono podczas spotkania prowadzonego przez Agatę SzymańskąRapkiewicz z kancelarii Kochański Zięba Rapala & Partners. Uczestnicy dyskusji mogli uzyskać szczegółowe informacje, jak wszcząć postępowanie naprawcze, jakie są podstawowe cele i założenia układu z wierzycielami w takim 76

Wi 12/12-01/13

postępowaniu oraz jakie są skutki jego przyjęcia lub nieprzyjęcia.  Bei dem von Agata Szymańska-Rapkiewicz von der Anwaltskanzlei Kochański Zięba Rapala & Partners geführten Treffen wurden die Angelegenheiten im Zusammenhang mit dem Verlust der Liquidität bzw. dem Vorliegen der Zahlungsunfähigkeit

erörtert. Die Teilnehmer der Diskussion erhielten detaillierte Informationen über die Verfahrensweise der Einleitung eines Sanierungsverfahrens. Besprochen wurden auch die grundlegenden Ziele und Annahmen eines Vergleichs mit den Gläubigern in solch einem Sanierungsverfahren sowie die Folgen der Schließung oder Nichtschließung eines Vergleichs. 

Z   Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N

Reklama a podatki Werbung und Steuern Reklama, reprezentacja i działania wspierające sprzedaż oraz problemy i obowiązki podatkowe i prawne były tematem październikowego spotkania Grupy Marketingowej. Tomasz Piekielnik i Paweł Skwarek z kancelarii Piekielnik i Partnerzy przedstawili powyższe zagadnienia w ujęciu podatkowo-księgowym. Na licznych przykładach omówione zostały m.in. kwestie świadczeń rzeczowych dla klientów, szkoleń, imprez integracyjnych, sponsoringu, sprzedaży premiowej oraz konkursów. 

Werbung, Repräsentation, Verkaufsförderung sowie Probleme und Pflichten steuerlicher und rechtlicher Natur waren die Themen des Oktober-Treffens der Marketinggruppe. Tomasz Piekielnik und Paweł Skwarek von der Anwaltskanzlei Piekielnik i Partnerzy referierten diese Angelegenheiten aus steuerlicher und buchhalterischer Sicht. Sie erörterten an zahlreichen Beispielen u.a. die Problematik von Sachleistungen an Kunden, Schulungen,

Incentive-Veranstaltungen, Sponsoring, Werbegeschenken zur Verkaufsförderung sowie Wettbewerben. 

Speed Business Networking Blisko 80 osób reprezentujących f irmy zrzeszone w AHK Polska i Francuskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej w Polsce wzięło udział w spotkaniu z cyklu Speed Business Networking. Zaproszeni goście mieli możliwość dwuminutowego przedstawienia się i wymiany wizytówek z innymi uczestnikami spotkania. Druga cześć spotkania Get-Together była również okazją do  dalszych rozmów i nawiązywania kontaktów biznesowych. 

Fast 80 Vertreter der Mitglieds­unternehmen der AHK Polen und der Französischen Industrie- und Handelskammer in Polen, nahmen am Treffen der Veranstaltungsreihe Speed Business Networking erneut teil. Die eingeladenen Gäste hatten die Möglichkeit, innerhalb von zwei Minuten sich vorzustellen und ihre Visitenkarten mit anderen Veranstaltungsteilnehmern auszutauschen. Das Get-Together war ebenfalls eine ausgezeichnete Gelegenheit, weitere Geschäftsgespräche zu führen und Geschäftskontakte anzubahnen. 

Partner spotkania: Partner des Treffens:

Polska Rama Kwalifikacji Polnischer Qualifizierungsrahmen październikowego spotkania Komisji HR. Podczas spotkania poruszono kwestie zmian technologicznych, demograficznych oraz na rynku pracy, podejścia osób uczących się do kontynuowania edukacji, podnoszenia kwalif ikacji, mobilności i elastyczności pracowników. 

Zarządzanie zasobami ludzkimi w oparciu o  kompetencje wynikające z  Polskiej Ramy Kwalif ikacji było tematem

Kompetenzenorientiertes HR-Management anhand des Polnischen Qualifizierungsrahmens war Thema des Oktober-Treffens des HR- Ausschusses. Erörtert wurden Angelegenheiten der technologischen und

demographischen Veränderungen, der Situation auf dem Arbeitsmarkt, der Herangehensweise der Lernenden an Weiterbildung, Verbesserung der Qualifikationen sowie Mobilität und Flexibilität der Arbeitnehmer. 

Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN

Z Lufthansą w Gdańsku Mit der Lufthansa in Gdańsk Październikowe spotkanie regionalne w Porcie Lotniczym im. Lecha Wałęsy w Gdańsku obfitowało w moc atrakcji. Uczestnikom przedstawiono ofertę połączeń niemieckich linii lotniczych Lufthansa z Gdańska do miast na całym świecie, zaprezentowano losy i plany rozwoju międzynarodowego Portu Lotniczego w Gdańsku, jak również przybliżono tajniki pracy lotniska i stref zamkniętych dla pasażerów. Niespodzianki przygotowane dla uczestników, w tym losowanie nagród ufundowanych przez partnera spotkania, stworzyły niezapomnianą atmosferę dla wspólnych rozmów. 

Flugverbindungen der deutschen Lufthansa von Gdańsk mit Flugzielen in der ganzen Welt vorgestellt. Auch die Entstehungsgeschichte und Entwicklungspläne des Flughafens Gdańsk wurden präsentiert und Geheimnisse des Flughafenbetriebs und der für Fluggäste geschlossenen Bereiche enthüllt. Die für die Teilnehmer vorbereiteten Überraschungen, wie die Verlosung der durch den Partner des Treffens gestifteten Preise, sorgten für eine unvergessliche Atmosphäre für gemeinsame Gespräche.  Dziękujemy / Wir danken:

Das regionale Oktober-Treffen im Lech-WałęsaFlughafen Gdańsk umfasste viele Attraktionen. Den Teilnehmern wurde das Angebot der

Spotkanie w chmurach Treffen in den Wolken Na  wyjątkowe „spotkanie w  chmurach” zaprosiło w październiku nasze regionalne biuro we Wrocławiu. Miejscem spotkania był Sky Tower – najwyższy budynek mieszkalny w Polsce. Zebranych powitał gość honorowy, członek zarządu DZ BANK Sebastian Prinz von Schoenaich-Carolath. Podczas spotkania różne scenariusze makroekonomiczne na rok 2013 przedstawił Główny Ekonomista DZ Bank Polska Janusz Dancewicz. Równie interesująco na temat zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstw w warunkach niestabilności gospodarczej mówił Wojciech Baucz, biegły rewident z AVANTA Audit. W dalszej części spotkania podziwialiśmy umiejętności właściciela jednego z największych clubów snookera w Polsce i obecnego mistrza Polski w  snookerze, Krzysztofa Wróbla. Najodważniejsi mieli również możliwość sprawdzenia się w grze. Na koniec naszych gości spotkała nie lada niespodzianka – możliwość podziwiania nocnej panoramy Wrocławia z 48 piętra budynku.  78

Wi 12/12-01/13

Das Regionalbüro der AHK Polen in Breslau lud am 9. Oktober 2012 zu einem einmaligen Treffen in den Wolken im SKY TOWER, dem höchsten Wohngebäude Polens, ein. Eröffnet wurde die Veranstaltung durch den Ehrengast und Chef der DZ BANK Polska, Herrn Sebastian Prinz von Schoenaich-Carolath. Während der Veranstaltung stellte der Chefvolkswirt der DZ BANK Polska Janusz Dancewicz Volkswirtschaftliche Szenarien für 2013 vor. Zum Thema Finanzrisikomanagement im Unternehmen in unsicheren Zeiten referierte AVANTA Audit Wirtschaftsprüfer Wojciech Baucz. Im Anschluss daran stellte der polnische SnookerMeister und Besitzer des größten polnischen Snooker-Clubs, Herr Krzysztof Wróbel, sein Dziękujemy / Wir danken:

Können unter Beweis. Die Mutigsten konnten auch ihre eigenen Fertigkeiten in dieser Sportart testen. Zum Schluss wartete eine große Überraschung auf die Gäste – nämlich die Möglichkeit das nächtliche Stadtpanorama vom 48. Stock des Gebäudes aus zu bewundern. 

Z   Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N

Spotkanie regionalne w Poznaniu Regionaltreffen in Posen Październikowe spotkanie firm członkowskich AHK Polska w Poznaniu odbyło się w miejscu ważnym i symbolicznym dla historii miasta, w pięknie odrestaurowanych wnętrzach Sali Białej Bazaru Poznańskiego. Pan Daniel Trzaskowski, dyrektor ds. sprzedaży flotowej Volkswagen Leasing Polska przybliżył wszystkim możliwości efekt ywnego zarządzania pojazdami służbowymi, a następnie rozlosował wśród uczestników nagrody niespodzianki. Dalsza część wieczoru przebiegła w miłej atmosferze, przy smacznym poczęstunku. 

Der Treffpunkt von Mitgliedsfirmen der AHK Polen in Poznań fand an einem, für die Stadtgeschichte wichtigen und symbolischen Ort, statt. Im wunderschön renovierten Weißen Saal in Bazar Poznanski versammelte sich eine große Anzahl von Teilnehmern. Herr Daniel Trzaskowski, Head of Fleet Sales bei Volkswagen Leasing Polska, hat in seinem Vortrag die Möglichkeiten des effektiven Verwaltens von Dienstfahrzeugen näher gebracht und unmittelbar danach kleine Geschenke unter den Teilnehmern verlost. Der weitere Teil des Abends verlief beim Büffet und wie immer in bester Stimmung. 

Dziękujemy / Wir danken:

Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Norberta Tödter, zastępcy kierownika Niemieckiej Centrali Turystyki. Norbert Tödter zmarł nieoczekiwanie dnia 9 listopada 2012 r. Od 2002 roku Norbert Tödter był odpowiedzialny w Niemieckiej Centrali Turystyki za strategiczne planowanie w przedsiębiorstwie oraz badania rynku. Był zawsze sympatycznym i niezawodnym partnerem. Jego postać zachowamy w żywej pamięci. Składamy szczere wyrazy współczucia rodzinie i przyjaciołom.

