Czerwiec 2015

1

marzec 2015

ISSN 1425-8730 KWARTALNIK GMINY TURAWA NR 2/101/2015 Cena 2,50 zł w tym podatek VAT

BIERDZANY ♦ KADŁUB TURAWSKI ♦ KOTÓRZ MAŁY ♦ KOTÓRZ WIELKI LIGOTA ♦ OSOWIEC ♦ RZĘDÓW ♦ TURAWA ♦ WĘGRY ♦ ZAKRZÓW ♦ ZAWADA

Adam Bochenek

Jerzy Farys

Karina Loch

Turawskie przełaje

Co wiem o swojej gminie

Festyn pełen zdrowia

2

Kwartalnik GMINY TURAWA

3

marzec 2015

Nowe władze w Towarzystwie Miłośników Ziemi Turawskiej TERESA ŻULEWSKA Towarzystwo Miłośników Ziemi Turawskiej zostało zobligowane do wybrania nowego zarządu, ponieważ kilka osób zostało wybranych radnymi, a  łączenie dwóch funkcji jest niemożliwe. Dlatego 27 marca 2015 zostało zwołane walne zebranie wszystkich członków Towarzystwa. W  wyniku wyboru został powołany następujący skład nowego zarządu:

Walter Świerc, Jan Słowik, Marian Pecela, Zygfryd Mazur, Jerzy Przyłucki. członkowie zarządu Jerzy Mach. skarbnik, Brygida Kansy. v-ce przewodnicząca, Jan Stonoga. v-ce przewodniczący, Mariola Podbrożny. sekretarz, Teresa Żulewska. przewodnicząca TMZT. Omawiano sprawy związane ze stanem prawnym naszego pałacu. Telewizja regionalna Opole wyemitowała pro-

gram na temat pałacu, w który wypowiadali się członkowie naszego Towarzystwa. Program ten emitowany był również na antenie ogólnopolskiej w TVP info. Na pierwszym posiedzeniu nowego zarządu była obecna prawnuczka ostatniego hrabiego pałacu. pani Beatrix Dechambenoit, która została członkiem Towarzystwa. Pani Beatrix bardzo zależy, tak

jak i  wszystkim członkom Towarzystwa, aby pałac trafił w dobre ręce i odzyskał swą dawną świetność. Zarząd TMZT zaprasza wszystkie chętne osoby do współpracy. Zależy nam aby Ziemia Turawska była coraz bardziej zadbana i coraz piękniejsza.

Konkurs „Ocalić od zapomnienia” TERESA ŻULEWSKA

Turniej tenisa stołowego klasy 1-4

BIERDZANY ♦ KADŁUB TURAWSKI ♦ KOTÓRZ MAŁY ♦ KOTÓRZ WIELKI LIGOTA ♦ OSOWIEC ♦ RZĘDÓW ♦ TURAWA ♦ WĘGRY ♦ ZAKRZÓW ♦ ZAWADA

Turawskie Przełaje

Kwartalnik Towarzystwa Miłośników Ziemii Turawskiej „Fala” – Finansowany z budżetu Gminy Turawa Kolegium Redakcyjne: Brygida Kansy – Redaktor naczelny, Teresa Żulewska – Sekretarz, Stanisława Brzozowska, Jerzy Farys, Sebastian Klotka. Z redakcją stale współpracują Waldemar Kampa, Alfred Kupka, Piotr Jendrzej, sołtysi wsi, stowarzyszenia sportowe, nauczyciele szkół i przedszkoli. Korekta: Brygida Kansy. Skład komputerowy i Druk: Drukarnia SADY tel: 77 466 70 24, e-mail: [email protected] www.sady.net.pl Redakcja nie odpowiada za treści umieszczonych reklam i ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów.

Ligota Turawska posiada piękną Gminną Izbę Regionalną. Twórcą tej izby jest pani Danuta Matysek, obecnie jest sołtysem i radną gminy. To Dzięki Niej przez wiele lat udało się uratować wiele historycznych przedmiotów i pamiątek. Pani Danuta dbała, aby znaleźć miejsce do ekspozycji tych pamiątek. Jej starania wspomagało Towarzystwo Miłośników Ziemi Turawskiej i Urząd Gminy. Od kilku lat prowadzony jest konkurs pt. „Ocalić od zapomnienia”, polegający na zbieraniu różnych staroci, które znajdują miejsce w Izbie Regionalnej. Tym sposobem mamy już całkiem sporą ilość eksponatów. Dobrze, że osoby fizyczne i instytucje dostrzegają potrzebą uchronienia od zapomnienia wszystkiego, co jest cenne. W tym roku odbyła się już V edycja gminnego konkursu „Ocalić od zapomnienia”. Komisja konkursowa w skła-

dzie: Danuta Matysek, Brygida Kansy, Teresa Żulewska, Walter Świerc oceniła eksponaty zgłoszone do V edycji konkursu w następujący sposób: I miejsce – pan Jerzy Łazarz z Rzędowa – za wybrane egzemplarze prasy katolickiej z lat 1930 – 1984. II miejsce – pan Jarosław Przyszlak z Turawy – za przedmioty służące w gospodarstwie rolnym i leśnictwie z roku 1955 III miejsce – pani Barbara Warzyc z Ligoty Turawskiej – za sukienkę ślubną z 1925 roku i zegar stojący z okresu przedwojennego. Pozostali uczestnicy otrzymali równorzędne wyróżnienia, są to: –  Hildegarda Koj, Bernard Klimas, Beata Liebe, Brygida Świtała, Rita Kasprzyk, Kinga Michalczyk, Ginter Rosner oraz Szkoła Podstawowa – Ligota Turawska,

Karina Grochol – Dylaki, Urszula Lutek – Ruda Śląska. Dnia 15 maja br odbyło się uroczyste podsumowanie konkursu i wręczenie nagród. Nagrody wręczał wójt gminy – pan Waldemar Kampa, który docenił te wszystkie działania, mające na celu uchronienie naszej historii od zapomnienia. Na spotkaniu była obecna przewodnicząca Towarzystwa Miłośników Ziemi Turawskiej i pisząca te słowa – Teresa Żulewska. Pani sołtys Danuta Matysek wraz z Radą Sołecką ugościła wszystkich w sali OSP kawą i kołaczem. W swoim własnym imieniu jak i w imieniu członków Towarzystwa pragnę podziękować pani Danucie Matysek za jej pasję, za to, że czyni tyle starań, aby prowadzić Izbę Regionalną, stara się o nią, zbiera eksponaty. To dla przyszłego pokolenia są bezcenne skarby. Dziękujemy Pani Danusiu.

4

Kwartalnik GMINY TURAWA

Ale jaja… doroczny konkurs kroszonkarski BARTŁOMIEJ KITA By świątecznej tradycji stało się zadość i w tym roku odbył się doroczny Konkurs Kroszonkarski Gminy Turawa. Podobnie jak w ubiegłym roku miał on miejsce w Sali OSP w Ligocie Turawskiej i również jak w zeszłym roku współorganizatorem była Wiejska Izba Regionalna Gminy Turawa. Cieszy fakt, że tradycja zdobienia jaj jest w naszej gminie ciągle żywa, o czym świadczyć może rekordowa liczba uczestników (83 osoby), z czego aż 78 osób to uczniowie turawskich szkół. Należy również zauważyć bardzo wysoki poziom, jaki prezentują poszczególne prace, stawiając przed komisją oceniającą trudne zadanie. Mimo to udało się wyłonić zwycięzców poszczególnych kategorii, na których czekały atrakcyjne nagrody rzeczowe, dodatkowo każdy uczestnik otrzymał

słodki upominek. Szczegółowe wynik konkursu: Dorośli 1. Kamila Krawczyk 2. Jan Stotko 3. Karina Loch Gimazjum Technika rytownicza 1. Amanda Owsiany 2. Nikola Czaplik 3. Dominik Stotko Technika dowolna 1. Julia Jendryca 2. Dominika Lakwa 3. Weronika Krawczyk Klasy I-III szkoły podstawowe Technika rytownicza 1. Oliwia Owsiany 2. Natalia Puscz 3. Emilia Śniecińska Technika dowolna 1. Nikodem Lipp 2. Konstancja Bobowska 3. Emilia Świtała

Klasy IV-VI szkoły podstawowe Technika rytownicza 1. Robert Krawczyk 2. Felix Hentschel

3. Karolina Tarara Technika dowolna 1. Julia Matysek 2. Monika Konieczny 3. Jakub Rudnik

5

marzec 2015

internetowej Gminy Turawa (www.turawa.pl). § 4. Warunki uczestnictwa 1.  W konkursie biorą udział ogrody zlokalizowane na terenie Gminy Turawa zgłoszone przez ich właścicieli. 2.  Zgłoszenia do konkursu należy składać na piśmie w Urzędzie Gminy w Turawie. 3.  Wzór zgłoszenia określa załącznik Nr 1 do niniejszego Regulaminu (dostępny w Urzędzie Gminy Turawa oraz na stronie internetowej: www.turawa.pl). 4.  Termin składania zgłoszeń upływa z dniem 17 sierpnia 2015r.

§ 5. Komisja konkursowa 1.  W Jury konkursu wezmą udział przedstawiciele Urzędu Gminy w Turawie oraz Rady Gminy Turawa. 2. Komisja dokonuje przeglądu zgłoszonych ogrodów nie później niż do dnia 31 sierpnia 2015 r. po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z zainteresowanym. § 6. Przedmiot oceny konkursu 1.  Przedmiotem oceny konkursu jest ogólna estetyka obiektu oraz bieżąca konserwacja ze szczególnym uwzględnieniem następujących kryteriów: a)  czystość, ład i porządek na terenie całej posesji: 0–5 pkt.,

b) ogród kwiatowy, w tym różnorodność kwiatów: 0–5 pkt., c) różnorodność krzewów, zadrzewienie: 0–5 pkt., d)  dodatkowe elementy architektury ogrodowej: 0–5 pkt., e) ogólne wrażenie estetyczne: 0–5 pkt. 2.  Uzyskane oceny pozostają do wyłącznej wiadomości komisji. 3. Komisja ma prawo wyłonić grono finalistów i dokonać ponownego przeglądu celem ostatecznego wyłonienia laureatów. § 7. Postanowienia końcowe 1.  Nagrodami zostaną wyróżnione I, II, i III miejsca. Komisja może również przyznać wyróżnienia. 2.  Zwycięzcy konkursu otrzy-

mają pamiątkowe dyplomy i nagrody. 3.  Organizator zastrzega sobie prawo do innego podziału nagród. 4.  Od postanowienia komisji konkursowej nie przysługuje odwołanie. 5.  Komisja konkursowa nie uzasadnia decyzji o nie przyznaniu nagrody bądź wyróżnienia. 6.  Ogłoszenie wyników konkursu i rozdanie nagród nastąpi na Dożynkach Gminnych.. 7. Prawo do interpretacji regulaminu konkursu, bądź rozstrzygania kwestii nie ujętych w regulaminie przysługuje przewodniczącemu komisji konkursowej.

Załącznik Nr 1 do Regulaminu Konkursu Turawskie Ogrody miejscowość, data:.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nazwisko i imię zgłaszającego:.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . adres

zgłaszającego:.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

kontaktowy numer telefonu:.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ZGŁOSZENIE udziału w Konkursie Turawskie Ogrody Zgłaszam udział w Konkursie Turawskie Ogrody. Ogród położony jest w miejscowości.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nr posesji.. . . . . . . . . . . . Krótki opis w zakresie urządzenia i estetyki ogrodu: .................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................

Pokaż swój ogród.

.................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................

BARTŁOMIEJ KITA

.................................................................................................................................................... data i podpis zgłaszającego: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zapraszamy wszystkich mieszkańców Gminy Turawa do udziału w Konkursie Turawskie Ogrody Regulamin Konkursu Turawskie Ogrody:

§ 1. Cel konkursu Celem konkursu jest zachęcenie mieszkańców do poprawy stanu czystości, ładu i porządku, a także estetyki poszczególnych posesji oraz pokazanie, że stan ich otoczenia ma bardzo istotny wpływ nie tylko na ich samopo-

czucie, ale również na atrakcyjność gospodarczą i turystyczną oraz promocję całej Gminy Turawa wśród odwiedzających. § 2. Organizator Organizatorem konkursu jest Wójt Gminy Turawa.

§ 3. Czas trwania 1.  Czas trwania konkursu: 1 lipiec – 17 sierpnia 2015 r. 2.  Ogłoszenie o konkursie podaje się do wiadomości poprzez ogłoszenie na tablicach ogłoszeń, w kwartalniku „Fala”, a także na stronie

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich dobrowolnie podanych danych osobowych zawartych w niniejszym formularzu, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.). Jednocześnie oświadczam, iż przyjmuje do wiadomości, że Administratorem tak zebranych danych jest Urząd Gminy Turawa, ul. Opolska 39c, 46‒045 Turawa. Moje dane osobowe będą przetwarzane wyłącznie do celów udziału w konkursie. Mam prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania.

data i podpis zgłaszającego: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

Kwartalnik GMINY TURAWA

7

marzec 2015

Turniej „co wiem o swojej gminie” rozstrzygnięty

Wybory Młodzieżowej Rady w naszej gmninie

JERZY FARYS

ŻANETA NOWAK

2 czerwca br. z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Turawskiej i Urzędu Gminy w Turawie został przeprowadzony po raz kolejny turniej „Co wiem o swojej Gminie”. Obecna edycja konkursu została przeprowadzona w Publicznym Gimnazjum w Turawie. O godzinie 9.30 rywalizację rozpoczęli uczniowie z klas I-III ze czterech szkół podstawowych z terenu Gminy Turawa – Kadłuba Turawskiego, Ligoty Turawskiej, Węgier i Osowca. W ciągu sześćdziesięciu minut uczniowie musieli wykonać pracę plastyczną, przedstawiającą swoją wieś. Komisja konkursowa w składzie: członkowie Zarządu TMZT – Teresa Żulewska, Beata Kupka, Brygida Kansy, Stanisław Cabaj, Jerzy Farys i Urzędu Gminy w Turawie reprezentowani przez – wójta Waldemara Kampę, sekretarz Stanisławę Brzozowską oraz kierownika promocji Urzędu Bartłomieja Kitę, stanęła przed bardzo trudnym zadaniem, gdyż musiała ocenić prace, których poziom był bardzo wysoki i wyrównany. Wszystkie prace wykonane przez uczniów były bardzo ciekawe. Po długim namyśle jury wytypowała zwycięzców: I miejsce Rafał Świtała – Szkoła Podstawowa w Ligocie Turawskiej II miejsce Magdalena Hełka – Społeczna Szkoła Podstawowa w Kadłubie Turawskim III miejsce Karolina Rudnik – Społeczna Szkoła Podstawowa w Kadłubie Turawskim, Jakub Bartyla i Tomasz Niemczyk – Społeczna Szkoła Podstawowa w Węgrach

IV miejsce Dominika Sowa – Szkoła Podstawowa w Osowcu i Kamil Karkoszka – Społeczna Szkoła Podstawowa w Węgrach V miejsce Agnieszka Hocwik – Społeczna Szkoła Podstawowa w Kadłubie Turawskim. Wyróżnieni uczniowie: Marta Sochor, Marta Czech, Emilia Świtała, Julia Wenzel.

Dnia 9 kwietnia 2015 r. odbyły sie wybory do Młodzieżowej Rady Gminy Turawa, na VI kadencję. Zgłosiło się 9 chętnych, którzy złożyli swoje podania z podpisami mieszkańców naszej gminy, a komisja skrutacyjna wszystkie rozpatrzyła pozytywnie. Podczas wyborów do Rady każdy z 9 nowo wybranych radnych otrzymał karty do glo-

W drugiej części turnieju rywalizowali gimnazjaliści. Uczniowie musieli wykazać się wiedzą dotyczącą historii, tradycji, kultury i teraźniejszości Gminy Turawa. Gimnazjaliści przygotowali się do turnieju z trzech książek W. Świerca -„Album”, „Turawa w grafice i słowie…”, „Jak z osady folwarcznej powstała wieś Turawa”. Wszyscy uczestnicy tego etapu wykazali się ogromną wiedzą. Po długiej walce turniej został rozstrzygnięty. Laureatami turnieju zostali: Krzysztof Farys – zwycięzca turnieju Julia Komor – II miejsce Agata Jonczyk – III miejsce Karolina Krawczyk – IV miejsce Adam Plotnik – V miejsce Podczas turnieju, w czasie oczekiwaniu na wręczenie dyplomów i nagród, uczniowie klas II turawskiego gimnazjum zaprezentowali dwie ciekawe prezentacje multimedialne: jedna o historii wsi Gminy Turawa, a druga o zwyczajach na Śląsku. Prowadzący cały konkurs, Jerzy Farys, podkreślił bardzo dobre przygotowanie merytoryczne gimnazjalistów, którzy wykazali się ogromną wiedzą dotyczącą historii Gminy Turawa. Podobne spostrzeżenia

RADNA MRGT

sowania. W wyniku głosowania najwięcej głosów otrzymał Michał Budnik i jednocześnie został wybrany Przewodniczącym Młodzieżowej Rady Gminy Turawa. Wice przewodniczącym został Adrian Brandt, a II wiceprzewodniczącą Wioletta Dorn. Skarbnikiem na VI kadencję został Tomasz Konieczny, zaś

sekretarzem Agata Floryczyk. Dnia 03.06.2015r. miała miejsce sesja inauguracyjna, na której zostali zaprzysiężeni nowo wybrani radni w obecności Pana Wójta Waldemara Kampy.