Mit großer Betroffenheit haben wir erfahren müssen, dass der stellvertretende Leiter der Deutschen Zentrale für Tourismus Herr Norbert Tödter am 9. November 2012 unerwartet verstorben ist. Herr Tödter leitete seit 2002 die strategische Unternehmensplanung und die Marktforschung der DZT. Er war stets ein sympathischer und zuverlässiger Ansprechpartner. Wir werden ihn in lebendiger Erinnerung behalten. Unser Mitgefühl gilt seiner Familie und Freunden.

Wielkim smutkiem przepełniła nas wiadomość o nagłej śmierci Antona Kathreina, przedsiębiorcy oraz wiceprezydenta Izby Przemysłowo-Handlowej w Monachium i Górnej Bawarii. Anton Kathrein zmarł 13 listopada 2012 r. Anton Kathrein wprowadził do  światowej czołówki rodzinne przedsiębiorstwo Kathrein. Jednocześnie potrafił wykorzystać swoją wiedzę i doświadczenie do wspierania rozwoju gospodarki w Bawarii i na terenie Niemiec, m.in. pełniąc funkcję wiceprezydenta Izby Przemysłowo-Handlowej w Monachium i Górnej Bawarii, wiceprezydenta Zrzeszenia Gospodarki Bawarskiej (VBW), przewodniczącego bawarskiego oddziału krajowego Centralnego Związku Przemysłu Elektrotechnicznego i Elektrycznego (ZVEI) oraz wiceprezydenta tejże instytucji. Składamy szczere wyrazy współczucia rodzinie i przyjaciołom.

Mit tiefen Schwermut erfüllte uns das unerwartete Scheiden von Herrn Anton Kathrein, Unternehmer und Vizepräsident der IHK für München und Oberbayern, am 13. November 2012. Als Familienunternehmer führte Herr Kathrein die Firma Kathrein an die Weltspitze und nutzte sein Wissen und seine Erfahrung gleichzeitig um die bayrische und auch die deutsche Wirtschaft voranzutreiben unter anderem als Vizepräsident der IHK für München und Oberbayern, Vizepräsident der Vereinigung der Bayerischen Wirtschaft (VBW), Vorsitzender der Landesstelle Bayern im Zentralverband Elektrotechnik- und Elektroindustrie (ZVEI) und Vizepräsident des deutschen ZVEI. Unser Mitgefühl gilt seiner Familie und Freunden.

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o nagłej śmierci dr. Albrechta Lemppa, dyrektora i członka zarządu Fundacji Współpracy PolskoNiemieckiej, 19 listopada 2012 r. Działalność i zaangażowanie Albrechta Lemppa w kierunku wzmocnienia bilateralnej wymiany między naszymi krajami pozostaną jeszcze długo dla nas oraz wielu innych zachętą oraz inspiracją. Składamy szczere wyrazy współczucia rodzinie i przyjaciołom.

Mit großer Trauer haben wir am 19. November 2012 die Nachricht vom unerwarteten Tod von Herrn Dr. Albrecht Lempp, Direktor und Geschäftsführendes Vorstandsmitglied der Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit, vernommen. Die Aktivitäten und das Engagement von Herrn Dr. Lempp für die Stärkung des bilateralen Austauschs zwischen unseren beiden Ländern werden für uns und viele andere noch lange als Ansporn und Inspiration dienen. Unser Mitgefühl gilt seiner Familie und Freunden.

Wi 12/12-01/13

79

Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN

Spotkanie kooperacyjne w ramach targów EUROTOOL Kooperationstreffen im Rahmen der Messe EUROTOOL wspólnie z Konsulatem Generalnym Niemiec oraz Agencją Rozwoju Przemysłu/Specjalna Strefa Ekonomiczna Tarnobrzeg. Dyrektor Agencji, Marek Indyk oraz Piotr Hasny dyrektor Inkubatora Technologicznego, przedstawili możliwości, które zainteresowanym inwestorom oferuje EUROPARK WISŁOSAN. Okazją do spotkania były Krakowskie Targi EUROTOOL i BLACH-TECH.  16 października odbyło się w  Krakowie spotkanie kooperacyjne, na które zapraszaliśmy

Am 16. Oktober fand in Kraków ein Kooperationstreffen statt, zu dem wir

zusammen mit dem Generalkonsulat der Bundesrepublik Deutschland und der Agentur für Industrieentwicklung/ Sonderwirtschaftszone Tarnobrzeg einluden. Der Geschäftsführer der Agentur, Marek Indyk, sowie Piotr Hasny, Geschäftsführer des Technologie-Inkubators, stellten die Möglichkeiten vor, die interessierten Investoren vom EUROPARK WISŁOSAN geboten werden. Gelegenheit für das Treffen waren die Krakauer Messen EUROTOOL und BLACH-TECH. 

Spory z organami podatkowymi – prawa oraz obowiązki podatnika i fiskusa Streitigkeiten mit den Steuerbehörden – Rechte und Pflichten des Steuerpflichtigen und des Fiskus Na październikowym śniadaniu tematycznym w Gliwicach spotkaliśmy się w Hotelu Silvia z firmą Rödl & Partner. Tym razem spotkanie dotyczyło sporów z organami podatkowymi oraz praw i obowiązków podatnika i fiskusa. Pan Jarosław Hein, doradca podatkowy z gliwickiego biura Rödl & Partner omówił krok po kroku przebieg kontroli – wszystkie etapy od jej wszczęcia, aż do zakończenia, uwzględniając możliwości odwołania i zaskarżania decyzji fiskusa. Prezentacji towarzyszyły liczne pytania uczestników dotyczące sposobów obrony przedsiębiorców w momencie kontroli – prawa do wylegitymowania kontrolerów, uprawnienia do przeprowadzenia kontroli, możliwości rejestrowania przez przedsiębiorcę jej przebiegu 80

Wi 12/12-01/13

oraz trybu odwołania od decyzji organów podatkowych.  Zu diesem Themenfrühstück im Oktober trafen wir uns in Gliwice im Hotel Silvia mit dem Unternehmen Rödl & Partner. Die Veranstaltung war Streitigkeiten mit den Steuerbehörden sowie den Rechten und Pflichten des Steuerpflichtigen und des Fiskus gewidmet. Herr Jarosław Hein, Steuerberater des Büros von Rödl & Partner in Gliwice, erörterte Schritt für Schritt den Verlauf der Außenprüfung – alle Prüfungsphasen von der Einleitung bis zum Abschluss des Verfahrens, und verwies auf die Möglichkeit, einen Widerspruch gegen den Bescheid des Fiskus einzulegen und diesen Bescheid anzufechten.

Bei der Präsentation stellten die Teilnehmer viele Fragen zur Verfahrensweise der Verteidigung der Unternehmer während der Außenprüfung – zum Recht, von den Prüfern zu verlangen, sich auszuweisen, sowie zu der Berechtigung der Durchführung der Außenprüfung, der Möglichkeit der Registrierung durch den Unternehmer des Verlaufs der Prüfung und zu der Verfahrensweise der Einlegung eines Widerspruchs gegen den Bescheid der Steuerbehörden.  Dziękujemy / Wir danken:

Z   Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N

Spotkania gospodarcze Wirtschaftstreffen Po raz pierwszy po wakacyjnej przerwie, w październiku spotkaliśmy się w Konsulacie Niemiec w Krakowie. Partnerem wydarzenia był Małopolski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych. Podczas spotkania Katarzyna Sadurska, Przewodnicząca Zarządu oraz Andrzej Bazarnik, Wiceprzewodniczący Zarządu Izby omówili rolę, jaką pełni doradca podatkowy w nowoczesnej firmie, jakie zalety płyną z  korzystania z  usług licencjonowanego doradcy oraz jakie kryteria muszą spełnić kandydaci do tego zawodu. Po części oficjalnej, zakończonej żywą dyskusją, uczestnicy nawiązywali indywidualne kontakty

z przedstawicielami KIDP oraz wymieniali się swoimi doświadczeniami.  Zum ersten Mal nach der Sommerpause trafen wir uns im Konsulat der Bundesrepublik Deutschland in Kraków im Oktober. Partner der Veranstaltung war die Kleinpolnische Niederlassung der Landeskammer der Steuerberater (KIDP). Katarzyna Sadurska, Vorstandsvorsitzende der Landeskammer, und Andrzej Bazarnik, Stellvertretender Vorstandsvorsitzender, erörterten während der Veranstaltung die Rolle eines Steuerberaters in einem modernen Unternehmen, die

Vorteile durch die Inanspruchnahme der Leistungen eines lizenzierten Beraters sowie die Kriterien, die angehende Steuerberater als Berufsanwärter erfüllen müssen. Nach dem off iziellen Veranstaltungsteil, der mit einer regen Diskussion abgeschlossen wurde, knüpften die Teilnehmer individuelle Kontakte mit den KIDP-Vertretern und tauschten Erfahrungen aus.  Dziękujemy / Wir danken:

Indywidualne konsultacje w AHK Polska Individuelle Konsultationen bei der AHK Polen 15 października 2012 roku AHK Polska zaprosiła na bezpłatne konsultacje do Biura Regionalnego w Gliwicach. Podczas indywidualnych spotkań firmy miały możliwość zasięgnięcia informacji prawnych i podatkowych. Najwięcej pytań dotyczyło kwestii podatkowych związanych z oddelegowaniem pracowników do pracy w Niemczech, kwestii podwójnego opodatkowania czy doboru formy działalności gospodarczej. Z ankiet oceny projektu wynika, że firmy, które skorzystały z zaproszenia oceniają naszą inicjatywę pozytywnie i są zainteresowane kolejnymi spotkaniami. 

Die AHK Polen lud Unternehmen am 15. Oktober 2012 zu unentgeltlichen Konsultationen ins Regionalbüro in Gliwice ein. Während der individuellen Konsultationen konnten sich die Unternehmen in rechtlichen und steuerlichen Angelegenheiten informieren. Die meisten Fragen bezogen sich auf Steuerangelegenheiten im Zusammenhang mit der Entsendung von Arbeitnehmern zur Arbeit nach Deutschland sowie auf die Doppelbesteuerung und die Auswahl der Form der Wirtschaftstätigkeit. Laut der Umfrage zur Projektbewertung unter

den Teilnehmern ist unsere Initiative positiv aufgenommen worden. Es besteht auch Interesse an weiteren, in dieser Form organisierten Treffen.  Dziękujemy / Wir danken:

Wi 12/12-01/13

81

Sprzedaż dzieł sztuki bez podatku a podatki dochodowe Steuerfreier Verkauf von Kunstwerken und Einkommensteuern Zakup dzieła sztuki to często tylko

Der Kauf eines Kunstwerks ist oft nur ein

początek, gdyż z pewnością nie jeden

Anfang, weil irgendwann mit Sicherheit

okaz będzie przez jego właściciela kiedyś

mehr als ein Exemplar von seinem

sprzedany.