Żaneta Nowak Martina Nowak Adrian Brant Tomasz Konieczny Agata Florczyk Marcin Wręczycki

Radni VI Kadencji Młodzieżowej Rady Gminy Turawa: Michał Budnik Denis Miron Wioletta Dorn

Wszystkim Radnym przedłużającym swoją kadencję oraz tym nowo wybranym gratulujemy i życzymy owocnej pracy na rzecz naszej Gminy.

Z prac Rady Gminy Turawa ARTUR GALLUS

o przebiegu turnieju mieli pozostali członkowie jury. Wszyscy uczniowie biorący udział w turnieju zostali obda-

rowani nagrodami, które ufundował Urząd Gminy w Turawie i Towarzystwo Miłośników Ziemi Turawskiej.

PRZEWODNICZĄCY RG

Rada Gminy spotykała się od wydania ostatniej Fali na 2 sesjach. W czasie ich trwania zajmowano się następującymi sprawami: V Sesja 27.03.2015 r. na której podjęto następujące uchwały: • Uchwała Nr V.26.2015 w  sprawie utworzenia odrębnego obwodu głosowania w  wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2015 r. Za przyjęciem uchwały głosowało 14 radnych, przeciw – 0, wstrzymało się – 0. • Uchwała Nr V.27.2015 w  sprawie przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Turawa w  2015 r. Za przyjęciem uchwały głosowało 14 radnych, przeciw – 0 wstrzymało się – 0. • Uchwała Nr V.28.2015 w  sprawie określenia zasad

przyznawania diet sołtysom i  przewodniczącemu zarządu osiedla. Za przyjęciem wniosku głosowało 12 radnych, przeciw – 1 wstrzymało się – 1. • Uchwała Nr V.29.2015 w  sprawie zmiany budżetu gminy w 2015 roku. Za przyjęciem uchwały głosowało 11 radnych, przeciw – 1, wstrzymało się – 2. • Uchwała Nr V.30.2015 w  sprawie zmiany wieloletniej prognozy finansowej. Za przyjęciem uchwały głosowało – 12 radnych, przeciw – 0, wstrzymało się – 2. • Uchwała Nr V.31.2015 w sprawie wyrażenia zgody na wniesienie aportu do komunalnej spółki z  oo.,, Wodociągi i  Kanalizacja Turawa” z  siedzibą w  Kotorzu Małym oraz upoważnienia Wójta Gminy Turawa do złożenia w  imieniu Gminy Turawa oświadczenia o objęciu nowo utworzonych udziałów w  kapitale zakła-

dowym tej samej spółki. Za przyjęciem uchwały głosowało -12 radnych, przeciw – 2, wstrzymało się – 0. • Uchwała Nr V.32.2015 w  sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w  skład mieszkaniowego zasobu Gminy Turawa. Za przyjęciem uchwały głosowało – 14 radnych, przeciw – 0, wstrzymało się – 0 • Uchwała Nr V.33.2015 w  sprawie wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Turawa na lata 2015 – 2019. Za przyjęciem uchwały głosowało – 14 radnych, przeciw – 0, wstrzymało się – 0. Wysłuchano i przedyskutowano również sprawę funkcjonowania służby zdrowia na ternie Gminy Turawa. Udzielono również głosu mieszkance Kotorza Małego, która przedstawiła opinie mieszkańców w w/w temacie. Następ-

nie wysłuchano sprawozdań z działalności „Caritas” w Kotorzu Małym i Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Przegłosowano również do realizacji przez Wójta wnioski złożone przez radnych w sprawie: • w sprawie zobligowania właścicielki uprawy wierzby energetycznej w Ligocie Turawskiej do jej likwidacji lub należytego dbania, aby nie były niszczone uprawy sąsiadujących gospodarstw oraz droga gminna. • w sprawie wykazu łącznych kwot wypłaconych sołtysom w poszczególnych sołectwach w 2014 r. bez prowizji GSW. • w sprawie wykonania pogłębienia rowu melioracyjnego w Kotorzu Małym przy ul. Zielonej, gdyż obecnie ogranicza przepływ gromadzącej się wody. • w sprawie zobowiązania właściciela posesji położonej w Kotorzu Wielkim do jej uporządkowania. (Wysokie zaro-

»

8 »

śla, zniszczone ogrodzenie). • w sprawie zobowiązania właściciela działek w Kotorzu Wielkim do uporządkowania, gdyż obecnie stanowią wylęgarnię gryzoni i innych zwierząt (węże) oraz zagraża bezpieczeństwu pożarowemu. • w sprawie wystąpienia do Zarządu Dróg Powiatowych o wykonanie oznakowanych poziomych przejść przez jezdnie: Kotórz Wielki ul. Opolska – okolice kościoła, skrzyżowanie ul. Opolskiej i Kościuszki. • w sprawie wystosowania prośby do Zarządu Dróg Wojewódzkich w Opolu celem zaprojektowania i wykonania oznakowanego przejścia dla pieszych, przy skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej (ul. Szkolna w Bierdzanach). • w sprawie ponowienia wniosku o podjęcie dodatkowych starań w Zarządzie Dróg Krajowych i Autostrad w celu uzyskania zgody na przyłącz ul. Dębowej w Bierdzanach z drogą krajową Nr 45, brak przyłącza w trakcie asfaltowania w tym roku ul. Polnej w naszym mniemaniu jest niedopuszczalne. Wnioski Komisji Ładu, Porządku i Rolnictwa z dnia 23. 03.2015 r.: • mając na uwadze poprawę dostępności mieszkańców sołectw „za lasami” do podstawowej opieki zdrowotnej, wnioskuje o rozważenie możliwości dowożenia tych mieszkańców do ośrodka zdrowia w Turawie np. raz w tygodniu. Komisja, proponując takie rozwiązanie „na próbę”, ma na uwadze sprawdzenie orientacyjnie ilu pacjentów korzysta z usług ośrodka zdrowia w Turawie w kontekście celowości modernizacji ośrodka zdrowia w Kadłubie Turawskim. Komisja proponuje zobowiązać sołtysów i członków Rad Sołeckich

Kwartalnik GMINY TURAWA

do rozeznania czy mieszkańcy byliby zainteresowani takim rozwiązaniem sprawy. • wniosek o przystąpienie do zmiany Statutów Sołectw. Proponuje się przedyskutować sprawę na najbliższym spotkaniu z sołtysami i kolejno na zebraniach wiejskich. Ponadto złożono następujące uwagi: • wzmocnić nadzór nad sprawozdaniami sporządzanymi przez dyrektorów placówek oświatowych. • apel o zwiększenie nadzoru nad stanem wody w kanale w Osowcu, ponieważ ciągle zmieniający się stan wody niszczy wykonany remont kanału. VI Sesja 29.05.2015 r. na której podjęto następujące uchwały: • w sprawie wyrażenia zgody na rozwiązanie Związku Gmin Dolna Mała Panew w Turawie. Za przyjęciem wniosku głosowało 13 radnych, przeciw – 0 wstrzymało się – 0. • w sprawie wyrażenia zgody na wniesienie aportu do komunalnej spółki z o.o. „Wodociągi i Kanalizacja Turawa” z siedzibą w Kotorzu Małym. Za przyjęciem wniosku głosowało 10 radnych, przeciw – 2 wstrzymało się – 1. • w sprawie przystąpienia do tworzenia i realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalnej Grupy Działania „Kraina Dinozaurów” w ramach perspektywy finansowej 2014–2020. Za przyjęciem wniosku głosowało 13 radnych, przeciw – 0 wstrzymało się – 0. • w sprawie zmiany budżetu Gminy w 2015 r. Za przyjęciem wniosku głosowało 13 radnych, przeciw – 0 wstrzymało się – 0. • w sprawie zmiany wielolet-

niej prognozy finansowej. Za przyjęciem wniosku głosowało 10 radnych, przeciw – 0 wstrzymało się – 2. • w sprawie zmiany uchwały Nr V/32/2–15 Rady Gminy Turawa z dnia 27 marca 2015 r. dot. zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Turawa. Za przyjęciem wniosku głosowało 12 radnych, przeciw – 0 wstrzymało się – 1. Ponadto wysłuchano informacji na temat przygotowania do sezonu turystycznego – informacje złożyli: Komendant Komisariatu Policji w Ozimku, Kierownik Referatu Rolnictwa i Ochrony Środowiska, Kierownik Referatu Promocji, Komisja Ładu i Porządku Rady Gminy. Wysłuchano również sprawozdania z realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, przyjętego uchwałą Rady Gminy Nr III/15/2015 w dniu 9.01.2014 r. Przegłosowano również do realizacji przez Wójta wnioski złożone przez radnych w sprawie: • w sprawie zmiany wysokości diet dla sołtysów adekwatnie do uśrednionych kwot z tytułu prowizji od podatku i diety za 2014 r. liczonych łącznie. • powtórzenie wniosku z 15.09.2014 w sprawie zawieszenia lampy w Ligocie Turawskiej ul. Polna. • w sprawie braku odpowiedzi na pismo skierowane do Wójta w dniu 15.02.2015 r. • w sprawie braku odpowiedzi na pismo z dnia 23.04. 2015 r skierowanego do Wójta Gminy. • w sprawie wystąpienia do Zarządu Dróg Wojewódzkich z prośbą o zebranie (usunięcie) ziemi z poboczy na ul. Szkolnej w Bierdzanach z powodu utrudnionego odpływu wody. • w sprawie wystąpienia

do Zarządu róg Krajowych i Autostrad o możliwość zaprojektowania i wykonania przystanku autobusowego przy nowej inwestycji (stacja paliw) przy ul. Opolskiej w Bierdzanach. • w sprawie przeniesienia środków budżetowych w kwocie 150000 zł z ul. Nadleśnej na ul. Dębową w Bierdzanach. • w sprawie rozbiórki niedokończonego obiektu przy boisku w Bierdzanach, budynek w obecnej formie stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa. Komisja Ładu, Porządku i Rolnictwa wnioskuje: • w celu zmniejszenia kosztów ogrzewania budynku Urzędu Gminy komisja wnioskuje o dalszą sukcesywną wymianę grzejników. • po zapoznaniu się z zapisami umowy na wynajem pomieszczeń dla ośrodka zdrowia w Turawie komisja wnioskuje o zweryfikować i ujednolicić treści zapisów wszystkich umów w zakresie kosztów ogrzewania i okresu grzewczego. • mając na uwadze poprawę dostępności osób niepełnosprawnych do biur Urzędu Gminy, zlokalizowanych na piętrze budynku, komisja proponuje rozwiązanie zastępcze: zamontowanie dzwonka na parterze budynku, aby w miarę możliwości urzędnik mógł zejść do osoby, która ma trudności z pokonaniem schodów. Komisja proponuje takie rozwiązanie do czasu kompleksowego rozwiązania problemu tj. do zamontowania windy, co przewidziane jest przy remoncie budynku. Członkowie komisji przekładają powyższy wniosek, ponieważ byli świadkami, jakie trudności musi pokonać osoba niepełnosprawna, aby dostać się na piętro budynku.

9

marzec 2015

• o podjęcie działań w celu likwidacji dzikiego wysypiska śmieci w Zakrzowie Turawskim. Wnioski i uwagi Komisji Ładu, Porządku i Rolnictwa z posiedzenia w dniu 22.05.2015 r. • na tablicach informacyjnych (zajadowych) przy jeziorach wymienić nazwy ulic. • o przygotowanie mapy terenów nad jeziorami z oznaczeniem ulic i ośrodków, pomocną dla jednostek ratunkowych i interwencyjnych (pogotowie, straż, policja). Jezioro Srebrne: • wniosek o ponowne podjęcie działań mających na celu

likwidację obiektu pozostałego po byłym dzierżawcy nad J. Srebrnym. Komisja ponadto występuje o przedstawienie stanu prawnego obiektu. • wniosek o likwidację zwaliska korzeni drzew lub zobligowanie osób odpowiedzialnych za wykonie tych prac. • wniosek o przedstawienie informacji, z jakiego źródła wody korzysta dzierżawca nad jeziorem. Jezioro Duże • wniosek o uzupełnienie ławek (siedzisk) na promenadzie. Ujednolicić siedziska lub uszkodzone zdemontować. • w obrębie promenady postawić tablice informacyjne

i zakazać przybijania ogłoszeń na drzewach. • oznakować szlaki turystyczne na promenadzie. • zobligować właściciela Ośrodka „RELAKS” do odnowienia lub zdemontowania tablicy ogłoszeniowej, która jest w bardzo złym stanie. Jezioro Średnie • wniosek o rozbiórkę baraku przy zjeździe na pole namiotowe i wystąpienie do dzierżawcy pola namiotowego o posprzątanie terenu (wygrabić teren, usunąć zwalone drzewo i inne przedmioty, jak zniszczony grill). • uporządkować teren przy boisku (narożnik).

• postawić tablice informacyjne, aby zlikwidować zwyczaje przybijania ogłoszeń na drzewach. Informacje o toaletach umieścić na słupkach, a nie na drzewach. • wniosek o uporządkowanie terenu (po restauracji Leśnej). • uporządkować teren przy przystankach PKS w okolicy J. Średniego. • rozważyć możliwość utworzenia dodatkowego parkingu przy J. Średnim.

Więcej informacji na stronie www.bip.turawa.pl

Posiedzenie radnych Sejmiku Województwa Opolskiego w Turawie DANUTA PIWOWARCZYK W dniu 8 czerwca 2015r. w siedzibie Urzędu Gminy Turawa obradowała Komisja Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi Sejmiku Województwa Opolskiego. Jednym z  tematów posiedzenia Komisji Sejmiku był temat: „Rewitalizacja Jezior Turawskich”. W  posiedzeniu Komisji uczestniczyli również przedstawiciele RZGW we Wrocławiu, w  tym Pan mgr inż. Abdullah

Al-Selwi Kierownik Zarządu Zlewni Środkowej Odry odcinek opolski z/s w Opolu. W  trakcie posiedzenia Komisji przedstawiona została przez przedstawicieli Urzędu Gminy Turawa prezentacja pt. „Czystość Jezior Turawskich warunkiem ich wielofunkcyjnego wykorzystania”. W  prezentacji przeanalizowany został program oczyszczania Jeziora Średniego oraz zrelacjonowane

zostały dotychczasowe działania Wójta Gminy Turawa zmierzające do uzyskania odpowiednio wysokiego poziomu piętrzenia wody w  Jeziorze Dużym. Dodatkowo Pan Waldemar Kampa Wójt Gminy Turawa omówił dotychczas wykonane inwestycje nad Jeziorami Turawskimi: budowa kanalizacji sanitarnej i  wodociągu

oraz infrastruktury turystycznej (ścieżka turystyczna, boisko wielofunkcyjne, plac zabaw, siłownia napowietrzna, toaleta). Warto przypomnieć, iż w  wyniku odwołania Gminy Turawa oraz PZW w  Opolu wniesionego do Prezesa KZGW w  Warszawie od pozwolenia wodnoprawnego wydanego przez Marszałka Województwa Opolskiego na rzecz RZGW we

»

10 »

Kwartalnik GMINY TURAWA

Wrocławiu, w  kwietniu 2015r. została wydana nowa decyzja. W  aktualnej decyzji uwzględnione zostały rzędne piętrzenia wody w  Jeziorze Dużym, które satysfakcjonują wszystkie strony zainteresowane użytkowaniem zbiornika. Zapewnienie przez RZGW we Wrocławiu poziomu piętrzenia o rzędnej ok. 175 m n.p.m. przy pojemności zbiornika ok. 65–70 mln m³ umożliwia zachowanie następujących funkcji zbiornika: rybackiej, turystyczno-rekreacyjnej, ochrony przyrody oraz retencji. Na posiedzeniu Komisji Pan Abdullah Al-Selwi zapewnił, iż w  normalnych warunkach użytkowania zbiornika, RZGW we Wrocławiu będzie się starało tak gospodarować wodą,

aby zabezpieczyć poziom piętrzenia przy rzędnej ok. 175 m n.p.m. (± 30 cm) tj. ok. 65–70 mln m³.

rzyskich rozrywek. Pomimo wszystko moja „stara panno” cieszy mnie zawsze, gdy tęsknisz za ojczystym domem. Będę niezmiernie szczęśliwy, gdy wreszcie znowu będę miał Was wszystkich pod moimi opiekuńczymi skrzydłami. Adieu stara żabko. Twój wierny ojciec.

Radni Komisji zainteresowani byli również aktualnymi planami RZGW we Wrocławiu zmierzającymi do rewitalizacji Jeziora Dużego. Przedstawiciel RZGW poinformował, że w najbliższym czasie na wydzielonej części zbiornika mają być przeprowadzane badania przez firmę zewnętrzną. Dodatkową częścią posiedzenia Komisji był wyjazd nad Jezioro Średnie, gdzie Radni Sejmiku mogli zapoznać się z  efektami oczyszczania zbiornika oraz wykonaną infrastrukturą turystyczną. Komisja

pozytywnie

przy-

jęła działania Gminy Turawa, które doprowadzają do wzrostu atrakcyjności Jezior Turawskich dla odwiedzających jeziora turystów, przyjeżdżają-

cych nie tylko z  województwa opolskiego ale województw ościennych (śląskiego, dolnośląskiego) oraz turystów zagranicznych.