Eigentümer verkauft werden wird.

W tym miejscu warto zastanowić się nad obowiązkiem opodatkowania takich transakcji lub przynajmniej zbadać możliwe ryzyka w tym obszarze. Niemniej w celu określenia konsekwencji podatkowych w  podatkach dochodowych związanych z  nabywaniem i sprzedawaniem dzieł sztuki, należy zróżnicować działalność polegającą na profesjonalnym obrocie dziełami sztuki a działalność prywatną. W  obu bowiem przypadkach inaczej będą kształtować się aspekty podatkowe związane zarówno z nabyciem, jak i zbyciem przedmiotowych dzieł sztuki. Czym jest dzieło sztuki? Ustawy o podatkach dochodowych nie zawierają definicji dzieł sztuki, mimo, że się do nich odnoszą. W perspektywie tej, właściwym zatem wydaje się być oparcie się na definicji zawartej w ustawie VAT. Zgodnie bowiem z  jej brzmieniem, przez dzieło sztuki rozumie się w  szczególności obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki, pastele wykonane w całości przez artystę, 82

Wi 12/12-01/13

P R AW O / R E C HT

Profesjonalny obrót dziełami sztuki Zasadniczo, podmioty i osoby zajmujące się profesjonalnie nabywaniem i odprzedawaniem dzieł sztuki w  sposób ciągły,

zorganizowany i  zarobkowy mogą prowadzić w tym zakresie działalność gospodarczą. Dla celów podatku dochodowego, obrót dziełami sztuki jest identycznie opodatkowany jak każda inna działalność handlowa. Podmiot nabywa dzieła sztuki w  celu dalszej odprzedaży, a w momencie odpłatnego zbycia rozpoznaje koszt uzyskania przychodu w związku z  tą transakcją, równy cenie zakupu dzieła sztuki. W przypadku znacznego wzrostu wartości lub nabycia dzieła po okazyjnej cenie warto zastanowić się nad optymalizacją takiej transakcji, np. wnosząc wcześniej aportem do  utworzonego w  tym celu wehikułu podatkowego (np. spółki komandytowo-akcyjnej).

Tomasz Piekielnik

Samir Kayyali

Piekielnik & Partnerzy Spółka Doradztwa Podatkowego

An dieser Stelle sollte man über die derartige Transaktionen betreffende Steuerpflicht nachdenken oder zumindest mögliche Risiken prüfen. Um die einkommensteuerlichen Folgen eines Er werbs und Verkaufs von Kunstwerken zu bestimmen, muss man zwischen einem professionellen Kunsthandel und einer privaten Tätigkeit unterscheiden. In beiden Fällen werden sich nämlich die steuerlichen Aspekte, sowohl in Bezug auf den Erwerb als auch die Veräußerung der Kunstwerke, unterscheiden. Was ist ein Kunstwerk? Die Einkommensteuergesetze definieren Kunstwerke nicht, obwohl sie auf diesen Begriff Bezug nehmen. Angesichts dessen scheint es angemessen zu sein, auf die im Umsatzsteuergesetz enthaltene Definition zurückzugreifen. Gemäß dieser versteht man unter einem Kunstwerk insbesondere Gemälde, Collagen und ähnliche dekorative Platten, Zeichnungen und Pastelle, die vollständig von einem Künstler angefertigt worden sind, mit Ausnahme architektonischer Pläne und Zeichnungen. Außerdem sind Kunstwerke Original-Stiche, -Drucke und –Lithographien, die in einer beschränkten Anzahl angefertigt worden sind, und auch Original-Skulpturen sowie -Statuen aus einem beliebigen

Frans Francken © Dorotheum

z wyłączeniem planów i rysunków do  celów architektonicznych. Ponadto, dziełami sztuki są oryginalne sztychy, druki i litografie, sporządzone w ograniczonej liczbie egzemplarzy, a także oryginalne rzeźby i  posągi z  dowolnego materiału. Okazuje się zatem, że definicja dzieł sztuki jest szeroka i nie do końca jednoznaczna: czy bowiem artystyczne twory o charakterze użytkowym, np. wiekowe biurko też są dziełami sztuki?

Material. Es zeigt sich also, dass die Definition des Begriffs Kunstwerk weit gefasst und nicht ganz eindeutig ist: Sind künstlerische Gebrauchsgegenstände, z.B. ein anitker Schreibtisch, auch Kunstwerke? Professioneller Kunsthandel Grundsätzlich können Rechtsträger und Personen, die sich mit dem professionellen Erwerb und Weiterverkauf von Kunstwerken auf kontinuierliche, organisierte und auf einen Erwerb gerichtete Weise befassen, in diesem Bereich eine Wirtschaftstätigkeit ausüben. Für einkommensteuerliche Zwecke wird der Kunsthandel genauso wie jede andere Handelstätigkeit besteuert. Der Rechtsträger erwirbt Kunstwerke zum Zwecke ihres Weiterverkaufs und im Zeitpunkt der entgeltlichen Veräußerung erfasst er die mit dieser Transaktion verbundenen Werbungskosten, die dem Kaufpreis für das Kunstwerk entsprechen. Im Falle einer wesentlichen Wertsteigerung oder eines Erwerbs des Kunstwerks zu einem günstigen Preis sollte man die Optimierung einer derartigen Transaktion erörtern, zum Beispiel durch die vorherige Einbringung als Sacheinlage in eine speziell geschaffene Steuerkonstruktion (z.B. eine Kommanditgesellschaft auf Aktien). Wi 12/12-01/13

83

PR AW O / R E C HT

Niemniej w powyższym przypadku, dzieła sztuki stanowią towary handlowe, które są wykazywane w stanie magazynowym. Z uwagi na  brak różnic w  związku z prowadzeniem handlu dziełami sztuki w  ramach działalności gospodarczej a każdego innego towaru, podatnik będący osobą f izyczną ma  prawo wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym oraz rozliczać stratę na zasadach ogólnych. Również ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od  niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nie zawiera w sobie wyłączenia związanego z obrotem dziełami sztuki. Nabycie dzieł sztuki na użytek działalności gospodarczej Prowadzący działalność gospodarczą przedsiębiorcy mogą dokonać zakupu dzieł sztuki dla celów ozdobnych, zwiększających prestiż czy poprawiających estetykę pomieszczeń. Powstaje więc wątpliwość, czy mają oni możliwość zaliczenia wydatków na nabywanie dzieł sztuki do kosztów uzyskania przychodów? Gdy dzieło sztuki będzie spełniało definicję środka trwałego tj. jego wartość początkowa będzie przewyższać 3.500 PLN, a przewidywany okres użytkowania przekroczy rok, należy wprowadzić je do ewidencji środków trwałych i  przeanalizować możliwości amortyzacji. Jednakże, w przypadku dzieł sztuki ustawodawca wprost wyłączył możliwość amortyzacji, dając temu wyraz w art. 22c pkt 3 ustawy PIT i art. 16c pkt 3 ustawy CIT. Ewentualny koszt będzie można rozpoznać zatem dopiero w momencie odpłatnego zbycia. W tym miejscu powstaje praktyczne pytanie, czy gdy dzieło sztuki nie będzie spełniało warunków uznania za środek trwały, gdyż wartość początkowa będzie niższa niż 3.500 PLN, można je rozpoznać 84

Wi 12/12-01/13

w kosztach uzyskania przychodu w  dacie poniesienia wydatku? Wątpliwości dostarcza tu art. 23 ust. 1 pkt 23 PIT i art. 16 ust. 1 pkt 28 CIT, który wyłącza z kosztów uzyskania przychodów wydatki na  reprezentację. Wydaje się, iż w nabyciu dzieła sztuki dla celów podniesienia prestiżu biura należy rozpoznać przesłanki reprezentacyjne (okazałość), zatem obciążenie kosztów uzyskania przychodów może budzić wątpliwości. Sprzedaż dzieł sztuki bez podatku – czy to możliwe? Jednym ze  źródeł przychodów w ustawie PIT jest odpłatne zbycie rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT, jeżeli odpłatne zbycie rzeczy nastąpiło przed upływem pół roku od końca miesiąca, w którym rzecz nabyto, sprzedaż będzie opodatkowania. W  przeciwnym wypadku, opodatkowanie w podatku PIT nie wystąpi, pod warunkiem, że sprzedaż nie odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W praktyce zatem, osoba fizyczna, która nabyła dzieło sztuki i sprzeda je po upływie pół roku bez względu na wynik takiej sprzedaży, podatku nie zapłaci. Chyba, że organ podatkowy uzna daną działalność za odpowiednio zorganizowaną, będzie też tak, gdy zakup i sprzedaż jest odpowiednio częstotliwa (np. kilkukrotnie w ciągu roku). Warto jednak wskazać, iż spółki kapitałowe i podmioty gospodarcze z powyższego dobrodziejstwa nie mogą skorzystać, tu bowiem nie ma znaczenia okres jaki upłynie od momentu nabycia do sprzedaży danego dzieła sztuki. W każdym przypadku, gdy cena sprzedaży jest wyższa od  zakupu oraz o  ile nie stosujemy rozwiązań optymalizacyjnych, nastąpi opodatkowanie w  podatku dochodowym. 