Listy Hrabiego

Carla von Garnier – Turawa do najstarszej córki urodzonej 5.07.1873r. Fredy von Garnier. odc. 2 • KUPKA

ALFRED

Świadczą o  szczególnym związku uczuciowym między ojcem a córką. Przebija w nich jego głęboka wiara w  Boga, miłość do Turawy, rodziny, a  nade wszystko jedynej córki. Język jego jest niekiedy obrazkowy, miejscami lekko rubaszny, ale i  dosadny, jakby lekko kpiący. Lecz stale przebija z jego wypowiedzi dobroć, tolerancja, wyrozumiałość i sympatia do ludzi i otoczenia. Pierwsze listy opisują pobyt Hrabiego na kuracjach w Carlovych Varach, gdzie papa Carl się nudził i tęsknił za domem. Moje kochane dziecko- Carlove Vary 13.02.1890 r. I  tak oto znalazłem się znów w  znanych mi z  poprzednich tutaj pobytów okolicznościach, po tym, gdy wtorek wieczór

opuściłem naszą kochaną mamę i maluchów.... Doktor uważa, iż moja wątrobeczka jest na co najmniej 4 palce za szeroka, poza tym jestem, pomijając nikczemny ból głowy, który dokucza mi dziś cały dzień, dosyć żywotny. Ważę prawię 4 funty (2kg) mniej niż przy moim poprzednim tutaj przybyciu przed 2 latami. Spotkałem tu całą masę znajomych ludzi, między nimi von Saurma, von Zedlitz (czyt. Cedlic) i  innych. Wszystko byłoby dobrze, gdybym tu miał przy sobie co najmniej kogoś z  Was, już dziś tęsknię za domem, Mateczką i  Wami. Było przecież aż za przytulnie z  Tobą- moje kochane dziecko w  Berlinie i  żałuję bardzo, że zabolało Cię gardło. Naturalnie od razu mówi się,, iż to ja Cię tak

przemęczyłem. Mam nadzieję, że jesteś znowu zdrowa i możesz cieszyć się Twoimi lekcjami tańca... Adieu moje serduszko, niech Cię Bóg strzeże. Twój ojciec Carl. Moje gorąco umiłowane dziecko – Carlove Vary 25.02.1890 r. Dziś rano otrzymałem Twój miły list i  ucieszyłem się bardzo, gdy wreszcie otrzymałem od Ciebie jakąś oznakę życia. Przypuszczam, że przeżywasz urocze dni i to mnie za Ciebie bardzo cieszy. A masz Ty w ogóle do tych wieczorowych uciech coś stosownego do ubrania? Gdyby było to konieczne to niech mama prześle Ci tę różową suknię. Na ulicy nosisz teraz przypuszczalnie Twój niebieski lniany kostium. Tańcowania teraz chyba za dużo

w  Berlinie nie ma, bo Cesarz (Wilhelm II) skrytykował zgorszony bal u  Księcia Pszczyny i  życzy sobie, iżby osoby przebywające u dworu nie tańczyły (Cesarzowa Augusta, jego babcia zmarła przyp. AK). Ciotce Elli powiedz, iż teraz (dopiero jutro jest oficjalne ważenie) ważę 226 funtów (113kg) i poniżej 222 zejść muszę. Poza tym jestem jak Zefir, który swoje lekkie lotne kroki, dwa do trzy razy dziennie w  okoliczne góry kieruje. Pozdrawiam bardzo pięknie, te dobre dziewczyny, a mojej wspaniałej Bogini pannie Lucie Crain ściskam tłuściutką przednią łapkę (dziewczyny to są kuzynki Fredy Paleske AK.). Że Ci bal maskowy za bardzo nie przypadł do gustu ,mogę sobie myśleć, liznęłaś już przecież dużo innych, lepszych towa-

11

marzec 2015

Moja kochana Fredeczko – Turawa 11.03.1890 r. Bogu dzięki, przybyłem znowu do kochanego Heimatu i  to mówi wszystko. Jestem bardzo żywotny i zrzuciłem 15 funtów żywej wagi. Mamę i maluchów zastałem zdrowych i  zadowolonych i  cieszymy się wszyscy podwójnie, potrójnie.... z  bycia razem po długiej, tęsknej rozłące. Z  Twoich codziennych rozrywek jesteśmy zadowoleni. Jesteśmy im przychylni i  cieszymy się z  serca razem z  Tobą... Nie czytamy w  Twoich listach żadnych wzmianek o  rodzinach Bethusy, Eulenburg itd., nie zaniedbuj właśnie jednak spotkań z  tymi rodzinami, które w  początkowym pobycie w  Berlinie pomogły Ci bardzo serdecznie w  urządzaniu się tam. Odwiedzaj ich dalej i  okaż im swoją wdzięczność. Byłoby dziwne, gdybyś teraz już się z nimi nie spotykała. Do Bethusych możesz iść sama, a do Eulenburgs możesz się dać zawieźć. W  przyszłą niedzielę jadę do Oleśnicy, aby zobaczyć co tam dzieje się z  Tutusem (Hubertus) w  tej szkaradnej, okropnej dziurze (gimnazjum, do którego uczęszczał Hubertus AK.). Widocznie utracił trochę spokój i  pewność siebie, które teraz, gdy pisze swoją pracę promocyjną są mu najbardziej potrzebne. Oby Bóg dał, iżby biedak przeszedł. A teraz Adieu moja stara słodka Fredo. Przekaż wujkowi Maxowi i  ciotce Elli wiele miłych pozdrowień od nas. Ojciec Carl Moje gorąco umiłowane dziecko – Turawa 22.03.1890 r. Bogu dzięki przyszedł dziś

Twój miły i  szczegółowy list, za którym już bardzo tęskniliśmy. Cieszymy się niezmiernie na powrót naszej starej żabki. Będzie z  pewnością bardzo pięknie. Przed odjazdem podziękuj pięknie wszystkim miłym krewnym i  przyjaciołom za dobroć do Ciebie. A teraz moje kochane dziecko, niech Bóg sprawi, aby cały ten czas przyniósł Ci wiele błogosławieństw i  zaprowadzi Cię cało i  zdrowo w  strony rodzinne i  do ojczystego domu. Przesyłam serdeczne pozdrowienia rodzeństwu, kuzynkom i  pannie Crain. Adieu moje kochanie. Twój wierny ojciec Carl. Następujące listy informują o ciężkiej chorobie najstarszego syna i następcy ur. 25.11.1874 r. Hubertusie zwanego Tutusem, który był rok młodszy od Fredy. Od kilku lat uczęszczał do szkoły w  Oleśnicy, będącej prywatnym gimnazjum kierowanym przez niejakiego pana Peiskera i  cieszącej się w  swoim czasie renomowaną opinią. Ojciec Carl opisuje ją jednak w  swoim liście z  dnia 11.03.1890 r. jako okropną szkaradną, starą dziurę, ale też, iż nauczyciele są z  Tutusa zadowoleni i że na pewno przejdzie do następnej klasy. Jego oczy i nerwy są jednak przemęczone i  w  nie najlepszym stanie. Ten opis rzuca trochę mętne światło na tamtejsze otoczenie biednego Hubertusa. Rok później zachorował w  Wołowie, małej mieścinie, 45 km na północ od Wrocławia. Przestraszeni rodzice spieszą tam do jego pielęgnowania. Nie wiadomo jest dlaczego to wszystko rozgrywa się w Wołowie, a nie w odległej o 75 km Oleśnicy, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Choroba trwała około 6 tygodni, w  czasie której rodzice nie opuszczali jego łóżka. Zdjęcie przedstawia Hrabiego Carla von Garnier – Turawa z  urodzonym w  1874 roku najstarszym synem Hubertusem,

na tle pałacu – strona wschodnia. Hubertus ma wtedy około 13–14 lat (przyp. autora), więc może być to rok 1887/88. Jak widać, wtedy jeszcze pałac nie był całkowicie obrośnięty bluszczem, jak na późniejszych ilustracjach z  przełomu wieków. Oboje stoją na drodze prowadzącej dawniej od drogi wiejskiej, tuż obok karczmy – dzisiejszy GS i  Turawianka – przez przejazd w pałacu do starego tartaku, dalej jednej z  hut z dwoma fryszerkami i następnie do folwarku Kuchara. W  czasie, z  którego pochodzi zdjęcie, stary tartak już nie istnieje – ale istnieje jeszcze dziś jego obraz olejny, na którego odwrocie małżonka hrabiego Carla, hrabina Hedwig von Garnier Turawa z  domu von Blumenthal napisała w  1872 roku pięciostrofowy wiersz pt „Die Schneidemühle” (Tartak). Natomiast miejscu huty już wybudowano nowoczesny tartak z  dwoma trakami. Urodzona w  1873 roku Freda von Garnier pisze, iż pamięta jeszcze, gdy furmanki z  drewnem przejeżdżały tym przejazdem w  zamku do tartaku. Według wielkości bluszczu zarastającego miejsce oznaczone na zdjęciu tuszem, przejazd nie istniał już wtedy 6 do 8 lat. Moja gorąco umiłowana Fredo – Wołów 2.02.1891 r. Po męczącej powolnej, długiej

podróży zastałem tu miejscowego doktora, który uważa, że na razie absolutnie nie istnieje zagrożenie życia naszego umiłowanego pacjenta. Natomiast prof. Mettner, którego ściągnąłem tu z  Wrocławia uważa, iż z  pewnością z  aktualnego kataru jelitowego rozwinie się tyfus, ponieważ wszystkie objawy na to wskazują. Poza tym stwierdzony jest gościec stawowy. Gdyby rozwinął się tyfus, jasne jest, że nasza kochana biedna mama, która już dziś rano bardzo przemęczona była, ponad 4 tygodnie tutaj pozostać musi. Do tego istnieje jeszcze całkiem realna groźba zarażenia się... Bóg niech będzie z nami wszystkimi, moje dziecko. Tysiąc pozdrowień i całusów, Wasz wierny ojciec. Moja gorąco umiłowana Fredo – Wołów 3.02.1891 r. Hubertus miał do godziny 2 straszną noc. Później trochę się uspokoił i  zasypiał i  budził się w 5 minutowym cyklu. Wtedy i  my poszliśmy trochę odpocząć. Siostra była cały czas przy nim. Wróciliśmy do niego o  7:45. Miał wtedy 39,6 stopni gorączki. Akurat był doktor, tyfus jeszcze się nie rozwinął, natomiast wszystkie stawy są opuchnięte i  bardzo bolesne. Jesteśmy całkowicie w  ręku Boga, moje kochane dzieci. Boże, pomóż nam dalej, papa.

»

12 »

Moja gorąco umiłowana Fredo – Wołów 4.02.1891 r. Wczoraj wieczorem, koło 19 myśleliśmy, że nasz najstarszy syn z  pewnością umiera! Nie macie pojęcia jakie to było straszne. Zmieniliśmy mu na prędce pościel, a  miał przy tym straszne boleści i  wysoką gorączkę, tak że znów musiał otrzymać 3 paczki salicylowe. Do tego był bardzo zdenerwowany i  roztrzęsiony, ale nie mówił ciągle o  śmierci i  umieraniu jak wczoraj i  przedwczoraj. Dlatego znów mieliśmy trochę nadziei. Niestety, za chwilę jego głos słabł, wzrok zmętniał i  począł seplenić: tato daj

Kwartalnik GMINY TURAWA

mi jeszcze całusa, bo umieram. Koniaku już przełknąć nie potrafił, to był koniec! Wypadłem jeszcze szybko po lekarza, który mieszka w  pobliżu. Gdy wróciłem do pokoju chorego, akurat słyszę głos pielęgniarki – puls znów bije. Ooo to było jak muzyka aniołów. Co Twoi biedni rodzice w tych poprzednich minutach przeżyli było straszne. Gdy przyszedł doktor, omdlenie odrobinę przeszło, wypił trochę wina i troszeczkę się ożywił... Mama od wczoraj rana 7:30 z  jednogodzinną przerwą, aż do teraz- wpół do dwunastej w  nocy nie opuszczała jego łóżka. Ja miałem

takie bóle głowy, iż od godziny piątej do wpół do ósmej trochę się położyłem... Potem przyszli doktorzy i  orzekli tymczasową lekką poprawę. Prześlij jeszcze 4 butelki Chateau la Rose... (francuskie czerwone wino). Dziś w  nocy musieliśmy z  nim się modlić, potem 91. Psalm z  nim śpiewać. Boże strzeż nas wszystkich, Twój wierny tatuś. Przedstawiam kopię telegramu z  dnia 05.02.1891 r. Hrabiego Carla z  Wołowa do Turawy i  niespełna osiemnastoletniej córki Fredy, zarządzającej, pod nieobecność rodziców pałacem: „…Gorączka 39 stopni, noc nie-

szczególna, słabość wielka. Czerwone wino natychmiast przesłać. Tata…” cdn.

Lokalna Grupa Działania „Kraina Dinozaurów”–Poznaj nas… ANNA GOLEC

Stowarzyszenie LGD „Kraina Dinozaurów” jest jedną z  dwunastu Lokalnych Grup Działania, które działają na terenie Opolszczyzny. Obszar działania LGD „Kraina Dinozaurów”

to siedem gmin: Chrząstowice, Dobrodzień, Kolonowskie, Ozimek, Turawa, Zawadzkie, Zębowice, z  trzech różnych powiatów – oleskiego, opolskiego i strzeleckiego.

Lokalne Grupy Działania działają w ramach osi 4 PROW – LEADER. Działania LGD „Kraina Dinozaurów” skupiają się na promocji i  wykorzystaniu posiadanych walorów turystyczno

– rekreacyjnych, historycznych, kulturowych i  przyrodniczych regionu. Stowarzyszenie prowadzi szereg działań, które przyczyniają się do stworzenia możliwości rozwoju

13

marzec 2015

obszarów wiejskich, aktywizacji lokalnej społeczności i pobudzenia inicjatyw społeczno – gospodarczych. Organizuje szkolenia, spotkania, konkursy, przeglądy twórczości ludowej, promuje lokalne zasoby na targach, jarmarkach, prowadzi działania informacyjne, inwentaryzacyjne, organizuje konferencje, podróże studyjne, wydaje publikacje. Ponadto w ramach działalności LGD odbyły się nabory wniosków o  dofinansowanie z  działań takich jak: „Odnowa i  roz-

wój wsi”, „Tworzenie i  rozwój mikroprzedsiębiorstw”, „Różnicowanie w  kierunku działalności nierolniczej” oraz „Małe Projekty”. Przed każdym z  naborów LGD organizowało szkolenia i konsultacje dla beneficjentów, które pomagały im w  prawidłowym aplikowaniu o środki unijne. Członkiem Stowarzyszenia może zostać każdy, kto chce działać na rzecz rozwoju naszego obszaru i  lokalnej społeczności – członkowie podzieleni są na 3 sektory – publiczny, gospodarczy

i osoby fizyczne. Obecnie prowadzone są prace nad opracowaniem nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2015- 2022, w  której będą uwzględnione aktualne uwarunkowania i  potrzeby społeczności lokalnej, objętej obszarem LGD,, Kraina Dinozaurów”. Zapraszamy mieszkańców do wyrażania swoich opinii i uwag w trakcie prowadzonych przez Stowarzyszenie konsultacji społecznych.

Przedstawiamy mapę gminy z  zaznaczeniem projektów zrealizowanych dzięki środkom pozyskanym za pośrednictwem naszego LGD. Siedziba LGD „Kraina Dinozaurów” ul. Guznera 3,47–175 Spórok tel. kontaktowy/fax: +48 77 461 12 28 i 605052777 http://www.krainadinozaurow.pl e-mail: [email protected]

Konkurs ,,Moja Wieś, Moje Miejsce” BEATA KUPKA Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania,, Kraina Dinozaurów” z  siedzibą w  Spóroku od 2010 roku ogłasza coroczny konkurs,, Moja wieś – moje miejsce”. Tegoroczna gala podsumowująca VI edycję odbyła się 14 maja 2015r. w  Centrum Informacji Turystycznej. Konkurs przeznaczony jest dla uczniów szkół gimnazjalnych z  terenu LGD w  trzech kategoriach. Celem konkursów było zainteresowanie młodzieży sprawami lokalnymi i  ocaleniem cennych informacji dotyczących kultury, historii i  specyfiki regionu, w  którym mieszkają. Podczas szesciu edycji konkursu, zostały zgłoszone 283 prace z terenu 7 gmin tj „Chrząstowice, Dobrodzień, Kolonowskie, Ozimek, Turawa, Zawadzkie, Zębowice. Z  naszej gminy Turawa zostało złożonych 19 prac. Poniżej uczestnicy wszystkich sześciu edycji konkursu z Gminy Turawa: 2010 I Edycja – 55 uczestników Kategoria: Opowiadanie lub legenda podkreślające specyfikę i historię terenu LGD • Wyróżnienie – Zuzanna Tomaszek – „Skamieniałości

mają oczy”, opiekun – Natalia Lewicka • Diana Owsianik – „Bierdzańska legenda o  diable”, opiekun- Natalia Lewicka • Elżbieta Pielawa – „Mała miejscowość w  Krainie Dinozaurów – Trzęnsina, opiekun- Natalia Lewicka 2011 II Edycja – 49 uczestników, Turawa – 0 uczestników 2012 III Edycja – 38 uczestników Kategoria – Ciekawe miejsce LGD „Kraina Dinozaurów” • Klaudia Balcer – „Mroczne tajemnice kolorowych miejsc”, opiekun Agnieszka Waluś • Natalia Łazarz – „Tęcza nad Rzędowem”, opiekun Agnieszka Waluś • Elżbieta Pielawa – „Skąd się wzięły stawy w  Trzęsinie?”, opiekun Sabina Węgrzyn-Gaweł • Patrycja Langer – „Bartosz zaprasza”, opiekun Agnieszka Waluś • Łukasz Sikora – „Tajemnica leśnej kapliczkę”, opiekun Agnieszka Waluś Kategoria: Opowiadanie lub legenda podkreślające specy-

fikę i historię terenu LGD • Wyróżnienie – Martina Spyra – „Historia powstania kościoła w  Kotorzu Wielkim”, opiekun Agnieszka Waluś • Katarzyna Drewnicka – „Przeklęta Karczma”, opiekun Sabina Węgrzyn-Gaweł Kategoria: Osoba, która w  szczególny sposób przyczyniła się, bądź przyczynia do rozwoju lub promocji obszaru Krainy Dinozaurów • Laura Michalczyk – „Hej, płyną Jaźwinki”, opiekun Agnieszka Waluś 2013 IV edycja – 45 uczestników Kategoria – Ciekawe miejsce

LGD „Kraina Dinozaurów” • II MIEJSCE – Laura Michalczyk „Świątynia dwóch wyznań. Historia kościoła w Bierdzanach”, • opiekun Agnieszka Waluś Kategoria: Opowiadanie lub legenda podkreślające specyfikę i historię terenu LGD • Karolina Sałata i  Martyna Gabryś – „Pałac w Turawie”, opiekun Sabina Węgrzyn-Gaweł Kategoria: Osoba, która w  szczególny sposób przyczyniła się, bądź przyczynia do rozwoju lub promocji obszaru Krainy Dinozaurów • Wyróżnienie – Klaudia Balcer „Z kredą w siodle””, opiekun Agnieszka Waluś

14 2014 V Edycja – 57 uczestników Kategoria – Ciekawe miejsce LGD „Kraina Dinozaurów” • III MIEJSCE – Aleksandra Madera – „Od łanu zboża i zagonu kartofli do stadionu.”, opiekun Sabina Węgrzyn-Gaweł • Joanna Balcer – Łącząc pasję i pomoc innym, między jazdą konną a  hipoterapią”, opiekun Sabina Węgrzyn-Gaweł Kategoria: Osoba, która

Kwartalnik GMINY TURAWA

w  szczególny sposób przyczyniła się, bądź przyczynia do rozwoju lub promocji obszaru Krainy Dinozaurów • Karolina Knopp – „Waldemarek””, opiekun Sabina Węgrzyn-Gaweł • Natalia Łazarz – „Jerzy Farys – Człowiek, który o  swojej pasji, mówi z pasją”,, opiekun Sabina Węgrzyn-Gaweł 2015 VI Edycja – 39 uczestników

Kategoria: Osoba, która w  szczególny sposób przyczyniła się, bądź przyczynia do rozwoju lub promocji obszaru Krainy Dinozaurów • Michał Wieczorek – „Sołtys bliski memu sercu”, opiekun Agnieszka Waluś Wszyscy uczestnicy otrzymali dyplomy, podziękowania i upominki zaś dla głównych zwycięzców ofiarowane były bony książkowe. Bardzo serdecznie dziękujemy

pani Ani Golec i  jej pracownikom, którzy stworzyli uczniom i  nauczycielom możliwość promocji swoich,, małych ojczyzn” i  osób zasłużonych dla regionów. Gratulujemy uczniom i nauczycielom, którzy czuwali nad powstaniem prac.

lokulturowej oferty turystyki regionalnej.

Goście w Gminie Turawa BARTŁOMIEJ KITA Gmina Turawa miała okazję gościć uczestników dwóch wizyt studyjnych: 15 maja byli to Szwedzi, a 16 maja Ukraińcy. Delegacja szwedzka to przedstawiciele (zaprzyjaźnionej z  LGR „Opolszczyzna”) Grupy Rybackiej Fiskeomrade Halland ze Szwecji. Celem przyjazdu była wymiana doświadczeń oraz zapoznanie się z  hodowlą ryb słodkowodnych

tj.: karpi i pstrągów. W ramach wizyty goście odwiedzili również Gminę Turawa, gdzie w  towarzystwie Wójta Gminy Turawa - Pana Waldemara Kampy, odbyli wiosenny spacer wzdłuż promenady Jeziora Średniego, mając okazję zapoznać się z  projektem zrealizowanym ze środków pozyskanych za pośrednictwem LGR „Opolszczyzna”. W  programie

nie mogło zabraknąć rejsu po Jeziorze Turawskim oraz degustacji dań rybnych. Z  kolei grupa ukraińska to dziennikarze z  największych  i  najważniejszych ukraińskich stacji telewizyjnych – UT 1, 112 kanał i  kanał „24”, goszczący w  województwie opolskim na zaproszenie Opolskiej Regionalnej Organizacji

stricte turystycznych, dziennikarzy interesowało funkcjonowanie samorządu terytorialnego w  Polsce oraz

mechanizmy funkcjonowania funduszy europejskich.

z delegacją ze Szwecji

Historia mniejszości polskiej na terenie obecnej Gminy Turawa odcinek I • JERZY

charakterystyczną cechą jest możliwość upowszechnienia, w jednym miejscu i czasie, wie-

szwedzcy goście odbyli przejażdżkę po Jeziorze Turawskim i spróbowali rybnych specjałów. Wśród pytań, kwestii

z delegacją z Ukrainy

BARTŁOMIEJ KITA Turawskie”. Targi Atrakcje Regionów to impreza wyspecjalizowana pod kątem promocji obiektów hotelowych, regionów, agroturystyki i  turystyki wiejskiej, promocji dziedzictwa kulturowego oraz lokalnych i  regionalnych produktów turystycznych, która integruje branżę turystyczną z  Polski i  Europy. Targi są doskonałą okazją do prezentacji i  promocji oferty wypoczynkowej oraz wymiany doświadczeń wśród licznych podmiotów działających w  sektorze turystyki. Ich

Jezioro Średnie z  zagospodarowaniem turystycznym sfinansowanym z  udziałem funduszy europejskich. Podobnie jak

Dla zainteresowanych prace można pobrać www.krainadinozaurów.pl

Turawa w Chorzowie W  dniach 22-24 maja Gmina Turawa w  ramach Związku Gmin Dolna Mała Panew brała udział w  Targach Turystyki Weekendowej Atrakcje Regionów 2015, odbywające się w Parku Śląskim w Chorzowie. Znaczna część odwiedzających kojarzyła markę Turawa, a  wielu ją odwiedzało, wspominając do dziś z  wielkim sentymentem. Dlatego sporym zainteresowaniem cieszyły się materiały promocyjne Gminy Turawa, zwłaszcza widokówki oraz przewodnik „Turawa i  Jeziora

15

marzec 2015

Turystycznej. Tematem przewodnim wizyty studyjnej była atrakcyjność województwa opolskiego pod kątem turystyki aktywnej z  naciskiem na turystykę wodną. Dlatego też w programie wizyty nie mogło zabraknąć Jezior Turawskich jako miejsca idealnie wpisujące się w  mapę turystyki aktywnej, a w szczególności turystyki wodnej. Gościom pokazano

FARYS

Przez ostatni okres czasu przedstawiałem na łamach Fali, często artykuły o tematyce wojennej, a w ostatnim numerze kwartalnika artykuł o walce z niemczyzną na terenie gminy Turawa. Dlatego, żeby nie być posądzonym o  nastawienie antypolskie przedstawiam obszerne opracowanie historii mniejszości polskiej na terenie obecnej Gminy Turawa. W tym artykule przedstawiam pierwszy odcinek, kolejne ukażą się w następnych numerach Fali. Teren Śląska Opolskiego od zawsze był bardzo specyficzny. Najpierw należeliśmy do państwa wielkomorawskiego, już w  IX w. przyjęliśmy chrzest, 100 lat przed Polską. Historia Śląska była bardzo ciekawa. Byliśmy mieszkańcami Czech, Polski, znowu Czech, Austrii, Prus (Rzeszy Niemieckiej), a  po 1945 r. Polski. Wraz ze zmianą władzy napływali nowi mieszkańcy. Śląsk był krainą, gdzie miejsce mogli znaleźć, Czesi, Żydzi, Mongołowie, Austriacy, Niemcy. Nasza kraina przyjmowała wszystkich, lecz to oni przyjmowali śląską kulturę. To Ślązacy pokazali po wojnie husyckiej, że wszystkie grupy narodowościowe mogą pokojowo współistnieć, bez względu na religię i język. Szczególnie koloniści niemieccy, którzy przybyli na Śląsk, bardzo szybko asymilowali się z miejscową ludnością i przejmowali jej kulturę i język. Mieszkańcy Śląska od zawsze posługiwali się swoją mową, a tylko osoby dzierżące władzę i ich poplecznicy językiem urzędowym. W  czasach bismarckowskich w  1865 r., został przeprowadzony kurs na akuszerki. Kurs ten, w  „Królewskim Instytucie Szkolenia Akuszerek”, odbył się w języku polskim, a po zdaniu egzaminu, mianowano nowe akuszerki (Amtsblatt des Regierungspräsidenten in Oppeln z 1865 r.). Oznacza to, że Bismarckowi w początkowym okresie premiowania nie przeszkadzał język polskim w państwie pruskim.

Pragnę przedstawić najważniejsze wydarzenia z życia mniejszości polskiej do II wojny światowej. Towarzystwo polsko – katolickie zostało założone w  poniedziałek 9.02.1891 r. W  momencie utworzenia posiadało 90 członków. Na przewodniczącego wybrany został Jan Raiman, ówczesny sołtys ze Sławic, zastępcą został Tomasz Baron z Wójtowe Wsi, Kandziora z Opola skarbnikiem, a Bias z Królewskiej Nowej Wsi został bibliotekarzem. W  czasie następnego posiedzenia w  kwietniu Towarzystwo liczyło już 200 członków. Na każde następne posiedzenie przychodziło od 200 do 250 osób, a z wynajęciem sali nie było problemów. Z  biegiem czasu Towarzystwo założono w  Groszowicach, Dobrzeniu, Siołkowicach, Chróścicach i Węgrach. Pierwszą miejscowością z  naszej gminy, w  której zaistniała filia powyższego Towarzystwa były Węgry. Na łamach Gazety Opolskiej napisano, że w  środę 12.02.1896 r. o godz. 18.00 odbędzie się posiedzenie Towarzystwa polsko – katolickiego „Jedność” w Węgrach. Na liczny udział zapraszał zarząd. W Węgrach, w drugie święto Wielkanocne w 1896 r. o godz. 15.00 zaplanowano posiedzenie Towarzystwa polsko – katolickiego „Jedność” w sali u pana Szemla. Poproszono mieszkańców o liczny udział. Na tym posiedzeniu Towarzystwa ustąpił dotychczasowy zarząd i  wybrano nowy. Nastąpiły nieznaczne zmiany, nowym przewodniczącym został wybrany gospodarz Bł. Langos. W  czasie spotkania wyborczego obecny był redaktor Gazety Opolskiej Bronisław Koraszewski. Spotkanie uświetnił swoją osobą także ks. proboszcz Jankowski z Kotorza Wielkiego, który kilkakrotnie zabierał głos. Z miejscowych członków na spotkaniu przemawiał chałupnik Staś. W  czasie spotkania zabawiano śpiewem i  pogadanką. Marzeniem członków Towarzystwa polsko – katolickiego

»

16 »

było, by miejscowa sala spotkań została powiększona, aby członkowie na posiedzeniu nie musieli stać. W Węgrach, w maju 1896 r. u gospodarza Kowola utworzono agenturę Gazety Opolskiej. U  Gospodarza Kowola jak również u  oberżysty Gajdy i kupca Labetzki można było zapisywać się na prenumeratę gazety. Kolejne Posiedzenie Towarzystwa miało się odbyć w  Węgrach 17.05.1896 r. o godz. 15.30 w sali u p. Gajdy. Na łamach Gazety Opolskiej ukazała się relacja z  posiedzenia Towarzystwa polsko –katolickiego odbytego w  Groszowicach i w Węgrach. W czasie spotkań mówiono o przypowieściach ludowych, o  pielgrzymce do Warty i  Wąbrzyc (Wambierzyc), o  używaniu miodu jako lekarstwa oraz o  Słowakach i  Węgrach. Redaktor Gazety Opolskiej Koraszewski zachęcał na obu posiedzeniach do wytrwałości i licznego udziału. Przypomniał, że nie zawsze słuszna sprawa była po tej stronie, po której była przewaga liczebna ludzi. W  wielkich miastach widoczne były puste kościoły, gdyż większość mieszkańców od samego rana spieszyła się na wycieczki i  zabawy. Z  kolei dobry chrześcijanin i  katolik nie opuszczał nabożeństwa i  obowiązków religijnych. Twierdził, że w sprawach świeckich ludzie nie powinni naśladować możniejszych, którzy dla osobistych korzyści wspólną sprawę zdradzali. Spotkania wypełniły ożywione śpiewy.

W niedzielę 9.08.1896 r. o godz. 17.00 w Węgrach u p. Gajdy zaplanowano zwyczajne posiedzenie polsko – katolickiego Towarzystwa „Jedność”. Zarząd poprosił członków o  punktualne przybycie, gdyż poprzednim razem, duża część przybyłych spóźniła się. Według prawa posiedzenie musiało zostać w ciągu godziny otworzone, czyli zagajone (Gazeta Opolska nr 62 z 4.08.1896 r.). 9.08.1896 r. odbyły się liczne posiedzenia Towarzystw, m.in. posiedzenie Towarzystwa „Jedność” w  Węgrach, które było bardzo ożywione. Spotkanie wszystkim się podobało, bo członkowie Towarzystwa z zamiłowaniem uczestniczyli i śpiewali. Prezes Towarzystwa, gospodarz pan Langos wygłosił piękna przemowę, z  której można było wywnioskować, że dba o  rozwój Towarzystwa. Autor artykułu Bronisław Koraszewski miał nadzieję, że Towarzystwo w Węgrach będzie istniało dalej, a także zachowa swoją żywotność, w  co początkowo wątpiono. Jako przedstawiciele policji na posiedzeniu byli obecni pp. Amtowy z  Osowca oraz nauczyciel z Masowa, którzy najprawdopodobniej z tego spotkania wynieśli dobre wrażenie. Najprawdopodobniej amtowy otrzymał od swoich zwierzchników nakaz kontrolowania towarzystw. Koraszewski miał nadzieję, że władze z czasem zrozumieją, że ze strony ludu polskiego nic nie grozi rządowi i  państwu niemieckiemu. We wrześniu zaplanowano ostatnie w 1896 r. posiedzenie Towarzystwa „Jedność” w  Węgrach. Odbyło się ono w  niedzielę 20 września o  godz. 17.00. Na łamach Gazety Opolskiej poproszono członków o liczny udział, oraz o uiszczenie składek. Ci, którzy zalegali składkami powyżej 6 miesięcy, mieli zostać wykreśleni z listy

Kwartalnik GMINY TURAWA

członków. W  1897 r. Gazeta Opolska dwukrotnie pisała o  posiedzeniach Towarzystwa polsko – katolickiego „Jedność” w Węgrach. Pierwsze zwyczajne posiedzenie zaplanowano na niedzielę 11.07.1897 r. o godz. 16.30 w sali pana Vogta w Węgrach. Zarząd poprosił o liczny udział członków, a goście byli mile widziani, gdyż na poprzednich spotkaniach była zbyt niska frekwencja członków Towarzystwa. W  czasie posiedzenia gwarantowano zdobycie nowej wiedzy i znakomitą zabawę. Drugie zwyczajne posiedzenie Towarzystwa zaplanowano na niedzielę 17.10.1897 r. o  godz. 17.00, także w  sali Vogta w  Węgrach. Zarząd tym razem, również prosił o  liczny udział członków Towarzystwa i gości.