Jedoch bilden die Kunstwerke im oben genannten Fall Handelswaren, die Teil des Lagerbestands sind. Da es im Rahmen einer Wirtschaftstätigkeit keine Unterschiede zwischen dem Handel mit Kunstwerken und jeder anderen Ware gibt, hat eine steuerpflichtige natürliche Person das Recht, die lineare Besteuerung zu wählen sowie einen Verlust nach allgemeinen Grundsätzen abzurechnen. Auch das Gesetz über die pauschale Einkommensteuer auf manche von natürlichen Personen erzielte Einkünfte sieht keinen Ausschluss für einen Kunsthandel vor. Erwerb von Kunstwerken für eine Wirtschaftstätigkeit Eine Wirtschaftstätigkeit ausübende Unternehmer können Kunstwerke, die das Prestige steigern oder die Raumästhetik erhöhen, für Dekorationszwecke kaufen. Es entsteht also die Frage, ob sie die Möglichkeit haben, die Ausgaben für den Erwerb der Kunstwerke als Werbungskosten geltend zu machen. Wenn ein Kunstwerk die Definition einer Sachanlage erfüllen wird, also sein Anfangswert über 3.500  PLN liegt und die voraussichtliche Nutzungsdauer ein Jahr überschreitet, sollte man es als Sachanlage erfassen und die Abschreibungsmöglichkeiten analysieren. Im Falle von Kunstwerken hat der Gesetzgeber gemäß Art. 22c Ziff. 3 EStG und Art. 16c Ziff. 3 KStG ausdrücklich die Möglichkeit einer Abschreibung ausgeschlossen. Eventuelle Kosten wird man deshalb erst im Zeitpunkt der entgeltlichen Veräußerung berücksichtigen können. An dieser Stelle entsteht die praktische Frage, ob man ein Kunstwerk, wenn es nicht die Bedingungen für die Anerkennung als Sachanlage erfüllt, weil sein Anfangswert niedriger als 3.500 PLN sein wird, am Tag des Erwerbs als

Werbungskosten erfassen kann. Für diesbezügliche Zweifel sorgen Art. 23 Abs. 1 Ziff. 23 EStG und Art. 16 Abs. 1 Ziff. 28 KStG, die Repräsentationsausgaben als Werbungskosten/Betriebsausgaben ausschließen. Es scheint, dass der Erwerb eines Kunstwerks zur Hebung des Prestiges des Büros als Repräsentationszweck zu werten ist, so dass die Geltendmachung als Werbungskosten/Betriebsausgaben Zweifel wecken kann. Steuerfreier Verkauf von Kunstwerken – ist das möglich? Eine der im EStG vorgesehenen Einnahmequellen ist die entgeltliche Veräußerung von Sachen und Vermögensrechten. Gemäß Art. 10 Abs. 1 Ziff. 8 EStG wird ein Verkauf besteuert, wenn die entgeltliche Veräußerung der Sache vor Ablauf eines halben Jahres seit Ende des Monats, in dem die Sache erworben worden ist, erfolgt. Andernfalls erfolgt keine Besteuerung mit der Einkommensteuer, sofern der Verkauf nicht im Rahmen einer ausgeübten Wirtschaftstätigkeit vorgenommen wird. Eine natürliche Person, die ein Kunstwerk erworben hat und es nach Ablauf eines halben Jahres verkauft, zahlt also unabhängig vom Ergebnis dieses Verkaufs keine Steuer. Es sei denn, die Steuerbehörde sieht eine organisierte Tätigkeit als gegeben an, wenn Kauf und Verkauf also entsprechend häufig (z.B. mehrmals im Laufe des Jahres) erfolgen. Zu beachten ist, dass dieses Privileg für Kapitalgesellschaften und Unternehmen nicht gilt, denn in diesem Fall ist die Länge des Zeitraums zwischen Erwerb und Verkauf des jeweiligen Kunstwerks bedeutungslos. Wenn der Verkaufspreis höher als der Kaufpreis ist und keine optimierenden Lösungen angewendet werden, erfolgt eine Besteuerung. 

P R AW O / R E C HT

Dodatkowy dzień wolny od pracy Zusätzlicher arbeitsfreier Tag Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2.10.2012 r. (sygn. K 27/11, Dz.U. z 2012 r. poz. 1110) art. 130 § 21 Kodeksu pracy został uznany za niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał uznał, iż przepis miał charakter dyskryminujący i naruszał konstytucyjną zasadę równości. Trybunał nie odroczył utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu. Nie zostały także określone skutki czasowe orzeczenia. Tym samym art. 130 § 21 zniknął z Kodeksu pracy z dniem 8.10.2012 r. Art. 130 § 21 Kodeksu pracy stanowił, iż w przypadku gdy zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy święto przypada w  dniu wolnym od  pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym

tygodniu pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy. Norma ta statuowała wyjątek od ogólnej zasady określonej w art. 130 § 2 Kodeksu pracy. Zgodnie z nią każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o osiem godzin. Art. 130 § 21 Kodeksu pracy był pokłosiem dyskusji toczącej się wokół zmian prawa pracy polegających na wprowadzeniu wolnego dnia w święto Trzech Króli. Niekonstytucyjne prawo obowiązywało krótko – niespełna 22 miesiące. Trybunał zbadał przepis na  wniosek Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. W aktualnym stanie prawnym, jeżeli święto wypadnie w dzień wolny dla pracownika od pracy (ale nie w niedzielę), bezwzględnie

przysługuje mu jeden dzień wolny od pracy w tygodniu. Powrót do starych zasad rozliczania czasu pracy wymusza dopasowanie regulaminów pracy i  umów pracowniczych do nowej sytuacji prawnej. Opieszałość może bowiem pociągać za sobą ryzyko, iż pracownicy nabędą roszczenie o wynagrodzenie z tytułu pracy nadliczbowej. Wyrok nic nie zmienia w sytuacji tych pracowników, którzy zazwyczaj mają wolne soboty, gdyż żadne święto do  końca 2012 r. i w 2013 r. nie wypada w tym dniu.  Laut Urteil des Verfassungsgerichts vom 2.10.2012 (Az. K27/11, GBl./2012, Pos. 1110) verstößt Art. 130 § 21 des polnischen Arbeitsgesetzbuchs (ArbG) gegen Art. 32 Abs. 1 der Verfassung der Republik Polen. Das Gericht war der Meinung, dass diese Vorschrift diskriminierenden Charakter habe und den in der Verfassung festgeschriebenen Grundsatz der Gleichberechtigung verletze. Das Gericht schob den Geltungsverlust der fraglichen Vorschrift nicht auf und es wurden auch keine zeitlichen Wirkungen des Urteils festgelegt. Damit wurde Art. 130 § 21 mit Wirkung zum 8.10.2012 aus dem ArbG gestrichen. Art. 130 § 21 ArbG legte für den Fall, dass gemäß dem geltenden Arbeitszeitplan ein Feiertag auf einen arbeitsfreien Tag fällt, der sich aus einem Arbeitszeitplan mit einer durchschnittlich

Maciej Pikuliński AHK Polska / AHK Polen

fünftägigen Arbeitswoche ergibt, fest, dass dieser das Ausmaß der Arbeitszeit nicht verringert. Diese Norm stellte eine Ausnahme des allgemeinen Grundsatzes von Art. 130 § 2 ArbG dar. Gemäß dieser Vorschrift verringert jeder Feiertag, der innerhalb des Abrechnungszeitraums auf einen anderen Tag als den Sonntag fällt, die Arbeitszeit um acht Stunden. Art. 130 § 21 ArbG war Ergebnis der Diskussion um die Änderungen des Arbeitsrechts im Zusammenhang mit der Einführ ung eines Feiertags am Dreikönigstag. Die verfassungswidrige Regelung galt nur knapp 22 Monate. Das Gericht prüfte diese Vorschrift auf Antrag der Landeskommission der Ge werkschaft NSZZ „Solidarność”. Das aktuell geltende Recht sieht vor, dass Arbeitnehmern für einen Feiertag, der auf einen für den Arbeitnehmer freien Tag (außer Sonntag) fällt, immer ein arbeitsfreier Tag unter der Woche zusteht. Die Rückkehr zu den alten Grundsätzen der Arbeitszeitabrechnung erfordert die Anpassung der Arbeitsordnungen und Arbeitsverträge an die neue Rechtslage. Wird dies versäumt, besteht das Risiko, dass den Arbeitnehmern eine Lohnforderung für Überstunden zusteht. Das Urteil ändert nichts an der Situation jener Arbeitnehmer, die üblicherweise samstags frei haben, da bis Ende 2012 und in 2013 kein Feiertag auf einen Samstag fällt.  Wi 12/12-01/13

85

Jak negocjować z potencjalnym pracodawcą? Wie verhandelt man mit einem potenziellen Arbeitgeber? Sytuacja rynkowa, a pozycja negocjacyjna kandydata Powtarzające się opinie i informacje o pogarszającej się kondycji gospodarki sprawiają, że kandydaci są mniej pewni swojej pozycji rynkowej. W związku z tym zmieniając pracę nie wiedzą, jak twardo mogą negocjować przyszłe warunki zatrudnienia. Dylematy te dotyczą szczególnie branż takich, 86

Wi 12/12-01/13

jak bankowość, która ostatnio przechodzi falę restrukturyzacji. Jednak obserwacje konsultantów Antal International wskazują, że wynagrodzenia, jeśli spadły, to bardzo nieznacznie. Co więcej w innych obszarach niż stricte pensja można uzyskać inne korzyści. Pracodawcy zdają sobie sprawę, że w wartościowego kandydata warto zainwestować w każdych czasach. Zatem specjaliści

Marktsituation und Verhandlungsposition des Bewerbers Wiederholt auftauchende Meinungen und Informationen über eine Verschlechterung der Wirtschaftslage lassen Be werber bezüglich ihrer Marktposition unsicher werden. Bei einem Jobwechsel wissen sie deshalb nicht, wie

hartnäckig sie ihre künftigen Beschäftigungsbedingungen verhandeln können. Diese Dilemmata betreffen insbesondere Branchen wie das Bankwesen, das vor kurzem eine Restrukturierungswelle erlebte. Die Beobachtungen der Berater von Antal International zeigen jedoch, dass sich die Gehälter – wenn überhaupt – nur minimal verringert haben. Darüber hinaus