Z 1898 r. zachowały się informacje o dwóch spotkaniach Towarzystwo polsko – katolickiego „Jedność” w Węgrach. Oba odbyły się w miejscowej sali Vogta o godz. 17.00. Pierwsze zwyczajne posiedzenie miało miejsce w drugie święto Wielkanocy, a drugie w niedzielę 22 maja r. Proszono o  liczny udział członków i  zachęcano do czytania Gazety Opolskiej. Mieszkańcy Węgier poinformowali na łamach Gazety Opolskiej, że w  poniedziałek 11.09.1890 r. w  kościele w  Kotorzu Wielkim zawarto związek małżeński pomiędzy Karolem Bartyla z Osowca, zastępcą sekretarza Towarzystwa węgierskiego, a Martą Kuchnia z Turawy. Nowożeńcom Towarzystwo Jedność przesłało życzenia. Zwyczajne posiedzenie Towarzystwo polsko – katolickiego „Jedność” zaplanowano na niedzielę 28.12.1900 r. o godz. 17.00 w sali Vogta. Proszono o  liczny udział członków, a  matki zapraszano razem z dziećmi. Bardzo aktywne było Towarzystwo polsko – katolickie „Jedność” w Węgrach w 1901 r. Spotkania nadal odbywały się w miejscowej sali Vogta. Opublikowane na łamach Gazety Opolskiej terminy spotkań: • Niedziela 28 stycznia o godz. 17.00 • Niedziela 30 czerwca o godz. 18.00 – zapisywano także nowych członków. • Niedziela 27 lipca o godz. 17.00 • Niedziela 1 września o godz. 17.00 • Niedziela 6 października o  godz. 17.30, mówiono o  choince i  sprawach porządkowych. Członkowie mieli uiścić składki członkowskie. Ci, którzy jeszcze od Nowego Roku nie zapłacili, nie mogli dalej być członkami Towarzystwa • Niedziela 27 października o godz. 16.30 • Niedziela 1 grudnia – rozmowy miały dotyczyć choinki i spraw porządkowych. • 26 grudnia godz. 17.00 odbyło się gwiazdkowe posiedzenie. Matki miały przyprowadzić swoje dzieci, gdyż miały zostać rozdane podarunki. Proszono również o  przybycie rodaków, którzy już kilka razy obiecywali przybycie, z Łubian i Kotorza Małego. Za każdym razem proszono o liczny udział członków. W 1901 r. czytelnik z Turawy poinformował w Gazecie Opolskiej,

marzec 2015

że w Szczedrzyku ksiądz głosi kazanie po niemiecku, chociaż większość ludzi mówi po polsku. Rok 1902 to kolejny dla Towarzystwa polsko – katolickiego aktywny czas. W czasie posiedzenia Towarzystwa polsko – katolickiego w Opolu 2.03.1902 r. uchwalono, by wysłać telegram do Ojca Świętego o treści: Różne Towarzystwa Polaków w Śląsku – zebrane, aby uczcić Leona XIII, składają Mu najuniżeniej serdeczne życzenia. „Gazeta Opolska” i  Polacy śląscy. Na koniec posiedzenia przybył ks. proboszcz Jankowski z  Kotorza Wielkiego, który stosownie do uroczystości serdecznie przemówił. Uczestnicy uradowani obecnością zacnego gościa przyjęli jego przemowę z wielkim zapałem i dziękowali mu gromkimi oklaskami. Władze Rzeszy Niemieckiej za wszelką cenę chciały zdławić ruch towarzystw polskich. Zarząd Towarzystwa polsko – katolickiego „Jedność” z  Węgier zaplanował w drugie święto Wielkanocy odbyć zwyczajne posiedzenie, o godz. 17.00 w sali Vogta. Miało to być ostatnie posiedzenie w  sali u  p. Vogt, gdyż właściciel odmówił udostępniania sali z  powodu nacisku władz. Na spotkanie zaproszono wszystkich członków Towarzystwa. Zarząd poinformował: Kochani członkowie przybądźcie jak jeden mąż, gdyż musimy się zaradzić co i jak nam dalej czynić wypada. Kolejne zwyczajne posiedzenie zaplanowano na niedzielę 4.05.1902 r. o  godz. 18.00 w  sali Vogta. Jednakże w  następnym wydaniu Gazety Opolskiej poinformowano, że spotkanie zostało przesunięte na 11.05.1902 r. na godz. 16.00, gdyż wcześniej sala była zajęta. Towarzystwo w  Węgrach planowało zorganizować w  niedzielę 6.07.1902 r. wycieczkę do Budkowic. Planowano, był wyjazd z  Węgier odbył się o  godz. 14.00. Zachęcano do licznego udziału. Mieszkańcy Węgier mieli się udać na furmankach, jednakże mieszkańcy z  Turawy nie chcieli pojechać koleją. Wycieczka się jednak odbyła. Na łamach Gazety Opolskiej podziękowano Towarzystwu z Budkowic za gościnne przyjęcie. Wszystkim uczestnikom wyjazdu bardzo się podobało, szczególnie wzajemne zrozumienie.

Niektórzy członkowie Towarzystwa polsko – katolickiego byli zdania, by lepiej zmienić nazwę na Towarzystwo polsko – niemieckie, by nie mieć problemów z władzą. Jednak Bronisław Koraszewski był zdania, że byłby to krok do germanizacji. Twierdził, że nigdy nie można się było zgodzić na zmianę nazwy, bo Ślązacy by się ośmieszyli, a takie dyplomatyczne lawirowanie mogło być niebezpieczne dla Towarzystwa. W Węgrach, w nocy z piątku na sobotę 24.06.1902 r., zmarł po ciężkiej chorobie, 48-letni gbur (bogaty rolnik) Jan Gladosz. Zmarły był stałym czytelnikiem Gazety Opolskiej i  członkiem Towarzystwa, od początku założenia. Chociaż więksi gospodarze zobojętnieli, on pozostał stałym i wiernym działaczem, tak napisał o nim autor relacji. Z kolei we wtorek 1.07.1902 r. ślub w Kotorzu Wielkim wzięli: Franciszka Klimek z  Węgier, córka gospodarza Igna-

17 cego Klimka, stałego czytelnika Gazety Opolskiej od założenia, z  Robertem Komorem z  Brynicy, mistrzem mularskim. Życzono im, by brali przykład z  zacnego ojca. Napisano, również, by nie zapominali, że obowiązkiem każdego Polaka katolika jest czytać polsko – katolicką gazetę i szerzyć oświatę wśród ludu. Najprawdopodobniej Vogt użyczył sali, gdyż 3.08.1902 r. o  godz. 17.30 Towarzystwo polsko – katolickie „Jedność” w Węgrach planowało odbyć zwyczajne posiedzenie. Zarząd prosił o  liczny i punktualny udział członków.

Bardzo ciekawy artykuł został opublikowany w Gazecie Opolskiej 26.08.1902 r. Przedstawiam tekst w całości: Pan landrat agituje Od pewnego czasu dochodziły informacje ze wsi, że pan landrat z Opola i jego podwładni agitują w zwalczaniu ruchu polskiego. Zapowiedziano, że jeżeli wsi będzie polski elementarz, polska gazeta lub polskie Towarzystwo, to zostanie zabrana wsi (gminie) zapomoga z kasy państwowej tak zwana Staatszuschusse. W Węgrach przeciwko Towarzystwu polskiemu, z którym walczyła policja i żandarmi wpływają na oberżystę pana Vogta, aby nie udostępniał sali Towarzystwu. Vogt już kilka krotnie nie udostępnił sali Towarzystwu, gdyż obawiał się policji. Jednak wpływowi mieszkańcy powiedzieli mu, jeżeli odmowi gościnności Towarzystwu, to nikt nie będzie do niego chodził po większej ilości towary, i udadzą się gdzie indziej po zakupy. Vogt wiedział, żeby się utrzymać, zwłaszcza, że żyje nie z policji, ale z ludu polskiego. Vogt został wezwany do Opola. Tam mu powiedziano, że może starać się o koncesję do godziny 23.00 zamiast do 22.00, jednak nie otrzyma jej jeżeli będzie udostępniał salę Towarzystwu. Jeżeli wypowie umowę Towarzystwu uzyska koncesję do godz. 23.00. Ponadto prezesowi Towarzystwa powiedziano w urzędzie amtowym w Osowcu, że dla paru chłopów – członków towarzystwa nie warto robić zachodu z  rozmaitą pisaniną. Dziwne, że przed tymi paroma osobami było tyle obawy, że od 6 miesięcy na każde posiedzenie przychodziło dwóch żandarmów.

Towarzystwo polsko – katolickie „Jedność” z Węgier miało odbyć zwyczajne posiedzenie w niedzielę 14.09.1902 r. o godz. 17.00 w sali Umlaufa. Proszono o liczny udział członków i gości. Prezes chciał zrezygnować ze swojego urzędu. Miało to być ostatnie posiedze-

»

18

Kwartalnik GMINY TURAWA

nie, gdyż nikt już nie chciał udostępniać im sali. Władze Rzeszy Niemieckiej robiły wszystko, aby uprzykrzyć życie Towarzystwu w Węgrach. Towarzystwo polsko – katolickie w Węgrach po raz kolejny było zagrożone ze strony policji i żandarmów. Po kolejnej odmowie udostępnienia sali u  p. Vogta, istniała nadzieja w  nowym karczmarzu Wieczorku, który już wcześniej obiecał, że od 1 października obejmie karczmę w  Węgrach i  wtedy mogłyby się u  niego odbywać zebrania Towarzystwa. Niestety nadzieja zawiodła, gdyż żandarmi dowiedzieli się o tym, a Wieczorek, który mieszkał w Jełowej nie otrzymał koncesji na szynk w  Węgrach i  na karczmę. Przybył do niego, do Jełowej, żandarm z Łubian i dał mu trzy mandaty karne, dwa po 3 marki i jeden na 6 marek. Wieczorek pojechał do amtowego w  Osowcu odnośnie koncesji. Wtedy zapytał się go żandarm z  Osowca, czy będzie przyjmował Towarzystwo polskie i  czy wie co to znaczy polskie Towarzystwo? Wieczorek odpowiedział, że nie, ale obiecał wynajem sali. Żandarm powiedział, że jeżeli chce mieć od niego spokój to nie ma się troszczyć o Polaków. W przeciwnym razie będzie miał co godzinę na karku żandarma, bo ma taki nakaz władz zwierzchnich. To samo usłyszał Wieczorek od amtowego. Poinformowano go, że może otrzymać koncesję od landrata, jednak pod warunkiem, że nie przyjmie

Towarzystwa. Wieczorek wiedział, że gdyby przyjmował Towarzystwo, to będzie musiał płacić wysokie kary. Mieszkańcy z  Węgier przed żniwami napisali prośbę do rejencji opolskiej o  zgodę na zbiórkę ściółki. Jednak landrat dał odpowiedź sołtysowi z  Węgier: Wy tam macie polskie Towarzystwo, to ściółki nie potrzebujecie żądać, bo nie ma ściółki. Zaś sekretarz landrata powiedział sołtysowi: Zakaźcie Towarzystwo, to zaraz ściółka będzie. Przeciwnicy Towarzystwa we wsi mówili: Wygnać, wygnać z  Węgier Towarzystwo, bo nam ściółkę zeżarło. Wrogowie wiedzieli jak skłócić mieszkańców wsi. Panowało przekonanie, że mieszkańcy i tak by ściółki nie otrzymali. Mimo to wrogowie Towarzystwa agitowali. Jednakże autor artykułu napisał: lud polski śpi, pożal się Boże nad takim narodem. Sam sobie głowy rozbija, a wrogom dobrze ryby łowić w mętnej wodzie. Narodzie, obudź się z letargu, bo człowiekowi więcej myślącemu rzewno się robi. Wybory nadchodzą, więcej by wiedzieć wam wypadało. Napisano w  Gazecie Opolskiej, że przeciwko czytaniu polskich gazet występowały nieoświecone kobiety. Autor artykułu napisał, że polska kobieta, miała być: węgłem domu, stróżem ołtarza, aniołem pokoju, bo wiadomo, gdzie diabeł nie może, tam babę pośle. Podobno niejeden chłop chciał czytać polskie gazety, lecz kobieta wyliczała mu, że to kosztuje pieniądze.

Demografia a przyszłość oświaty w Gminie Turawa

miejscowość Bierdzany Kadłub Turawski Ligota Turawska Zakrzów Turawski Kotórz Mały Kotórz Wielki Zawada Osowiec Trzęsina Rzędów Turawa Marszałki Węgry

razem

wych i gimnazjum. Poniżej prezentuję dwie tabele, w  pi erwszej przedstawione zostały ilości dzieci w  poszczególnych miejscowościach gminy, w dru-

giej ilości uczniów zamieszkałych w  obwodach szkół podstawowych. Biorąc pod uwagę, że do szkół podstawowych uczęszcza sześć roczników, a do

2005 2006 2007 2008 2009 2010 10 7 3 6 9 2 9 9 5 3 7 3 11

84

6 6 7 5 10 1 6 7 1 2 11 6 8

76

7 4 5 3 11 1 18 8 1 3 3 3 10

77

8 2 4 4 8 2 12 13 3 3 5 6 15

85

4 4 5 5 11 2 18 13 2 1 12 7 12

96

5 4 4 3 16 2 17 15 2 2 6 10 13

99

Prognozę ilości uczniów i oddziałów w poszczególnych placówkach przedstawię w kolejnym numerze Fali. miejscowość 2005 2006 2007 2008 2009 2010 PSP Bierdzany Bierdzany 10 6 7 8 4 5 SSP Kadłub Turawski Kadłub Turawski 7 6 4 2 4 4 Ligota Turawska 3 7 5 4 5 4 PSP Ligota Turawska Zakrzów Turawski 6 5 3 4 5 3 RAZEM 9 12 8 8 10 7 Kotórz Mały 9 10 11 8 11 16 Kotórz Wielki 2 1 1 2 2 2 PSP Zawada Zawada 9 6 18 12 18 17 RAZEM 20 17 30 22 31 35 Osowiec 9 7 8 13 13 15 Trzęsina 5 1 1 3 2 2 Rzędów 3 2 3 3 1 2 PSP Osowiec Turawa 7 11 3 5 12 6 Marszałki 3 6 3 6 7 10 RAZEM 27 27 18 30 35 35 SSP Węgry Węgry 11 8 10 15 12 13 RAZEM 84 76 77 85 96 99

2011 6 3 3 4 7 8 3 13 24 15 2 3 5 5 30 13 83

2012 5 7 9 9 18 6 4 13 23 6 4 3 6 7 26 12 91

2013 7 6 5 5 10 14 1 13 28 11 2 2 4 7 26 6 83

2014 4 3 4 6 10 10 2 18 30 7 0 2 8 5 22 12 81

Zaproszenie na Piknik Rodzinny ADAM BOCHENEK

JERZY FARYS Podobnie jak w  całej Polsce nasza gmina boryka się z małą liczbą urodzin. A od ilości dzieci zależy przyszłość naszych przedszkoli, szkół podstawo-

19

marzec 2015

gimnazjum trzy można oszacować ilość dzieci w  placówkach w poszczególnych latach.

2011

2012

2013

2014

razem

6 3 3 4 8 3 13 15 2 3 5 5 13

5 7 9 9 6 4 13 6 4 3 6 7 12

7 6 5 5 14 1 13 11 2 2 4 7 6

4 3 4 6 10 2 18 7 0 2 8 5 12

62 46 49 50 103 20 137 104 22 24 67 59 112

83

91

83

81

855

Urząd Gminy w Turawie bardzo serdecznie zaprasza na Piknik Rodzinny, który odbędzie się 28 czerwca 2015 r. nad Jeziorem Średnim w Turawie. Przewidziano liczne atrakcje dla dzieci oraz rodzin, konkursy z nagrodami, gry i zabawy, pokaz grillowania połączony z degustacją potraw. Chętni będą mogli przyłączyć się do akcji Opolskiego Centrum Krwiodawstwa i oddać krew oraz wziąć udział w zumbie, zawodach kajakowych, czy też w konkurencjach siłowych. Swoją obecność zapowiedzieli również strażacy, którzy zademonstrują pokaz ratownictwa drogowego i chętnych nauczą jak prawidłowo udzielać pierwszej pomocy przedmedycznej. Całość zakończy koncert zespołu Flash Creep- grający szanty, czyli pieśni spod żagli. Początek o godz. 13:00 , cała impreza odbędzie się przy plaży z boiskiem do koszykówki. Patronat medialny nad wydarzeniem objęło Radio Doxa.

Zapraszamy.

Miłe Kropelki, Drodzy Kropelkowicze. ADAM BOCHENEK Pozwólcie, że zacznę od konkursu na najładniej pokolorowany obrazek. Muszę stwierdzić, że dziwi mnie troszkę Wasz strach, ponieważ wpłynęło tylko 5 prac, ale za to jakich! Jedna ładniejsza od drugiej. Mimo, że prac było mało i  tak wybór był trudny. Po długiej analizie kolorowanek, Pani Redaktor Naczelna postanowiła, że w kategorii dzieci młod-

szych zwyciężyła praca Kacpra Klucznego z  Kotorza Małego, a  wśród dzieci starszych kolorowanka Julii Pyraś z  Bierdzan. Dodatkowo przyznano 3 wyróżnienia dla Sabiny Przyszlak z  Turawy, Sary Barć z  Zakrzowa Turawskiego i  Pauliny Ledwoń z  Turawy. Wszystkim Wam, tak samo, jak Waszym rodzicom, bardzo serdecznie gratuluję. Kac-

per Kluczny w  dniu 1 czerwca mógł przez chwilę pełnić funkcję Wójta Gminy Turawa. Podpisał też ważny dokument, czyli decyzję o wiecznym ładzie i  porządku na terenie Gminy oraz o  tym, że wszyscy mają się do siebie uśmiechać. Zachęcam Was do brania udziału w  naszych konkursach, bo już mamy następny. Zanim jednak o  konkursie, to najpierw

o  bardzo ważnej rzeczy… o  WAKACJACH. Kto ich nie lubi??? Ja za nimi przepadam, tyle, że ich nie mam- tak jak

»

20 »

Wy i  dlatego Wam troszkę zazdroszczę. Musicie jednak uważać na siebie w  tym czasie i pamiętać o swoim bezpieczeństwie. W  naszej gminie mamy wiele jezior, stawków i  rzek, dlatego pamiętajcie, że kąpać się można tylko pod opieką osoby dorosłej i  tylko w  tych miejscach, które znacie. Nie wskakujcie do wody, jeśli nie znacie dna, najlepiej nie kąpcie się w  rzekach i  nigdy, ale to nigdy nie wchodźcie do wody, gdy nie ma w  Waszym towarzystwie Waszych opiekunów, nawet gdy kuszą koledzy. Kolejna sprawa, to poruszanie się po drogach. Jeśli gdzieś musicie koniecznie jechać lub iść, to pamiętajcie, że zawsze idziemy poboczem drogi lub chodnikiem. Na rowerze jeździmy w kasku i zawsze prawą stroną. Ci, którzy mają karty rowerowe mogą jeździć sami po drogach, Ci, którzy ich jeszcze nie mają, mogą poruszać się po drogach tylko w obecności opiekunów. Ważne jest jednak byście zawsze byli ostrożni i  rozważni, by po wakacjach móc wrócić do szkoły i  opowiedzieć wszystkim kolegom o  swoich wakacyjnych przygodach. Jeszcze jedna ważna

Kwartalnik GMINY TURAWA

sprawa, nigdy nie podchodzimy do psów, których nie znamy i  na pewno ich nie głaszczemy, a  gdy wybierzecie się do lasu, np. na jagody, czy grzyby, to pamiętajcie o  nakryciu głowy. Jeśli już jesteście świadkami jakiegoś wypadku i  macie telefon, to pamiętajcie dzwonimy pod nr 112 i  mówimy wszystko co się dzieje. To tyle, jeśli chodzi o  ostrzeżenia, a  teraz NOWY KONKURS. Konkursy będą dwa. W  pierwszym - Waszym zadaniem będzie stworzenie widokówki z  Gminy Turawa. Technika dowolna, praca w  formacie A-4, czyli kartka z bloku, a na niej Wasza propozycja. Pooglądajcie jak wyglądają inne widokówki i  stwórzcie własną. Najciekawsza praca ma szansę zostać wykorzystana do tworzenia materiałów promujących Gminę Turawa. Drugi Konkurs jest konkursem literackim, z  elementami fotografii. Należy w  nim opisać swoją wakacyjną przygodę i  można dołączyć zdjęcie, jeśli ta przygoda została uwieczniona na zdjęciu. Może to być ciekawy wyjazd, spotkanie z  kimś znanym lub np. złapa-

21

marzec 2015

Dzień Ziemi w Gminie Turawa DANUTA PIWOWARCZYK

nie ryby. Nie chodzi tutaj wcale o opisywanie dalekich podróży, chociaż można, ale czasem najciekawsze przygody przeżywa się na swoim podwórku lub w  swojej miejscowości z  niezawodną paczką kolegów i  koleżanek. Do dyspozycji macie jedną kartkę w  formacie A-4, czyli dwie strony pisania!!! Zdjęcie nie jest konieczne, będzie miłym dodatkiem… zwłaszcza, gdy będzie to zdjęcie wielkiej ryby lub grzyba. Oba konkursy są dla dzieci w  wieku do 16 lat, czyli do 3 klasy gimnazjum. Nie martwcie się, prace ocenimy uwzględniając Wasz wiek. Oddzielnie ocenimy prace przedszkolaków, uczniów szkól podstawo-

wych i  gimnazjum. Co będzie nagrodą… to trochę niespodzianka, ale na pewno będzie można wygrać bilety do kina i  teatru oraz inne ciekawe niespodzianki. Aby wziąć udział w  konkursie, Wasi rodzice muszą wypełnić dołączony kupon i  razem z  nim przynieść lub przesłać Wasze prace. Można osobiście, do Urzędu Gminy w Turawie pokój nr 20 na I piętrze, lub, jeśli ktoś umie, drogą elektroniczną na adres: [email protected], albo wysłać pocztą na adres Urzędu z  dopiskiem KROPELKI. Termin nadsyłania prac mija 31 sierpnia, czyli w ostatnim dniu wakacji.

W  kwietniu 2015 r. tj. przed długim weekendem majowym na terenie Gminy Turawa odbył się coroczny Dzień Ziemi - „Sprzątania Świata”  z  udziałem: uczniów naszych szkół, przedszkolaków Urzędu Gminy oraz przedsiębiorstwa wywozowego, które zapewniło bezpłatnie worki na zbiórkę śmieci i dalszą utylizację odpadów. W przedsięwzięciu wzięły udział następujące szkoły: PG w  Turawie, PSP w  Ligocie Turawskiej, PSP w  Zawadzie, PSP w  Osowcu, PSP w  Bierdzanach, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w  Kadłubie Turawskim oraz przedszkola: Publiczne Przedszkole w  Kotorzu Małym, Bierdzanach oraz w Turawie. Dodatkowo w  sprzątanie zaangażował się Dom Dziecka w Turawie, Areszt Śledczy w Turawie oraz Rada Sołecka w  Tura-

wie. Sprzątaniem objęte były następujące tereny: obrzeża Jezior Turawskich, brzegi rzeki Mała Panew, lasów, poboczy dróg, ścieżek oraz poszczególne miejscowości. Areszt Śledczy w Turawie zaoferował pomoc osadzonych kobiet. Posprzątane zostały obrzeża Jeziora Dużego, Jeziora Średniego oraz Jeziora Małego w Turawie.  Natomiast dzięki zaangażowaniu wychowanków z  Domu Dziecka w  Turawie został uporządkowany teren Rybaczówki oraz teren przyległy do Pomnika Przyrody (dąb bezszypułkowy), który zlokalizowany jest naprzeciw wału Jeziora Dużego. Za udział w  akcji wszystkim uczniom, dyrektorom szkół, nauczycielom oraz opiekunom serdecznie dziękujemy.

KUPON KONKURSOWY „KROPELKI” FALA 2/2015 Wyrażam zgodę na udział mojego dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w konkursie plastyczno – literackim kwartalnika Fala. Zgadzam się jednocześnie na publikację pracy na łamach kwartalnika Fala oraz stronie internetowej Urzędu Gminy Turawa z podaniem imienia i nazwiska dziecka. Tel. kontaktowy: … … … … … … … … … … …

..................................... Podpis rodzica/opiekuna

Gminny Konkurs Recytatorski w języku niemieckim dla klas I-III ANNA LANGNER Konkurs Auch die Kleinsten können was leisten ma swoje korzenie w Ligocie Turawskiej, gdzie

cieszył się kiedyś dużą popularnością wśród uczniów. Obecnie, po rocznej przerwie oraz

w  innym miejscu, konkurs powrócił do życia szkolnego. Publiczna Szkoła Podstawowa

im. Jana Pawła II w  Osowcu z radością powitała licznie przybyłych uczestników klas I-III

»

22 »

ze szkół podstawowych naszej gminy, którzy 7 maja 2015 roku zaprezentowali interpretację jednego wiersza. Odwiedziły nas dzieci ze szkół: w Kadłubie Turawskim, Ligocie Turawskiej, Węgrach i Zawadzie, co łącznie z uczniami z Osowca dało liczbę 20 uczniów. Każdy z nich zasługuje na słowa uznania, gdyż opanowanie pamięciowe tekstu w  języku niemieckim oraz jego ciekawa prezentacja to nie lada wyczyn. Pomocą służyli tu oczywiście nauczyciele, a  czasem także członkowie rodzin,

Kwartalnik GMINY TURAWA

lecz efekt końcowy zależał od samych uczestników. Recytację oceniało jury w  składzie: pani Monika Wittek – germanistka i  specjalista ds. kultury w  Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w  Polsce, pani Eryka Matysek – germanistka i  dyrektor Publicznego Gimnazjum w Turawie oraz pani Sylwia Blacha – przewodnicząca koła DFK Osowiec. Przyznane miejsca: I – Gabriel Morcinek, II – Kevin Pikos,

Znajomość z Panem Bernardem była jednym z  cenniejszych doświadczeń. Każde spotkanie, każda rozmowa owocowały w  nowe fakty historyczne. Nawet najkrótsza wypowiedź zdaje się uczyć znacznie więcej niż każda inna lekcja histo-

III – Michalina Pietras, IV – Magdalena Buczek, Malwina Wiench, V – Agnieszka Hocwik, Karolina Rudnik.

Wyróżnionym uczniom gratulujemy, a  wszystkim dziękujemy za udział i już zapraszamy na konkurs w przyszłym roku!

PIOTR SLADEK

ur. 20.04.1934 – zm. 01.03.2015 „Nie umiera ten, kto trwa w sercach i pamięci naszej” Dnia 1 marca 2015 r. pożegnaliśmy na zawsze naszego Kolegę Bernarda Kusa z  Psurowa. Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość o  jego śmierci. Jego śmierć była dla nas zaskoczeniem. Odszedł od nas tak nagle, pozostawiając smutek i  wielki żal, a  chcieliśmy jeszcze tak wiele dokonać. W  sercach naszych trwać będziesz na zawsze. Pan Bernard Kus miłośnik historii lokalnej i bogata skarbnica wiedzy regionalnej. Członek Koła Miłośników Historii Lokalnej przy Gminnej Bibliotece Publicznej w  Radło-

rii. Był powszechnie lubiany i  szanowany. Wraz z  Jego odejściem Koło Miłośników Historii Lokalnej i całe nasze środowisko poniosły wymierną i trudną do wypełnienia stratę. Nie usłyszymy już Jego spokojnego głosu. Ale pozostanie w pamięci

jego życzliwość, solidność i  serdeczność z  jaką Pan Bernard szedł przez życie.

Tekst zaczerpnięty z  czasopisma „Wieści Radłowskie 1/2015, autorstwa Pani Marty Korzechwy.

Takim go zapamiętamy. Szczere wyrazy współczucia rodzinie oraz wszystkim bliskim naszego Przyjaciela.

Nowinki z Przedszkola Publicznego w Bierdzanach DANUTA CZAPLIK

Bernard Kus wie. Człowiek bardzo oddany poznawaniu i  pogłębianiu wiedzy o  „małej ojczyźnie”. Wieloletni miłośnik, kronikarz, badacz i  krzewiciel historii naszej małej ojczyzny. Za osiągnięcia w  dziedzinie upowszechniania i ochrony kultury został nagrodzony w  roku 2009 nagrodą Starosty Oleskiego „Różą Powiatu.” Dla Pana Kusa każdy dzień był podróżą przez historię. Zachowując przy tym wobec faktów historycznych bardzo obiektywne i  bezstronne stanowisko. Jeśli ktoś mógł o  sobie powiedzieć „non omnis moriar” (nie wszystek umrę) to właśnie On – orędownik umiłowania tego, co być może zapomniane. Permanentnie poszerzał swoją wiedzę i „zarażał” innych miłością do regionu, w  którym żył. Był głównym inicjatorem cyklicznych spotkań miłośników historii w  powiecie oleskim, a  zwłaszcza w  gminie Radłów. Wiele razy występował jako prelegent, upowszechniając w  świadomości innych fakt, iż historia (zwłaszcza ta lokalna) to źródło wciąż nie odkrytej wiedzy. W  swojej działalności Pan Bernard Kus doskonale wywiązał się

23

marzec 2015

z  przesłania Jana Pawła II – „Uzdrówcie rany przeszłości miłością. Niech wspólne cierpienie nie prowadzi do rozłamu, ale niech spowoduje cud pojednania” – czego potwierdzeniem był udział Pana Bernarda Kusa w organizacji historycznego wydarzenia, jakim było uroczyste spotkanie weteranów polskich i  niemieckich w sześćdziesiątą rocznicę bitwy pod Mokrą, za co został w 2013 roku nagrodzony w plebiscycie „Mosty Dialogu”. Od 1990 r. kontynuował pisanie kroniki miejscowości Ligota Oleska, której początek przypada na rok 1865. Zapisy te prowadził Pan Bernard Kus w języku niemieckim w formie dziennika. Poprzez swoje działania ocalił od zapomnienia istotny fragment dziedzictwa kulturowego – tłumaczenie kroniki szkolnej, parafialnej, udostępnił rodzinne fotografie, przedstawiające cenne materiały historyczne, etnograficzne i  społeczne. Autor licznych publikacji i  szeregu artykułów o  tematyce historycznej w  „Rocznikach Powiatu Oleskiego”, „Oleskiej Gazecie Powiatowej”, „Kulisach Powiatu”. Współpracował

z zespołem redakcyjnym „Wieści Radłowskich”. Jego działania są dowodem, iż historia najbliższa jest nie mniej ciekawa niż ta, która toczyła się na wielkich polach bitew czy w  posiadłościach władców. Chętnie dzielił się swoją wiedzą i  doświadczeniem. Znaczne osiągnięcia, rozległe zainteresowania, pasja sprawiły, że zawsze pozostanie żywą księgą historii. Zostawił ślad po sobie, jego życie zahaczało o  przeszłość i  sięgało w  przyszłość. Jego postawa i  dokonania długo jeszcze będą stanowiły najwyższy” wzór do naśladowania. Poeta, ksiądz Jan Twardowski powiedział: „przecież tylko nieobecni są najbliżej”. Jesteśmy przekonani, że osobowość i  dokonania naszego Kolegi pozostaną wśród nas. Żył dla innych, zawsze wyciągał swoją pomocną dłoń, zawsze można było liczyć na jego wsparcie i  bezinteresowność. Pan Bernard Kus przez 15 lat był jednym z  nas. Był najtrwalszym ogniwem naszego zespołu – pasjonatów historii lokalnej. We wspomnieniach naszych członków pozostanie jako człowiek pogodny, pełen życzliwości dla ludzi.

Topienie Marzanny – Żegnaj Zimo! Witaj Wiosno! 21. marca skończyła się astronomiczna zima i rozpoczęła wiosna. Zgodnie z tradycją nasze przedszkolaki, jak co roku pożegnały zimę i  przywitały wiosnę. Przygotowaliśmy Marzannę symbolizującą odchodzącą zimę i  wszyscy udaliśmy się nad staw, gdzie wierszami oraz piosenkami z  wielką radością pożegnaliśmy zimę, prosiliśmy, aby odeszła i już nie wracała. Wiosenną piosenką i uśmiechem na twarzy powitaliśmy natomiast najpiękniejszą porę roku Wiosnę. Do przedszkola dzieci wracały zielonym korowodem, powiewając gałązkami kwiatów i  śpiewając piosenki. W  ten właśnie sposób dzieci oznajmiły

mieszkańcom Bierdzan, że Wiosna już przyszła ,,Odżywiam się zdrowo i jem kolorowo” Dnia 29.04.2015r. odbyło się w przedszkolu przedstawienie, na które zaprosiliśmy rodziców dzieci uczęszczających do przedszkola. Naszym głównym celem w  Planie Rocznym jest propagowanie wśród przedszkolaków wiedzy prozdrowotnej, rozumienie konieczności spożywania zdrowych produktów. Była to doskonała okazja do podsumowania realizowanych zadań- Przedszkole Promujące Zdrowie. Przedszkolaki na tę okazję przygotowały przedstawienia pt,, Pan Kotek był chory” oraz,, Chora Zosia”. Wykonane

zostały rekwizyty, które zaprezentowano podczas przedstawienia. Dzieci również musiały wykazać się wiedzą na temat zasad prawidłowego żywienia, aktywności fizycznej oraz zasad dbania o  higienę ciała, podczas,, Miniturnieju” zdrowo jemwięcej wiem” Imprezie towarzyszyła miła, serdeczna atmosfera. Było też pamiątkowe zdjęcie. Za swój wspaniały występ dzieci w nagrodę otrzymały jabłuszka. Dzień Mamy i  Taty w Przedszkolu Dzisiaj mamy święto Mamy Sto buziaków mamom damy Sto uśmiechów, sto serduszek Sto uścisków i kwiatuszek Serdeczne życzenia dla wszystkich tatusiów od wszystkich córeczek i wszystkich synusiów Gorące uściski i słodkie buziaki Serdeczne życzenia składają dzieciaki. Dzieci z  Publicznego Przedszkola w  Bierdzanach świętowały,, Dzień Mamy i  Taty”. Na zajęciach w  tajemnicy przed mamami i  tatusiami szykują upominki, malują portrety swoich rodziców. Każdy

24

Kwartalnik GMINY TURAWA

przedszkolak chce, aby na uroczystości zorganizowanej w  przedszkolu mieć jakąś rolę: mówić wierszyk, czy zaśpiewać piosenkę. Były tańce, wężyki, oraz wspólne zabawy z rodzicami. Jednym słowem- bardzo udana zabawa rodzinna. Po wspólnych zabawach dzieci wręczyły Rodzicom upominki i wszyscy zostali zaproszeni na słodki poczęstunek.

nego dla wszystkich święta. 7. W finale V edycji Gminnego Konkursu „Ocalić od zapomnienia” w  dniu 15 maja, którego współorganizatorem była Izba Regionalna nagrodzonych zostało 13 osób. 8. I  wreszcie – 31 maja, na boisku sportowym został zorganizowany I  wiejski Dzień Dziecka. Sponsorem prezentów dla dzieci była firma ubezpieczeniowa AUXILIA, nad bezpiecznymi zabawami i  konkursami dzieci czuwali trenerzy z  Dziecięcej Szkółki Piłkarskiej, rodzice i  sami organizatorzy (Rada Sołecka, LZS i OSP).