A FT E R HO U R S

Mimo sygnałów o spowolnieniu gospodarczym przed specjalistami i menedżerami wciąż rysują się nowe wyzwania i  możliwości zawodowe. Stają oni jednak przed dylematem – czy negocjować warunki zatrudnienia z potencjalnym pracodawcą? Jak uzyskać satysfakcjonujące warunki zatrudnienia w  czasach pesymistycznych nastrojów? Trotz Signalen über enie konjunkturelle Abschwächung bieten sich für Spezialisten und Manager auch weiterhin neue Herausforderungen und berufliche Möglichkeiten. Dabei stehen diese jedoch vor einem Dilemma – können die Beschäftigungsbedingungen mit dem potenziellen Arbeitgeber verhandelt werden? Wie kann man in pessimistisch gestimmten Zeiten zufriedenstellende Bedingungen erreichen? i menedżerowie zmieniając pracę nie powinni obawiać się jasnego przedstawienia pożądanych warunków zatrudnienia. Jednak ich oczekiwania nie powinny znacząco odbiegać od warunków przeciętnie oferowanych na danym stanowisku. Kandydaci muszą się również liczyć z wysokimi wymaganiami pracodawców i bardzo wnikliwym procesem rekrutacyjnym. Nie wystarczy świetne przygotowanie specjalistyczne – trzeba się również wykazać miękkimi umiejętnościami. Co można wynegocjować? Większość kandydatów słysząc „negocjacje z  pracodawcą” automat ycznie myśli o  wynagrodzeniu. Warto jednak pamiętać, że obecnie oferty warunków zatrudnienia firm są bardzo zróżnicowane i  szerokie. Dzięki temu specjaliści i menedżerowie mogą wynegocjować ofertę skrojoną

na miarę ich potrzeb. Przykładowo firmy są coraz bardziej otwarte na możliwości pracy w systemie home office czy zadaniowy czas pracy. Ciekawe możliwości niesie ze sobą współpraca kontraktowa. W ramach takiej umowy można wynegocjować bardzo atrakcyjne warunki, często nawet na innych zasadach niż te oferowane pracownikom etatowym. Różnice w stawkach mogą osiągnąć nawet 30-40 procent. Elementy podlegające negocjacjom z pracodawcą: • Wynagrodzenie pieniężne • Systemy bonusowe i premiowe • Czas pracy • Możliwość pracy w systemie home office • Pakiet medyczny od wersji podstawowej do rozbudowanej dla całej rodziny • Samochód służbowy i zakres jego wykorzystywania w celach prywatnych • Dopłaty do szkoleń, studiów

können in anderen Bereichen, die nicht strikt mit dem Gehalt in Verbindung stehen, attraktivere Konditionen ausgehandelt werden. Arbeitgeber wissen, dass sich eine Investition in einen wertvollen Bewerber immer lohnt. Deshalb sollten Spezialisten und Manager bei einem Jobwechsel nicht zögern, ihre Wunschbedingungen klar zu benennen. Dabei sollten die Erwartungen nicht deutlich von den durchschnittlich für vergleichbare Positionen angebotenen Bedingungen abweichen. Jobsuchende müssen außerdem mit hohen Anforderungen seitens der Arbeitgeber und einem sehr gründlichen Personalauswahlverfahren rechnen. Eine hervorragende fachliche Vorbereitung genügt nicht – Bewerber sollten auch sogenannte Soft Skills vorweisen können. Was kann verhandelt werden? Die Mehrheit der Bewerber denkt bei dem Begriff „Verhandlungen mit dem Arbeitgeber” automatisch an das Gehalt. Man sollte jedoch bedenken, dass gegenwärtig die Beschäftigungsbedingungen bei Firmen sehr unterschiedlich und breitgefächert sind. Dadurch haben Spezialisten und Manager die Chance, ein auf sie zugeschnittenes Angebot auszuhandeln. Ein Beispiel: Die Unternehmen sind mehr und mehr für Arbeiten von zuhause aus oder für eine aufgabenbezogene Arbeitszeit offen. Interessante Möglichkeiten bietet auch eine Zusammenarbeit auf Vertragsbasis. Im Rahmen eines solchen Vertrags kann man sehr attraktive Bedingungen aushandeln, häufig mit anderen Grundsätzen, als festangestellten

Sebastian Sala Antal Banking & Insurance

Mitarbeitern angeboten werden. Die Gehaltsunterschiede können dabei bis zu 30 bis 40 Prozent betragen. Verhandelbare Bereiche: • Gehalt • Bonus- und Prämiensysteme • Arbeitszeit • Arbeiten im Home-Office • Gesundheitspaket – von der Basisversion bis zu Optionen für die ganze Familie • Dienstwagen und dessen Nutzung für private Fahrten • Zuschüsse für Schulungen und Studium • Vertragsart (Arbeitsvertrag befristet/unbefristet, Zusammenarbeit auf Vertragsbasis) Im Falle von Jobs auf der höchsten Managementebene sind auch die auf den jeweiligen Positionen zur Verfügung stehenden Budgets, Wettbewerbsverbote oder einzelne Forderungen wie die Marke des Dienstwagens oder der konkrete Anbieter des Gesundheitspakets verhandelbar. Drei Schritte zum Erfolg bei Verhandlungen mit dem Arbeitgeber Um bei Verhandlungen von Beschäftigungsbedingungen mit einem potenziellen Arbeitgeber erfolgreich zu sein, ist gute Vorbereitung gefragt. Wi 12/12-01/13

87

A FT ER HOURS

• Forma umowy (umowa o pracę na czas określony/nieokreślony, współpraca kontraktowa) W  przy padku stanowisk najwyższego szczebla negocjacjom podlegają również budżety do wykorzystania na określonym stanowisku, zakazy konkurencji czy nawet tak szczegółowe wymagania jak marka samochodu służbowego czy konkretna firma oferująca pakiet medyczny. Trzy kroki do osiągnięcia sukcesu w negocjacjach z pracodawcą Aby odnieść sukces w negocjacjach w a r u n ków z a t r u d n i e n i a z potencjalnym pracodawcą trzeba się do nich dobrze przygotować. Przede wszystkim należy okreslić swoje mocne strony pod kątem korzyści, jakie one mogą przynieść organizacji. Jeśli zwiększyliśmy sprzedaż w poprzedniej organizacji o 20 procent pokażmy, jakie nasze umiejętności to umożliwiły i jak je  będzie można wykorzystać w firmie, do której aplikujemy, aby osiągnąć podobny rezultat. W drugiej kolejności dowiedzmy się jak najwięcej o firmie i stanowisku, na które aplikujemy. Jaka jest kultura organizacyjna? Jaki będzie dokładny zakres obowiązków? Jakie firma oferuje benefity? Zgromadzona wiedza pozwoli łatwiej doprowadzić do sytuacji idealnej w negocjacjach czyli win-win. Obie strony zyskują to, na czym najbardziej im zależy. Przed rozmową z pracodawcą sprawdźmy również jak kształtują się wynagrodzenia w  danej branży i na danych stanowiskach. Pomóc mogą różnorodne raporty płacowe m.in Badanie Wynagrodzeń Antal International. Również profesjonalny rekruter będzie mógł udzielić wielu informacji na ten temat. Należy pamiętać, że podobne stanowiska 88

Wi 12/12-01/13

mogą być zupełnie inaczej wynagradzane w różnych branżach. Są branże, w których cały czas możemy mówić o rynku kandydata, np. IT. Specjaliści i menedżerowie w tym obszarze stawiają wysokie wymagania, wiedząc, że ich kompetencje są poszukiwane i pracodawcy są zmuszeni je spełnić. Jednak także ci najbardziej pożądani specjaliści powinni wiedzieć, jakie stawki oferuje rynek. Często opłaca się firmie zapłacić 20-30 proc. więcej za odpowiednie kompe tencje pozyskując kontraktora niż płacić kary umowne za niezrealizowane projekty lub tracić zlecenia z powodu braku odpowiednich kompetencji. Jeśli jednak oczekiwania kandydatów będą znacząco przekraczać stawki adekwatne do aktualnej sytuacji w branży, nie otrzymają oni pracy. Rekruter – mediatorem udanych negocjacji Rekruter podczas procesu rekrutacyjnego pośredniczy pomiędzy pracodawcą i kandydatem. To sprawia, że często przejmuje na siebie rolę mediatora. Jest bezstronny i  dba o  dobrą atmosferę podczas negocjacji, sprzyjającą merytorycznej dyskusji. Zobowiązuje się poufności. Zna jednak oczekiwania jednej i drugiej strony, dzięki temu niejednokrotnie zaproponuje najbardziej satysfakcjonujące dla obu stron rozwiązanie. Rekruter jest również ważnym źródłem wiedzy o realiach rynkowych, wynagrodzeniach, możliwych benefitach. Jednak podstawą udanych negocjacji jest przede wszystkim prezentacja samego kandydata. Od tego jak będzie przygotowany do rozmowy, jakimi wykaże się umiejętnościami i  jak celnie wskaże obszary, w których przyniesie korzyści firmie, będzie zależeć ostateczna oferta złożona przez pracodawcę. 

Insbesondere sollte man seine Stärken unter dem Gesichtspunkt der Vorteile für die Organisation def inieren. Wenn Sie zum Beispiel die Verkaufszahlen in Ihrer vorherigen Firma um 20 Prozent gesteigert haben, erläutern Sie, welche Ihrer Fähigkeiten dies möglich gemacht haben und wie diese in dem Unternehmen, bei dem Sie sich bewerben, zur Erreichung eines ähnlichen Resultats eingesetzt werden können. Bringen Sie im zweiten Schritt so viele Informationen wie möglich über das Unternehmen und die jeweilige Stelle in Erfahrung. Mit welcher Organisationskultur haben Sie es zu tun? Wie genau sieht der Aufgabenbereich aus? Welche Zusatzleistungen werden angeboten? Dieses Wissen macht es einfacher, während der Verhandlungen eine Win-WinSituation zu erzielen und somit, dass beide Seiten erreichen, was ihnen am wichtigsten ist. Über pr üfen Sie vor dem Vorstellungsgespräch außerdem die Gehaltsstruktur der jeweiligen Branche und Stelle. Hilfreich können hierbei verschiedene Gehaltsberichte, wie z .B. Gehaltsrecherchen von Antal International sein. Auch ein professioneller Recruiter kann zahlreiche Informationen zu diesem Thema geben. Denken Sie daran, dass ähnliche Stellen in verschiedenen Branchen sehr unterschiedlich bezahlt werden können. Manche Branchen können auch weiterhin als Kandidatenmärkte bezeichnet werden, zum Beispiel die IT-Branche. Hier stellen Spezialisten und Manager hohe Anforderungen in dem Wissen, dass ihre Kompetenzen gesucht werden und Arbeitgeber dazu gezwungen sind, diese zu

erfüllen. Allerdings sollten auch die meistgesuchten Spezialisten über die am Markt angebotenen Honorare im Bilde sein. Häufig lohnt es sich für Firmen, gesuchte Kompetenzen eines Auftragnehmers auf Vertragsbasis um 20 bis 30 Prozent besser zu honorieren, als Vertragsstrafen für nicht realisierte Projekte zu zahlen oder Aufträge wegen fehlender Kompetenzen zu verlieren. Übersteigen die Er wartungen der Bewerber die für die aktuelle Situation in der Branche angemessene Gehaltsspanne jedoch deutlich, kommt die Einstellung nicht zustande. Recruiter – Mediatoren bei erfolgreichen Verhandlungen Recruiter vermitteln während des Personalauswahlverfahrens zwischen dem Arbeitgeber und dem Bewerber. Dadurch übernehmen sie häuf ig die Funktion von Mediatoren. Sie sind unparteiisch und sorgen für eine gute Verhandlungsatmosphäre, welche wiederum eine sachliche Diskussion fördert. Hierbei ist Diskretion obligatorisch. Allerdings kennen Recruiter die Erwartungen beider Parteien und schlagen deshalb häufig die für beide Seiten bestmögliche Lösung vor. Recruiter sind außerdem wichtige Wissensquellen bezüglich der Marktlage, Gehaltsspannen und möglichen Zusatzleistungen. Die Basis für erfolgreiche Verhandlungen ist jedoch vor allem die Selbstdarstellung des Kandidaten. Von seiner Vorbereitung auf das Gespräch, den dargestellten Fähigkeiten und der genauen Benennung der Bereiche, in denen er dem Unternehmen Vorteile bringt, hängt das endgültige Angebot des Arbeitgebers ab. 