Barbara Siudzińska Regina Olszok PRZEDSZKOLE DZIĘKUJE! Podziękowanie W  imieniu własnym, pracowników przedszkola, rodziców dzieci uczęszczających do placówki, chciałabym serdecznie podziękować Pani Marii Jagusch ” Delikatesy Centrum” Bierdzany za przekazanie dla wszystkich przedszkolaków paczek z okazji Świąt Wielkanocnych (zajączka)

2. Na początku marca wśród uczniów OSP przepro-

SOŁTYS

wadziła konkurs wiedzy o  pożarnictwie. Sołectwo wsparło to przedsięwzięcie dofinansowując zakup nagród dla dzieci. 3. 8 marca panowie z  OSP i  DFK przygotowali fantastyczny program, na który zaprosili wszystkie panie. I  ligocki „Frauentag” – czyli: cudze chwalicie, a  swojego nie znacie zakończony wręczeniem kwiatów, oczekuje powtórzenia w  kolejnych latach. Finansowego wsparcia udzieliło Sołectwo

9. W  dniach 14–15 kwietnia rozpoczęto modernizację zadaszenia nad rowerami osób dojeżdżających do pracy. Wiata została wykonana w  2000 roku przez pracowników SKR ze środków wypracowanych przez ówczesną Radą Sołecką. Koszty obecnego remontu (ponad 2500 zł.) w  ogromnej większości wziął na siebie sponsor. 10. Kilkanaście dni później, 27 kwietnia przystąpiono do utwardzania pobocza przy placu zabaw. Po usunięciu zbędnego drzewa teren

został oczyszczony, utwardzony kamieniem i  służy jako miejsce do parkowania. 11. Systematycznie zostają wymieniane zniszczone elementy urządzeń na samym placu zabaw, a  finansowy ciężar tych napraw przejął kolejny sponsor R. Liebe. 12. Prawie w  tym samym czasie rozpoczęte zostały prace odmulania i  odbudowy rowów. Najwięcej problemów przysporzyło udrożnienie bardzo długiego przepustu przy ul. Głównej, który nie był czyszczony od przeszło 30 lat i  przy którym obecnie nasza OSP musiała spędzić wiele godzin. Do tej pory wyko-

MARIOLA PODBROŻNY

Sołectwo Ligota – czas zabawy... 1. 7 luty 2015 – „bakusy”, „bakuśniki” lub „wodzenie niedźwiedzia” – w  taki właśnie sposób nasz LZS zakończył tegoroczny karnawał.

...i czas pracy.

nano 1030mb. rowów, a rurę zakupioną na zniszczony 6 lat temu przepust gospodarze wymienią we własnym zakresie. 13. Od kilku dni trwa bieżąca naprawa gminnych dróg gruntowych. Zgodnie z  planem temu zabiegowi zostaną poddane ul. Dworska, Ostrów, tzw. Zakrzowska i  łącznik ulicy Osiedle z  Dworską. Natomiast końcówka ul. Dobrodzieńskiej oczekuje na przetarg i asfaltowanie. Więcej szczegółów i informacji można znaleźć na stronie wsi: http://ligota-tur.pl.tl/

Konkurs Wiedzy o Straży Pożarnej

Dziękujemy!!! Barbara Siudzińska – dyrektor Przedszkola Publicznego w Bierdzanach

DANUTA MATYSEK

25

marzec 2015

ze swojego funduszu przeznaczonego na wiejskie uroczystości. 4. 18 marca Gminną Izbę Regionalną odwiedził nasz

proboszcz z grupą wikarych przebywających na kursie proboszczowskim, którzy przy okazji zwiedzali całą parafię. 5. 26 marca w  remizie OSP odbyła się XI edycja Gminnego Konkursu Zdobienia Jaj Wielkanocnych z  udziałem uczniów i  osób doro-

słych z  terenu całej gminy. Panie z Rady Sołeckiej i DFK (I.Grzeschik, M.Grus, B.Jańczyk, T.Lipp, A.Kasprzyk oraz I.Grzesik) przygotowały dla uczestników słodkie wypieki, a  Gościniec „Jagoda” kolorowe kanapki. 6. W  niedzielę, 3 maja, razem ze strażakami obchodziliśmy uroczystość św. Floriana. Msza święta, odznaczenia dla zasłużonych, wspólny obiad oraz koncert orkiestry dętej OSP Węgry pokreśliły rangę tego waż-

06.03.2015r. w  PSP w  Ligocie Turawskiej, jak co roku odbył się konkurs Wiedzy o  Straży Pożarnej, który ma na celu popularyzowanie przepisów i  kształtowanie umiejętności w  zakresie ochrony ludności, ekologii, ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej. Dzięki strażakom z  Ligoty Turawskiej i  Kadłuba Turawskiego (którzy dołączyli do grona organizatorów-sponsorów) uczestnicy zostali obdarowani wspaniałymi nagrodami jednak to wyjazd na obóz strażacki wzbudzał chęć konkurowania o  zaszczytne miejsca na podium. W  tym roku szkolnym do konkursu przystąpiło 35 uczniów z klas IV- VI, którzy zderzyli się z  ogromem informacji dotyczących straży pożarnej, ochrony przeciwpożarowej i  ratownictwa. Odpowiadali na 40 pytań a  następnie wyłonione zostały osoby z największą ilością punktów. Kolejność zajętych miejsc przedstawia się następująco:

I miejsce Daniel Jańczyk II miejsce Jakub Rudnik i Bartosz Siwoń III miejsce Katarzyna Kasprzyk IV miejsce Julia Matysek, Katarzyna Hełka i Vanessa Mika W  imieniu uczniów PSP chciałabym bardzo podziękować strażakom za zaangażowanie, wspaniałe nagrody dla wszystkich uczestników konkursu a  sołectwu z  Zakrzowa Turawskiego za wsparcie finansowe, dzięki któremu każdy uczestnik konkursu dodatkowo otrzymał słodki poczęstunek. Ewakuacja szkoły 6 maja o  godzinie 9.00 pod naszą Szkołą Podstawową w  Ligocie Turawskiej pojawili się na sygnale strażacy z Ligoty Turawskiej i  Kadłuba Turawskiego, którzy przeprowadzili alarm przeciwpożarowy i ewakuację szkoły. Celem tych ćwi-

czeń było uświadomienie uczniom jak należy się zachować w  sytuacji zagrożenia. Okazało się że wszyscy doskonale znają drogę ewakuacyjną i  zasady postępowania w  czasie zagrożeń gdyż nauczyciele wraz z  uczniami, zachowując środki bezpieczeństwa, bardzo szybko stawili się na miejscu zbiórki. Po czym zdali raport o  stanie klas. Przeprowadzona akcja, która była zaplanowana przez dyrektora, Panią Bożenę Kowalczyk Pytel i  strażaków była potwierdzeniem, że wszyscy wiedzą jak się zachować w razie zagrożenia.

26

Kwartalnik GMINY TURAWA

Wiadomości z Osowca

kopuły, które jak widać na załączonych zdjęciach są w nie najlepszej kondycji oraz wykonana zostanie naprawa części drewnianych i malowanie. Jednocześnie prowadzone będą też prace, polegające na wymianie dachówki na całej bryle kościoła.

ARTUR GALLUS W  dniu 6 marca o  godz. 18.30 w  sali OSP Osowiec odbyło się zebranie sprawozdawczo-wyborcze koła DFK w Osowcu. W  zebraniu uczestniczył pan przewodniczący TSKN na Śląsku Opolskim Norbert Rasch oraz Wójt Gminy pan Waldemar Kampa. Po przedstawieniu wszystkich sprawozdań i udzieleniu absolutorium Zarządowi za okres sprawozdawczy, przystąpiono do wyborów nowego Zarządu i  Komisji Rewizyjnej. W  skład nowego Zarządu weszli przew. Sylwia Blacha oraz Karina Loch, Jolanta Loch, Irena Galus, Anna Szubert, a  do Komisji Rewizyjnej Krzysztof Schwientek, Marian Sowa, Bernard Knopp. W  dniu 13 marca w  sali OSP w  Osowcu odbyło się walne zebranie sprawozdawcze stowarzyszenia „Nasz Osowiec”. Po wysłuchaniu sprawozdań nastąpiła dyskusja, w  czasie której przedstawiono propozycję likwidacji stowarzyszenia. Po burzliwej dyskusji podjęto uchwałę o likwidacji stowarzyszenia i powołaniu likwidatora. Oficjalnie od 31 marca 2015 roku stowarzyszenie jest w stanie likwidacji. Majątek zostanie przekazany na rzecz Rady Sołeckiej. W dniu 14 marca na placu firmy „Koma” w  Osowcu odbyły się zajęcia praktyczne jednostek OSP z  Bierdzan, Osowca i  Węgier podczas kursu ratownictwa technicznego. Strażacy sprawdzali możliwości posiadanego sprzętu i  umiejętności w  rozcinaniu karoserii samochodów w  czasie zdarzeń drogowych. W  dniu 19 kwietnia o  godz. 15.00 w  kościele parafialnym

kwartet w składzie Dawid Stokłosa, Jacek i  Szymon Riemer, Aneta Knopp, poprowadził nabożeństwo, w  czasie którego wykonał utwory Johanna Pachelbela – „Kanon”, Cesara Francka – „Panis Angelicus”, Jana Sebastiana Bacha – „Charles Gounod, Ave Maria”, Wolfganga Amadeusa Mozarta – „Ave Verum Corpus”, Gulio Caccini – „Ave Maria”, Leonarda Cohena – „Hallelujah” i  Barkę ulubiona pieśń oazową św. Jana Pawła II.

W  dniach 22,23,24,29,30,31 maja w  jednostce OSP w  Osowcu odbywał się kurs Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy dla członków wszystkich jednostek OSP gminy Turawa. W  kursie uczestniczyło 38 członków. Wszyscy zdali egzamin w dniu 31 maja.

Festyn pełen zdrowia

W dniu 18 kwietnia rozpoczęły się prace porządkowe na terenie Osowca przed Dożynkami Gminnymi. Wyczyszczono rowy wzdłuż ul. Oleskiej i  Cmentarnej w  celu odwodnienia miejsca, gdzie organizowane będą dożynki. Natomiast w  piątek 24 panie porządkowały i  plewiły tereny zielone przy chodnikach, klombach i  rondzie, a  mężczyźni plantowali ziemię i  usuwali pędy drzew wzdłuż ul. Leśnej i  Oleskiej. Jak zawsze w  pracach tych uczestniczyli ci sami mieszkańcy Osowca. Panie natomiast już od początku roku wykonują dekoracje i upominki na dożynki, spotykając się w każdy wtorek wieczorem w OSP. W dniu 17 maja odbyła się pielgrzymka naszej parafii do „Studzionki”. Organizatorem pielgrzymki była Rada Sołecka Kolanowic wraz z  kołem DFK. Na rowerach pojechało spod kościoła w  Kolanowicach 78 osób, a  jeszcze raz tyle dojechało indywidualnie rowerami i  samochodami. Na miejscu odbyło się wspólne wraz z  parafią Jełowa nabożeństwo majowe, podczas którego księża udzielili błogosławieństwa

27

marzec 2015

KARINA LOCH, KATARZYNA REGUŁA Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w  Osowcu co roku organizuje Festyn Rodzinny, ale tegoroczny był wyjątkowy, ponieważ hasłem przewodnim było zdrowie. Miało to związek z  realizowanym przez nas projektem Czas na Zdrowie, którego celem było promowanie zdrowego stylu życia. W związku z tym został powołany zespół – Łowcy Zdrowych Nawyków, składający się z dziesięciorga uczniów z  klasy V b. Opiekunem grupy, a  zarazem koordynatorem projektu, była wychowawczyni – pani Katarzyna Reguła.

Lurdzkiego. W  dniu 18 maja rozpoczęły się prace remontowe na wieży naszego kościoła. Już 11 maja

zaczęto tak aby począć prace.

wznosić rusztowanie, od 18 można było rozniecierpiące zwłoki Remontowane będą

Festyn odbył się 31 maja 2015 r. w  sali gimnastycznej i  w  szkolnym ogrodzie przy ulicy Fabrycznej. Było nam bardzo miło, że odwiedzili nas wyśmienici goście: pani Agnieszka Zagola – dyrektor Agencji Rynku Rolnego w  Opolu, pan Waldemar Kampa – Wójt Gminy Turawa, pan Dariusz Sitko – Zastępca Dyrektora Opolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Łosio-

wie, pani Anna Awdejuk – instruktorka zumby, pan Grzegorz Nowakowski – trener Stali Osowiec, ksiądz proboszcz Tadeusz Muc, pan Artur Gallus – przewodniczący Rady Gminy Turawa, a  miłą niespodzianką dla wszystkich była obecność Miss Opolszczyzny 2015 – Nicoli Jagieły. Po uroczystym przywitaniu gości pani dyrektor Karina Loch zaprezentowała certyfikat Wiarygodna Szkoła Podstawowa, który nasza szkoła zdobyła, uczestnicząc w  ogólnopolskim Programie Wiarygodna Szkoła Podstawowa. Certyfikat zaświadcza, że szkoła zabezpiecza właściwy poziom edukacyjny, wychowawczy i  bezpieczeństwo swoim uczniom, co gwarantuje Okręgowa Komisja Egzaminacyjna, Instytut Badań Edukacyjnych oraz Dyrektor Szkoły. Kolejnym punktem festynu była premiera teledysku Happy, promującego naszą szkołę, który został nagrany w  ramach zajęć Koła Teatralnego podczas Drzwi Otwartych 14 marca

przez montażystę i kamerzystę TVP Opole – pana Wojciecha Świątkiewicza. Filmik wywołał ogromną radość wśród zebranych uczniów i  rodziców, ponieważ nie zawsze można obejrzeć swoje pociechy w rolach gwiazd. Następnie szefowa Łowców Zdrowych Nawyków – Monika Baron, przedstawiła zespół i  opowie-

działa o  zdrowych akcjach przeprowadzonych przez Łowców w  szkole potwierdzonych prezentacją multimedialną. W  przerwach odbywała się projekcja filmu przekazanego przez organizatora projektu pt.: Śmietnik w  mojej głowie. Nasz festyn zwykle uświetniają przedstawienia

»

28 »

Koła Teatralnego, do których uczniowie sami piszą scenariusze według własnego pomysłu, projektują scenografię i  stroje oraz je reżyserują. Tym razem widzowie obejrzeli spektakl pt.: EkoDziady ze szkolnej szuflady. Program artystyczny przygotowały również klasy I – IV i  oddział przedszkolny pod okiem wychowawców oraz pani Grażyny Łukasiewicz – nauczycielki muzyki. Dzieci zaprezentowały swoje umiejętności taneczne, wokalne i  aktorskie, za co były nagrodzone gromkimi brawami oraz wzruszonymi i  uśmiechniętymi buziami najbliższych. Konkursowym zadaniem projektu Czas na Zdrowie podczas festynu było zorganizowanie zdrowego poczęstunku. Każda klasa przygotowała swoje stoisko z  daniami do degustacji. Wśród popisowych potraw znalazły się: domowy chleb, sałatki warzywne i  owocowe, pasty, marchewkowe wypieki, ciasteczka z sezamem i płatkami owsianymi, koreczki, grzanki – bakłażanki, razowe tortille warzywne, kanapki, lemoniada, batoniki kokosowe oraz jeżyki jarzynowe i  owocowe – bardzo smaczne i zdrowe! Przygotowaliśmy również wystawę domowych przetworów i  ekologicznych produktów. Klasa VI, w  ramach zajęć technicznych, upiekła na festyn trzy ciasta. Swojskie smaki poczuliśmy dzięki staraniom rodziców, którzy przygotowali domowe ciasta, świeże soki owocowo – warzywne, koktajle jogurtowe, gofry z jaj od szczęśliwych kur – specjalnie na tę okazję. Na festyn zaprosiliśmy również pszczelarzy z  naszej okolicy – pana Marcina Haniszewskiego i  pana Krystiana Geperta, którzy opowiedzieli nam o  swoim fachu oraz zaprezentowali sprzęt pszczelarski. Poznaliśmy też z bliska Lokalną Grupę Rybacką Opolszczyzna reprezentowaną przez panią Bożenę Sochor oraz jej rodziców pań-

Kwartalnik GMINY TURAWA stwa Panek. Była to interesująca lekcja przyrody z  rybami w  roli głównej wraz z  konkursami i  wieloma nagrodami ufundowanymi przez wystawców.

dziło blisko 500 osób. Dziękujemy zatem wszystkim, którzy nas odwiedzili i już zapraszamy na Festyn Rodzinny w  przyszłym roku szkolnym. Szczególne podziękowania składamy naszym rodzicom, sponsorom oraz zaproszonym gościom.