A r tyku ł sp onso r o wany / Sp ons or ar t ikel

Art Basel &

Na początku czerwca br. firma Oettinger Davidoff Group, z siedzibą w Bazylei (Szwajcaria) ogłosiła, że została partnerem i sponsorem Art Basel, organizatora najbardziej prestiżowych, międzynarodowych wystaw sztuki współczesnej. Dzięki podpisanemu porozumieniu o współpracy firma Davidoff dołączyła do grona kilku znakomitych, strategicznych sponsorów najbardziej opiniotwórczych targów sztuki współczesnej. Obecni sponsorzy to wiodące i uznane marki, takie jak UBS, AxaArt oraz Netjets. Davidoff będzie sponsorem stowarzyszonym Art Basel zarówno targów sztuki w Bazylei (Szwajcaria), jak i w Miami Beach (Floryda). W strefach VIP utworzone zostaną loże Davidoff, każda o powierzchni 100 metrów kwadratowych, których serce stanowić będzie walk-in humidor. Ponadto gości w świat cygar wprowadzi mistrz z Dominikany, który zademonstruje sztukę komponowania i zwijania cygar Davidoff. Dodatkowo dwie loże cygarowe zostaną usytuowane na zewnątrz, nieopodal Klubu Kolekcjonerów Sztuki (Art Collectors Lounge) i strefy dla publiczności, zapewniając gościom komfortowe miejsce do dyskusji, refleksji i delektowania się wyśmienitymi cygarami. Swoje aktywności związane ze wspieraniem sztuki, Davidoff zamierza kontynuować długofalowo i rozszerzyć zakres współpracy z Art Basel poza Europę i Amerykę Północną, aż po Azję.

Ogłaszając nawiązanie współpracy Hans-Kristian Hoejsgaard, Prezes Oettinger Davidoff Group, powiedział: „Davidoff i Art Basel świetnie do siebie pasują. Partnerstwo opiera się na ugruntowanej relacji pomiędzy firmami, których korzenie wywodzą się z Bazylei. Nie mogliśmy życzyć sobie lepszego partnera niż Art Basel w budowaniu bliższych relacji ze światem sztuki. Cieszymy się na długoterminową współpracę i globalną ekspansję naszych marek.” Produkty Davidoff są ściśle związane ze sztuką, zaczynając od tradycji i kunsztu ręcznego zwijania cygar, poprzez komponowanie najwybitniejszych mieszanek ze szlachetnych tytoni, aż po sztukę zdobniczą (inkrustowane w drewnie wzory na  humidorach). Partnerstwo z Art Basel otwiera nowy rozdział w działalności firmy, ponieważ celem sponsoringu staje się sztuka współczesna. Jeszcze w tym roku Davidoff ogłosi nową międzynarodową inicjatywę, która jeszcze bardziej połączy firmę ze światem współczesnych artystów i kolekcjonerów. Planowane inicjatywy rozszerzą zaangażowanie firmy

Davidoff’ w sztukę wizualną o wiele dalej niż tylko wsparcie targów. Nawiązując do światowego kierunku, w Polsce marka Davidoff także angażuje się w sztukę. Jazzy Fridays to wspólny projekt poznańskiej artystki Evy Nawrot, hotelu Blow Up Hall5050 oraz marki Davidoff. Wydarzenie jest imprezą w ramach projektu The Good Life by Davidoff. Koncerty są dedykowane nie tylko koneserom i pasjonatom jazzu, ale też wszystkim głodnym niebanalnych dźwięków i tęskniącym za unikalnym brzmieniem legend muzyki jazz’owej. Oprócz wyśmienitej oprawy muzycznej i wystroju, a także bogatej oferty koniaków każdy zaproszony miał okazję obcować z luksusowymi cygarami Davidoff.

Po zakończeniu koncertu, każdy zainteresowany miał szansę uczestniczyć w profesjonalnie przeprowadzonej degustacji cygar.  Więcej szczegółów na: www.ttipoland.pl

W ramach pierwszej odsłony projektu, Eva wraz z gośćmi zatrzymała nas w czasie, zabierając nas w podróż po swing’owych alejach Nowego Orleanu z lat 30’ i 40’ XX w. Eva Nawrot i najzdolniejsi wokaliści poznańskiej sceny wykonali piosenki z repertuaru największych ikon tamtego okresu! Wi 12/12-01/13

89

L I F E STY L E

Złoty MacBook Cumować zamiast budować Ankern statt Bauen Dysponujący pięcioma milionami euro i mający ochotę na zakup szczególnej r uchomości wypoczynkowej, powinien zainteresować się pływającą „Wyspą Orsos” o powierzchni 1000 m2 z sześcioma sypialniami, kinem i jacuzzi. Może na niej zamieszkać 12 osób wraz z czteroosobową załogą. Dzięki nowoczesnym technologiom wyspa jest ekologiczna i  uniezależniona od dostaw energii ze stałego lądu. Pierwsza wyspa powinna być gotowa do wiosny 2014 roku. 

Wer 5 Millionen Euro ausgeben will und Lust auf den Kauf einer besonderen Freizeit-Mobilie hat, sollte sich für die schwimmende Luxus-Insel Orsos mit einer Fläche von 1.000 m2, sechs Schlafzimmern, Kino und Whirlpool begeistern. 12 Urlauber und eine vierköpfige Crew können auf ihr wohnen. Dank modernen Technologien ist die Haus-Insel umweltfreundlich und unabhängig von der Stromversorgung vom Festland. Im Frühjahr 2014 soll die erste Insel vom Stapel laufen. 

Rozmowa w stylu Prady Gespräche im Prada-Stil LG i  Prada połączyły siły, by  stworzyć nowoczesny, zaawansowany technologicznie bezprzewodowy zestaw słuchawkowy, w  for mie zaprojektowanej przez designerów Prady. Bluetooth Prada to gładka, czarna i chromowana konstrukcja, która została zaprojektowana, by  idealnie komponować się ze smartphonem LG. Krzykliwa, ale i subtelna, wyrafinowana:

Prada Bluetooth będzie eleganckim dodatkiem na każdą okazję już za około 140 dolarów.  LG und Prada haben ihre Kräfte vereint, um ein modernes und technisch hochleistungsfähiges Bluetooth-Headset zu entwickeln. Die Form stammt von den Designern von Prada. Bluetooth Prada ist eine glatte, schwarze, verchromte Konstruktion, die vollends mit LG-Smartphones kompatibel ist. Auffällig, aber gleichzeitig dezent und raffiniert – Prada Bluetooth ist ein elegantes Accessoire für jede Gelegenheit, erhältlich bereits für ca. 140 Dollar. 

Laptopy można kupić w różnych typach i  rozmiarach, jednak w zasadzie wszystkie wyglądają tak samo. Ale nie to „jabłuszko”! MacBook został stworzony z 24 karatowego złota i ma wysadzane diamentami logo. Jest on dostępny w 3 rozmiarach, a każdego roku produkuje się jedynie po 9 sztuk każdego z nich. Ponadto można na przykład wygrawerować na  nim własne imię lub wysadzić logo kolorowymi kamieniami szlachetnymi. 

Laptops sind in verschiedenen Versionen und Größen erhältlich, grundsätzlich sehen jedoch alle gleich aus. Aber nicht dieser „Apfel“! Das MacBook wurde aus 24-karätigem Gold geschaffen und hat ein mit Diamanten besetztes Logo. Jedes

Luksusowe narty od Aston Martin Luxus-Skier von Aston Martin „DBS Prague” to specjalistyczne narty stworzone przez Astona Martina, które zostały wykonane ręcznie z aluminium, włókien węglowych i  kompozytów. Są dostępne w wielu kolorach (Morning Frost White, Quantum Silver, Almond Green i Blonde Silver) i  rozmiarach (długość od 159 do 180 cm.). Mogą zostać dopasowane do indywidualnych potrzeb, by zapewnić najwyższą kontrolę zarówno dla wyczynowych, jak i zwykłych narciarzy.  „DBS Prague” – das sind spezielle Skier von Aston Martin, die per Hand aus Aluminium, Kohlefasern

und Verbundwerkstoffen gefertigt werden. Die Skier sind in vielen verschiedenen Farben (Morning Frost White, Quantum Silver, Almond Green und Blonde Silver) und Größen (159 bis 180  cm Länge) erhältlich. Sie können an die individuellen Bedürfnisse angepasst werden, um sowohl Spitzensportlern als auch durchschnittlichen Skiläufern volle Kontrolle zu gewährleisten. 

LIFESTYLE

Goldenes MacBook

Jahr werden lediglich 9  Stück jeder Größe hergestellt. Darüber hinaus kann man z.B. den eigenen Namen eingravieren oder das Logo mit bunten Edelsteinen bestücken lassen. 

Mon Dupont od S.T. Dupont i Karla Lagerfelda Mon Dupont von S.T. Dupont und Karl Lagerfeld Łącząc estetykę Karla Lagerfelda z 135-letnią historią nieskazitelnej stylistyki S.T. Dupont, otrzymamy tą czarna, lakierowaną zapalniczkę, która będzie najlepszym prezentem dla znajomego lub członka rodziny. Wykończona gustownym akcentem palladu i  zapierającymi dech detalami, może być eleganckim

Hi-tech na stoku Hi-Tech auf der Piste

przeciwmgielną, dzięki której okulary automatycznie dopasowują się do  aktualnych warunków oświetleniowych.  Oprócz ochrony oczu, nowoczesne gogle narciarskie oferują mnóstwo innych funkcji: od prędkościomierzy, czujników temperatury, aż po profesjonalne kamery. Zeal Optics oferuje okulary hi-tech z wbudowanym systemem GPS, aparatem z funkcją nagrywania filmów HD, funkcją Bluetooth, możliwością połączenia ze smartphonem i wbudowanym ekranem. Ekskluzywne modele są wyposażone w  specjalne obiekt ywy z  technologią

Außer Sichtschutz, bieten moderne Skibrillen noch eine Menge weiterer Funktionen: von Geschwindigkeitsmessern, Temperatursensoren bis hin zu professionellen Kameras. Zeal Optics bietet Hi-Tech-Brillen mit eingebautem GPS, einer Fotokamera mit HD-Videofunktion, Bluetooth, Verbindungsmöglichkeit zum Smartphone und eingebautem Display. Die exklusiven Modelle sind mit speziellen Objektiven mit Anti-Nebel-Technologie ausgestattet, dank derer sich die Brille automatisch an die aktuellen Lichtverhältnisse anpasst. 

i  ponadczasowym dodatkiem do każdej kolekcji akcesoriów. Można ją nabyć już za około 260 Euro.  Durch die Verbindung der Ästhetik Karl Lagerfelds mit der 135-jährigen Tradition der makellosen Stilistik von S.T. Dupont entstand dieses schwarzlackierte Feuerzeug,

das ein exklusives Geschenk für Bekannte oder Familienmitglieder sein könnte. Vollendet mit geschmackvollen PalladiumAkzenten und atemberaubenden Details eignet es sich als elegantes und zeitloses Extra für jede Accessoires -Kollektion. Zu haben schon für ca. 260 Euro. 

Kolejne trofeum testosteronu Eine weitere Testosteron-Trophäe Nowe super auto Tuatara stworzone przez Shelby American Inc. zostało wyposażone w 6,8-litrowy silnik V8 z turbodoładowaniem o mocy 1350 koni mechanicznych. Drogowy bolid osiąga w 2,9 sekundy prędkość 100 km/h, a przyspieszenie kończy się dopiero na 443 km/h. Podczas testów, prototyp osiągnął 200 mil, czyli 332 km/h w zaledwie 15,4 sekundy! Ponadto ten pojazd charakteryzuje się stylowym designem, aerodynamicznym kształtem i  luksusowym wyposażeniem wnętrza. 

Das neue Top-Modell Tuatara von Shelby American Inc. verfügt über einen 6,8  Liter großen V8-Motor mit Turbolader (1.350 PS). Der Straßenbolide erreicht in 2,9 Sekunden 100 km/h und sein Vortrieb endet erst bei 443 km/h. Bei Tests benötigte der Prototyp lediglich 15,4 Sekunden für den Spurt auf 200 Meilen pro Stunde, also 332 km/h! Darüber hinaus zeichnet sich der Wagen durch ein stilvollendetes Design, eine aerodynamische Form und luxuriöses Interieur im Innenraum aus. 

KALEJDO S K O P / K A L E I DOS KOP

Karuzela Cooltury Wakacje z klasą nad polskim morzem

Cooltur-Karussell Erstklassige Ferien am polnischen Meer „Karuzela Cooltury? – wakacje z klasą nad polskim morzem. Będzie o czym opowiadać!” – zapraszał w 2012 roku Krzysztof Zanussi, współtwórca wydarzenia. Reżyser wydawał zarazem wojnę wulgarności, kiedy ustalił, że na  Karuzeli chce lansować inteligencję kultury przeciw głupocie chamstwa. Karuzela Cooltury, która latem 2013 roku odbędzie się w Świnoujściu już 5 raz, chce poszerzać horyzonty, prezentując na  11 scenach wyjątkowe zdarzenia kultury popularnej, jak i wyższej, oferując

dorosłym i  dzieciom zajęcia warsztatowe, sportowe, udział w  eksperymentach Centrum Nauki Kopernik, przejmujące akcje specjalne, jak „konfesjonały”, wreszcie arcyinteresujące debaty i spotkania autorskie, koncerty, spektakle. Wśród 150 punktów programu, odbywających się na 11 scenach Karuzeli Cooltury każde jest niepowtarzalnym 92

Wi 12/12-01/13

wydarzeniem, w którym udział biorą ludzie o biegunowo różnych osobowościach i światopoglądach: co roku przeszło 80 osobistości ze  świata kultury wysokiej i popularnej, nauki, sztuki, biznesu, edukacji, polityki, ludzie różnych orientacji, religii i  poglądów. Wracając z Karuzeli Cooltury ma się poczucie jakby w 3 dni przeczytało się 80 wartościowych książek. 

im Sommer 2013 schon zum fünften Mal in Świnoujście (Swinemünde) stattfindet, will Horizonte erweitern, indem auf elf Bühnen außergewöhnliche Kulturevents präsentiert sowie Erwachsenen und Kindern eine breite Auswahl an Workshops, Sportveranstaltungen, Teilnahmen an Experimenten des KopernikusWissenschaftszentrums, ergreifenden Spezialaktionen wie

Programmpunkte des auf elf Bühnen stattfindenden CoolturKarussells bildet ein einzigartiges Ereignis, an dem Personen mit völlig unterschiedlichen Persönlichkeiten und Weltanschauungen teilnehmen: jedes Jahr reisen über 80 Vertreter aus der Welt der Kultur, Wissenschaft, Kunst, Wirtschaft, Bildung und Politik an – Menschen mit unterschiedlichen

„Cooltur-Karussell? – Erstklassige Ferien am polnischen Meer. Es wird viel zu erzählen geben!” Unter diesem Motto lud Krzysztof Zanussi, ein Mitveranstalter des Events, im Jahr 2012 zur Teilnahme ein. Der Regisseur erklärte gleichzeitig vulgären Äußerungen den Krieg, indem er betonte, dass das Karussell eine intelligente Kultur gegen Dummheit und Rüpelhaftigkeit fördern will. Das Cooltur-Karussell, das

den „Beichtstühlen“ und zudem hochinteressanten Debatten, Begegnungen mit Autoren, Konzerten und Spektakel geboten wird. Jeder der 150

Ausrichtungen, Religionen und Ansichten. Nach dem CoolturKarussell fühlt man sich, als ob man in drei Tagen 80 wertvolle Bücher gelesen hätte. 

K A L E J D O S K OP / K A L E I DO S KO P

Szczecińska „Trafostacja Sztuki” Stettiner „Trafostation der Kunst“ Na wiosnę 2013 r. swoje podwoje otworzy szczecińska Instytucja Kultury „Trafostacja Sztuki”. Dyrektorem jest Constanze Kleiner, berlińska manager kultury dotychczas pracująca przy takich projektach kulturalnych jak „Temporäre Kunsthalle” na Placu Zamkowym i „36x27x10“ w  dawnym Pałacu Republiki w Berlinie. Constanze Kleiner planuje w „Trafostacji Sztuki” organizację 3-4 dużych oraz towarzyszących im mniejszych wystaw rocznie z udziałem artystów światowej sławy. Na  pierwszy kwartał 2014r. z okazji otwarcia nowego budynku Filharmonii w Szczecinie zaplanowany jest pierwszy BALTIC Sea Concert of Visual Art z udziałem artystów z krajów nabałtyckich. Marzeniem nowej dyrektor jest przyciągnięcie do Szczecina uznanych na arenie międzynarodowej artystów oraz promowanie miejscowej sceny twórczej na  for um międzynarodowym.

„Trafostacja Sztuki” jest właścicielem histor ycznej transformatorowni z 1910 r., będącej w trakcie prac adaptacyjnych na cele związane z prezentacją sztuki współczesnej. Zarządzać instytucją będzie spółka BALTIC Contemporary. Jest to jeden z pierwszych przypadków w Polsce, kiedy to po wygraniu publicznego przetargu, zarządzanie publicznoprawną instytucją kultur y przejął podmiot prywatny.  Im Frühjahr 2013 eröffnet die Stettiner Kultureinrichtung „Trafostation der Kunst“ ihre Pforten. Ihre Direktorin ist die Berliner Kulturmanagerin Constanze Kleiner, die bisher an Kulturprojekten wie der „Temporären Kunsthalle“ auf dem Schlossplatz und „36x27x10“ im einstigen Palast der Republik in Berlin mitgewirkt hat.

Constanze Kleiner plant, in der „Trafostation der Kunst“ jährlich drei bis vier große sowie begleitende kleinere Ausstellungen

international bekannter Künstler zu veranstalten. Im ersten Quartal 2014 ist anlässlich der Eröffnung des neuen Gebäudes der Philharmonie in Stettin das erste BALTIC Sea Concert of Visual Art geplant, an dem Künstler aus Ostseeanrainerländern teilnehmen. Die neue Direktorin träumt davon, weltweit anerkannte Künstler nach Stettin zu holen und die örtliche Künstlerszene

auf der internationalen Bühne zu fördern. Die „Trafostation der Kunst” ist Eigentümerin einer historischen Transformatorenstation aus dem Jahr 1910, die gerade umgebaut wird, um als Ausstellungsfläche für zeitgenössische Kunst zu dienen. Die Institution wird von der Firma BALTIC Contemporary verwaltet. Dies ist einer der ersten Fälle in Polen, in denen ein Privatunternehmen nach dem Ge winn einer öffentlichen Ausschreibung die Verwaltung einer öffentlichrechtlichen Kultureinrichtung übernommen  hat. 

Wi 12/12-01/13

93

 Za nic na świecie nie mógłbym... Nie mam najmniejszego pojęcia. Nie im Leben könnte ich... Ich habe überhaupt keine Ahnung.  Oddałbym wszystko za... Nie znam takiej sytuacji. Dafür würde ich alles geben... Ich kenne keine solche Situation.

Ryszard Grzyb Malarz / Maler

 Moja obecna kondycja psychiczna... Zwykle świetna ale czasem gorsza. Meine derzeitige Geistesverfassung... Normalerweise großartig, aber manchmal auch schlechter.  Pana główna cecha charakteru? Konsekwencja i dystans do siebie samego Ihr Hauptcharakterzug? Konsequenz und Distanz sich selbst gegenüber  Najchętniej spędzam wakacje... W pracowni. Am liebsten verbringe ich meinen Urlaub... Im Atelier.  Pana marzenie o szczęściu? Nie ma czegoś takiego. Ihr Traum vom absoluten Glück? So etwas habe ich nicht.  Pieniądz jest dla mnie...

W labiryncie pytań

Im Labyrinth der Fragen

94

Wi 12/12-01/13

Środkiem do zabezpieczenia podstawowych potrzeb. Geld ist für mich... Ein Mittel zur Absicherung der Grundbedürfnisse.  Praca to dla mnie... Pasja i realizowanie siebie. Droga życia. Arbeit bedeutet für mich... Leidenschaft und Selbstverwirklichung. Mein Lebensweg.  Być szefem oznacza... Nie wiem. „Chef sein” heißt für mich... Keine Ahnung.  Konkurencja to... Walka z innymi o bycie w lepszej sytuacji. Konkurrenz ist für mich... Kampf mit anderen, um in einer besseren Situation zu sein.  Dla kariery zrobiłbym... Nie mam najmniejszego pojęcia. Für die Karriere würde ich... Ich habe überhaupt keine Ahnung.  Stresuję się, gdy... Dzieje sie coś niesprawiedliwego. Stress ist für mich, wenn... Etwas Ungerechtes passiert.  Miłość jest... Bezwarunkową akceptacją drugiej osoby Liebe ist... Den anderen bedingungslos zu akzeptieren

 W pracownikach cenię... Nie mam pracowników An meinen Mitarbeitern schätze ich am meisten... Ich habe keine Mitarbeiter  Chciałbym u siebie zmienić... Niczego nie chcę u siebie zmieniać bo jestem sobą Ändern würde ich gerne an mir... Ich möchte nichts an mir ändern, da ich einfach ich selbst bin.  Nie toleruję... Braku tolerancji Ich dulde kein/keinen... Mangel an Toleranz  Wzrusza mnie... Bezinteresowność, współczucie, poczucie humoru. Ich bin gerührt, wenn... Selbstlosigkeit, Mitleid, Humor.  Zazdroszczę ludziom, którzy... Nikomu nie zazdroszczę niczego. Staram się. Ich beneide Menschen, die... Ich beneide niemanden um nichts. Ich versuche es zumindest.  Niecierpię... Braku wyobraźni i narzucania innym swoich ideałów. Was ich überhaupt nicht mag: Fantasielosigkeit und das Aufdrängen der eigenen Ideale.  Politycy to... Dziwne stwory zbudowane z innego białka Politiker sind... Seltsame Geschöpfe, geschaffen aus einer anderen Materie  Jakie reformy uważa Pan za najbardziej istotne? Stwarzenie warunków do samodoskonalenie się Welche Reformen bewundern Sie am meisten? Das Schaffen von Bedingungen zur Selbstentfaltung

 Filmowe/literackie Alter Ego Nie wzoruję sie na nikim konkretnym choć staram sie poznawać wielu. Mein filmisches/literarisches Alter Ego Ich nehme mir niemanden bestimmten zum Vorbild, aber ich versuche so viele Menschen wie möglich kennenzulernen.  Ulubiona książka... „Zbyt głośna samotność“ Bohumila Hrabala Ihr Lieblingsbuch... „Allzu laute Einsamkeit” von Bohumil Hrabal  Najbardziej żałuję... Niczego nie żałuję. Was bedauern Sie am meisten? Ich bereue nichts.  Jakie cechy ceni Pan najbardziej u ludzi? Współczucie, wspaniałomyślność Welche Eigenschaften schätzen Sie an Menschen am meisten? Mitleid, Großzügigkeit  Jestem... Artystą i wojownikiem Ich bin... Künstler und Kämpfer  Pana motto? Mam trzy równorzędne motta: „Ciekawość swoją trzeba nieustannie doskonalić.“ Ezra Pound „Ten świat jest opętańczo piekny, nie dlatego że jest, ale dlatego, że ja go takim widzę.“ Bohumil Hrabal „W sztuce trzeba być coraz bardziej odważnym“ Joan Miro Ihr Motto? Ich habe drei ebenbürtige Mottos: „Seine Neugier sollte man ständig perfektionieren.“ Ezra Pound „Diese Welt ist schön, zum Verrücktwerden schön. Nicht dass es so wäre, aber ich sehe es so.“ Bohumil Hrabal „In der Kunst sollte man viel mutiger sein.“ Joan Miro

INFO

Kalendarium / Kalendarium Grudzień / Dezember 4-7 Wtorek-Piątek Dienstag-Freitag

Wycieczka firm bawarskiej branży spożywczej w celu badania rynku w Polsce Markterkundungsreise für Firmen der bayerischen Ernährungswirtschaft nach Polen Warszawa, Kraków

4 Wtorek Dienstag

Christmas Evening Wrocław

5 Środa Mittwoch

Szkolenie: „Delegowanie transgraniczne” Schulung: „Entsendung von polnischen Mitarbeitern nach Deutschland (in die EU) und von deutschen Mitarbeitern (EU-Bürgern) nach Polen” Warszawa

6 Czwartek Donnerstag

Spotkanie wigilijne Weihnachtstreffen Kraków

6 Czwartek Donnerstag

Spotkanie świąteczne AHK Polska Weihnachtstreffen der AHK Polen Warszawa

7 Piątek Freitag

Spotkanie Świąteczne Weihnachtstreffen Opole

11 Wtorek Dienstag

Spotkanie Wigilijne Weihnachtstreffen Promnice

11 Wtorek Dienstag

Bayerisch- Polnischer Weihnachtsabend München

13-14 Czwartek-Piątek Donnerstag-Freitag

Szkolenie: „Techniki w negocjacjach” Schulung: „Verhandlungstechniken” Wrocław

Szkolenia / Schulungen

Imprezy / Veranstaltungen

17 Poniedziałek Montag

Spotkanie Świąteczne Weihnachtstreffen Gdańsk

19 Środa Mittwoch

Spotkanie Świąteczne Weihnachtstreffen Poznań

Styczeń 2013 / Januar 2013 10 Czwartek Donnerstag

Szkolenie: Podróże służbowe w kraju i za granicą – zmiany od 1 stycznia 2013 r. Schulung: Dienstreisen im In- und Ausland – Änderungen ab 1. Januar 2013 Gliwice

15 Wtorek Dienstag

Spotkanie Regionalne Regionaltreffen Wrocław

17 Czwartek Donnerstag

Stammtisch Kraków

23 Środa Mittwoch

Szkolenie: Zabezpieczenie przed niewypłacalnością kontrahentów Schulung: Schutz vor Insolvenz der Vertragspartner Gliwice

23 Środa Mittwoch

Szkolenie: „Korzystne rozwiązania podatkowe dla działalności w Polsce i w Niemczech” Schulung: „Günstige steuerliche Lösungen für Tätigkeiten in Deutschland und Polen” Wrocław

Giełdy kooperacji / Kooperationsbörsen

Komisje tematyczne i spotkania regionalne / Ausschüsse und Regionaltreffen Wi 12/12-01/13

95

INFO

Wyniki Konkursu Ergebnisse des Gewinnspiels Parasol ogrodowy w kolorze ecru o średnicy 3  m wraz z  podstawą oraz promiennikiem do  parasola firmy Ogrodowy Salon (www. ogrodowysalon.pl) o wartości 2295 PLN wygrał:

Łukasz Pisarski Serdecznie gratulujemy wygranej i zachęcamy wszystkich do  brania udziału w  kolejnych konkursach! Einen Sonnenschirm für den Garten in der Farbe Ecru mit einem Durchmesser von 3m inklusive Schirmsockel von der Firma Ogrodowy Salon (www.ogrodowysalon.pl) im Wert von 2295 PLN hat

Łukasz Pisarski gewonnen Wir gratulieren und möchten alle zur Teilnahme an weiteren Gewinnspielen anregen!

W tym miesiącu w Wi Diesen Monat in Wi

Deutscher Industrie- und

Dorotheum Düsseldorf

Dom Aukcyjny Abbey House

Handelskammertag e.V.

Südstraße 5

Al. Jana Pawła II 29

Breite Straße 29, 10178 Berlin

40213 Düsseldorf

00-867 Warszawa

Tel.: 0049/30/20308-0

Tel.: 0049/211/210 77 47

Tel:. 0048/22/110 00 29

www.dihk.de

www.dorotheum.com

www.abbeyhouse.pl

Germany Trade and Invest

Desa Unicum

Galeria Fibak

ul. Miodowa 14

ul. Marszałkowska 34/50

Krakowskie Przedmieście 5

00-246 Warszawa

00-554 Warszawa

00-068 Warszawa

Tel.: 0048/22/5310611

Tel. 0048/22/584 95 25

Tel.: 0048/22/3200297

www.gtai.de

www.desa.pl

www.galeriafibak.com.pl

W następnym numerze In der nächsten Ausgabe Branża ICT Cebit 2013 – Polska krajem partnerskim Wygraj ciekawą nagrodę w konkursie Wi

IKT Branche Cebit 2013 – Polen als Partnerland Gewinnen Sie interessante Preise in unserem Gewinnspiel

W  ramach wsparcia niemieckiego eksportu, AHK Polska, jako usługodawca oferujący pomoc przy wejściu na rynek polski i niemiecki, jest współfinansowana przez federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii. Im Rahmen der deutschen Außenwirtschafts­ förderung wird die AHK Polen als Dienstleister des Markteintritts in Polen resp. Deutschland durch das Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie finanziell unterstützt.

96

Wi 12/12-01/13

Kompleksowe usługi księgowe i kadrowo-płacowe Księgowość przez Internet

Księgowość bez barier Buchhaltung ohne Barrieren Komplexe Leistungen im Bereich der Buchhaltung und des Rechnungswesens Die Buchhaltung übers Internet

Centrum Finansowo-Księgowe Ekkom Robotnicza 68 a, 53-608 Wrocław, tel. (71) 785-91-30, fax (71) 785-91-90 e-mail: [email protected] www: ekkom.com.pl

Centrum Finansowo-Księgowe Ekkom Robotnicza 68 a, 53-608 Wrocław, tel. (71) 785-91-30, fax (71) 785-91-90 e-mail: [email protected] www: ekkom.com.pl 2010

Wir wünschen unseren Freunden, Geschäftspartnern und Kunden Frohe Weihnachten und ein Glückliches Neues Jahr Weso³ych Świ¹t Bo¿ego Narodzenia oraz Szczêśliwego Nowego Roku Przyjacio³om, Partnerom i Klientom ¿yczy