Strażacy z  Ochotniczej Straży Pożarnej w  Osowcu pokazali jak udzielać pierwszej pomocy przedmedycznej, co cieszyło się dużym zainteresowaniem. Mamy naszych uczniów – zawodowe pielęgniarki, dokonywały pomiaru ciśnienia krwi wszystkim chętnym. W  tym roku postanowiliśmy bić rekord w zbiorowym jedzeniu jabłek. Grupa Łowców rozdawała nasze ulubione owoce wśród uczestników festynu, a  potem wszyscy na dźwięk gongu rozpoczęliśmy konsumpcję. Cóż to był za piękny widok! Nikogo nie trzeba było przekonywać, żeby zjadł jabłko – wokół rozległo się chrupanie. Stałym elementem naszego festynu są zabawy i  konkursy sportowe, ale w  tym roku miały one charakter mocno warzywny i  owocowy. Postawiliśmy na rodzinę, dlatego konkurencje były rodzinne, uczestniczyły w  nich dzieci wraz z  rodzicami. Tym razem chętni wzięli udział w cytrynowej sztafecie, torze przeszkód z  warzywami, jabłkowym wężu oraz mozaikach owocowo – warzywnych. Dla wszystkich zebranych w  szkolnym ogrodzie pani Ania poprowadziła Zumbę, a energetyczne melodie porwały prawie wszystkich. Wspaniałą niespodziankę przygotowali dla nas rodzice, którzy postanowili zagrać przedstawienie pt.: Kopciuszek na zawodach. Była to bardzo śmieszna i pouczająca historia oparta na klasycznej baśni o  ubogiej dziewczynie, która dzięki zamiłowaniu do sportu podbiła serce księcia. Opowieść zakończyła się morałem: Kto dużo ćwiczy i  książki czyta, ten będzie zawsze

29

marzec 2015

Co słychać w Turawie TERESA ŻULEWSKA Nasza Turawa wzbogaca się o  coraz to nowe obiekty handlowe. Jest to bardzo dobry symptom. Obok istniejących już placówek takich jak: Sklep GS-u, sklep „Cytrynka”, „Bazarek”, Warzywniak – kwiaciarnia, powstała nowa placówka „Delikatesy Centrum” oraz sklep odzieżowy. Jeśli chodzi o   gastronomię

SOŁTYS

– to też nie możemy narzekać. Mamy restaurację „Turawianka”, Pizzerię, Bar, a od 1-go maja otwarta jest braseria „Stary Młyn”. Tak więc turyści i osoby odwiedzające Turawę, a  przede wszystkim mieszkańcy, mają duże możliwości wyboru lokali gastronomicznych. Wszędzie można coś zjeść i napić się. Dobre

piwo jest w  braserii, ale inne lokale też mają dobre oferty. Cieszymy się, że w  Turawie tyle się dzieje. Kolejny sezon turystyczny przed nami. Zapraszamy do nas turystów, aby korzystali ze słońca nad naszymi pięknymi jeziorami, a  przy okazji odwiedzali nasze sklepy i  placówki gastronomiczne. Mieszkańców proszę,

aby dbali o  naszą wieś, kosili przed swoimi posesjami, zbierali też śmieci, które czasem nieodpowiedzialni ludzie wyrzucają z  okien aut. Sprzątamy Turawę na bieżąco, ale proszę, aby wszyscy dbali o  porządek. Dziękuję tym mieszkańcom, którzy brali udział w  akcji „Sprzątamy Turawę” w dniu 24 kwietnia.

Braseria Stary Młyn – miejsce dla fajnych ludzi DARIUSZ RATAJCZAK

zdrowy i… kwita! Ostatnim punktem programu był ulubiony przez naszych młodszych uczniów konkurs Mam Talent. W tym roku przeważyły talenty muzyczne i  taneczne, choć kilku chłopców popisywało się umiejętnościami piłkarskimi. Dziewczynki najczęściej śpiewały i  tańczyły tańce nowoczesne oraz klasyczny balet. Znalazło się też parę perełek, które grały na instrumentach. Jak zwy-

kle trudno było wyłonić zwycięzcę, dlatego jury, a  wśród nich nasza nowa Miss Opolszczyzny, postanowiło wszystkich uczestników nagrodzić tak samo. Tegoroczny Festyn Czas na Zdrowie zaliczamy do bardzo udanych, ponieważ frekwencja dopisała, dzięki wspaniałej pogodzie i  modzie na zdrowie. A  jak podaje Łowca Liczb – Joasia Iglesias, imprezę odwie-

To miejsce jest realizacją naszych marzeń o  miejscu, w  którym ludzie szukający oddechu od codziennego zgiełku, będą mogli cieszyć się przyjazną atmosferą, smacznym jedzeniem i  spróbować ciekawych napitków, ale też znajdą czas i miejsce do spotkań i  rozmowy z  przyjaciółmi czy rodziną, bez wszechobecnego dziś zgiełku. Z tego też powodu zdecydowaliśmy uruchomić naszą braserię w  zabytkowym budynku dawnego pałacowego młyna. O  historii tego obiektu przeczytacie Państwo na naszej stronie internetowej: www. strymlynturawa.pl. Nazwaliśmy nasz lokal braserią, gdyż brasserie – (z  franc.)

to lokal, który jest zbliżony charakterem do restauracji i  kawiarni; panuje w  nim swobodna (kawiarniana) atmosfera, w  karcie dań są potrawy, które można zjeść przez cały dzień, choć w  braserii francuskiej je się głównie w południe.

Jest przeciwieństwem typowej restauracji, która kojarzy się z  ekskluzywnym lokalem, otwieranym pod wieczór. Proponujemy naszym gościom proste, smaczne dania, przygotowane w  naszej kuchni ze świeżych, sezonowych,

naturalnych produktów, nabywanych w najbliższej okolicy. Wśród proponowanych dań nasi goście znajdą przekąski, zupy, dania makaronowe, dania mięsne, sałatki, desery. Do picia serwujemy pyszną kawę, herbaty, wody mine-

»

30 »

ralne, popularne napoje gazowane oraz mało dostępne w  Polsce napoje produkowane w  tradycyjny sposób z  naturalnych produktów, produkowane przez małą, rodzinną firmę w  Anglii od 1905 roku. Naszą ofertę napojów uzupełniają soki naturalne oraz drinki bezalkoholowe. Warto podkreślić, że szczególną uwagę przykładamy do tego, aby proponować naszym gościom tylko takie potrawy i  napoje, które sami chętnie jemy i pijemy. W podziemiach Starego Młyna już wkrótce (w  ciągu najbliższych tygodni) planujemy uruchomienie Winiarni, w  której panuje doskonały mikroklimat do leżakowania i  serwowania zwłaszcza czerwonych win. Winiarnia posiada swój szczególny charakter i będzie mogła pomieścić jednorazowo ok. 20

Kwartalnik GMINY TURAWA

osób. Zatem jest doskonałym miejscem do organizowania kameralnych spotkań. Nasz bar, to miejsce, w którym oprócz innych napojów, serwujemy zarówno piwo beczkowe jak i  butelkowe. Zawsze jednak dbamy o  to, aby miało ono odpowiednią temperaturę i  było podawane w  odpowiednich do każdego rodzaju piwa kuflach. Tym naszym gościom, którym spodoba się u nas tak bardzo, że „tak się trudno rozstać” proponujemy możliwość przenocowania w  Starym Młynie, w pokojach urządzonych również w  zgodzie z  naszą myślą przewodnią o oddechu od cywilizacyjnej gonitwy. Naszą ambicją jest, aby pobyt w  Starym Młynie dostarczył naszym gościom samych przyjemnych wspomnień.

Zapraszamy do nas, bo chcemy, jako cała ekipa Starego Młyna, prowadząc nasz lokal, poznawać fajnych ludzi.

Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia JERZY FARYS

31

marzec 2015

uczestników z Opolszczyzny godnie reprezentował naszą szkołę w finale krajowym 9 i 10 maja 2015 r we Wrocławiu. Informacja z ostatniej chwili ! Od kilkunastu lat Publiczne Gimnazjum nr 5 w Opolu i Stowarzyszenie Nauczycieli Matematyki organizują konkurs pod nazwą Potyczki ze Statystyką. Każdego roku zwycięska drużyna otrzymywała przechodni puchar. Przez ostatnie dwa lata turawska drużyna zwyciężyła i puchar znajdował się w naszym gimnazjum. W tym roku naszą szkołę reprezentowała drużyna, w tym samym składzie, co w poprzednim roku: Krzysztof Farys i Adam Plotnik. Zostali oni do konkursu solidnie przygotowani przez mgr Teresę Szmolke. 27 maja w XVI edycji konkursu uczniowie Gimnazjum w Turawie po raz trzeci okazali się bezkonkurencyjni. Jako, że było to trzecie zwycięstwo z rzędu

przechodni puchar pozostanie już na zawsze w naszej szkole. Nie byłoby tak znaczących osiągnięć, gdyby nie pełna współpraca uczniów i nauczycieli, a także rodziców tych wybitnych uczniów. Uczniowie Publicznego Gimnazjum są także znakomitymi sportowcami. O ich osiągnieciach można napisać wiele, dlatego zapraszam do zapoznania się z nimi na stronie internetowej http://g_turawa.wodip. opole.pl/

Wizyta gimnazjalistów w Archiwum Państwowym w Opolu JOLANTA ILNICKA

Już niedługo zakończy się kolejny rok szkolny w turawskim gimnazjum, dlatego chciałbym dokonać krótkiego podsumowania. Jest się czym chwalić, gdyż rok ten był okresem wybitnych osiągnięć naszych uczniów i nauczycieli. W ciągu całego roku szkolnego nauczyciele Publicznego Gimnazjum w Turawie przygotowywali uczniów do wszystkich organizowanych przez Kuratorium Oświaty w Opolu konkursów przedmiotowych. Włożony trud opłacił się i możemy być dumni z naszych uczniów, bo aż czterech gimnazjalistów zostało laureatami konkursów wojewódzkich. Będą oni zwolnieni z części egzaminów gimnazjalnych na koniec klasy trzeciej.

Laureatami Wojewódzkiego Konkursu Języka Niemieckiego, których przygotowały: Eryka Matysek i Agnieszka Bul, zostali uczniowie klas trzecich: Weronika Grund i Piotr Król. Piotr Król został także finalistą Ogólnopolskiego Konkursu Języka Niemieckiego w Warszawie. Laureatem Wojewódzkiego Konkursu Matematycznego został uczeń klasy drugiej Krzysztof Farys, który uzyskał aż 100 % poprawnych odpowiedzi. Do konkursu przygotowały go Teresa Szmolke i Urszula Duda. Z kolei laureatem Wojewódzkiego Konkursu Geograficznego został Maciej Smok, uczeń Jerzego Farysa. Nasi uczniowie osiągnęli także sukcesy w innych konkursach

przedmiotowych. W Konkursie Recytatorskim Języka Niemieckiego Julia Komor otrzymała wyróżnienie, a Robert Kokot zakwalifikował się do finału wojewódzkiego. Łukasz Simbiga, uczeń klasy I naszego Gimnazjum, brał

udział w II etapie Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów, który odbył się 7 marca 2015 roku, we Wrocławiu. Do finału krajowego konkursu Paryż Zaprasza Mistrzów zakwalifikował się Krzysztof Farys. Jako jeden z nielicznych

13 maja 2015 r. grupa uczniów klas pierwszych Publicznego Gimnazjum w  Turawie uczestniczyła w  warsztatach przygotowanych specjalnie dla nich przez pracowników AP w  Opolu. Zajęcia poprowadziła pani Barbara Sypko. W  trakcie warsztatów uczniowie dowiedzieli się jakie dokumenty przechowuje archiwum, w  jaki sposób można je wykorzystać do badań nad historią swojej rodziny. Następnie każdy uczestnik warsztatów dostał jedną z ksiąg Urzędu Stanu Cywilnego w  Turawie z początku XX w. i mógł wyszukać dane swoich przodków. Pani Basia tłumaczyła cierpliwie, jaką wiedzę możemy zdo-

być, odczytując te zapisy: kim był przodek z  zawodu? Czy miał własny dom czy mieszkał u rodziców? Ile lat miał w dniu ślubu? Jak nazywali się jego rodzice? Uczniowie z  zaciekawieniem wyszukiwali znane sobie nazwiska i  próbowali

odszyfrować pismo urzędników, co czasem nie było łatwe. Przy okazji mogli poćwiczyć znajomość j. niemieckiego, ponieważ księgi sporządzone były w tym języku. Korzystając z  pobytu w  Opolu, postanowiliśmy także obej-

rzeć wystawę w  MŚO „Dziadek z  Wermachtu”. Wystawa poświęcona jest mieszkańcom zachodnich terenów Polski, którzy w  czasie II wojny światowej służyli w Wermachcie, bo wówczas byli obywatelami III Rzeszy i do wojska czę-

32 sto wcielano ich przymusowo. Zwiedzający mają do dyspozycji sześć tzw. kiosków multimedialnych, za pomocą których można odsłuchać i  obejrzeć zarejestrowane nagrania audio i  wideo ze wspomnieniami tytułowych „dziadków z  Wehrmachtu” oraz ich bliskich, a  także 41 plansz ukazujących m.in. zdjęcia oraz opisy historycznego kontekstu wydarzeń, których dotyczą nagrane wspomnienia. Wyjazd na warsztaty był częścią zajęć w  ramach innowacji pedagogicznej realizowanej w  PG Turawa od drugiego

Kwartalnik GMINY TURAWA

Dzieci i stary dąb. Nowa inicjatywa wychowanków Domu Dziecka w Turawie EWA BORECKA

półrocza bieżącego roku szkolnego autorstwa Jolanty Ilnickiej „Historia w  domowej szufladzie schowana”.

Są ludzie, którzy kochają drzewa – a  niektóre wybrane przez siebie obdarzają szczególną atencją. Jeśli mogą, starają się je pielęgnować i  otoczyć opieką. Wspominają ich dzieje, są z  nich dumni, opowiadają o nich innym ….

utorzy tekstu: uczestnicy innowacji wraz z opiekunką Jolantą Ilnicką

Zbroje, miecze i walki z humorem, czyli wizyta rycerzy w turawskim gimnazjum JOANNA BALCER 14 maja odwiedzili nasze gimnazjum rycerze z  okolic Malborka. Zajmują się oni pokazami w  całej Polsce, zarówno w  szkołach jak i  przy różnych okazjach i festynach, więc mieliśmy do czynienia z  prawdziwymi fachowcami, o  czym mogliśmy się przekonać oglądając naprawdę niesamowity pokaz. Na godzinę przenieśliśmy w czasie do średniowiecza między polskich rycerzy i  Krzyżaków. Staliśmy się uczestnikami zarówno życia codziennego, uświadomiono nam jak wyglądała praca w  tamtych czasach, jak się ubierano, czym się zajmowano w  wolnym czasie, jak i również na chwilę nasza zwykła sala gimnastyczna zamieniła się w  pole bitwy dzięki pokazowi budzących wrażenie walk. Każdy z  panów prezentował zupełnie oddzielny styl – jeden z  nich naśladował rycerza średniowiecznej polski, a  drugi Krzyżaka, o  którego zakonie uczyliśmy się już

33

marzec 2015

na lekcjach, jednak najważniejsze informacje i  wydarzenia powtórzono nam kolejny raz, więc kolejna zaleta – powtórzyliśmy materiał z  poprzednich lat. Uczniowie brali bezpośredni udział w  pokazie – od ubierania się w stroje z tamtej epoki po bycie zakutym w  dyby, co wywołało wiele śmiechu – nie zawsze przecież mamy okazję zobaczyć uwięzionego kolegę z  ławki lub koleżankę ubraną w  średniowieczną suknię. Sposób prowadzenia nie pozwalał nam się nudzić – w  końcu sami tworzyliśmy pokaz. Nie wszyscy przekonali się do zajęć, niektórzy postanowili pozostać na lekcjach,

ale ci którzy zdecydowali się uczestniczyć z  całą pewnością tego nie pożałowali. Połączenie żywej lekcji historii z  dobrym humorem i  luźnym językiem zainteresowało wszystkich. Przedstawiciele wiedzieli jak mówić do uczniów, żeby nie zanudzić ich podręcznikowymi pojęciami i słownikowymi definicjami. Całe wydarzenie pozwoliło zaobserwować, jak ważne jest wprowadzenie między nudne szare lekcje odrobiny rozrywki, dzięki czemu uczniowie dużo chętniej uczestniczą w  tego typu zajęciach. Wiadomo, że część biorących udział postanowiła wykorzystać okazję zrezygnowania z  innej lekcji, ale każdy z  nich

wyszedł z  dodatkową dawką wiedzy na temat średniowiecza. Oprócz uczniów, doskonale bawili się również nauczyciele, więc zajęcia były pozytywnie odbierane przez wszystkich obecnych. Podsumowując, ten dzień pozwolił zaobserwować, że do nauki również można podejść czasem z  pewną dozą dystansu i  luzu, ponieważ połączenie rozrywki z  pożytkiem jest dla nas miłą odmianą, i  działa o  wiele skuteczniej niż dni spędzone godzinami z nosem w książkach. Do wszystkich nauczycieli – bawiąc też się można uczyć, więc korzystajmy z okazji!

Przy drodze z Turawy do Rzędowa od kilkuset lat rośnie okazały dąb bezszypułkowy. Jest najstarszym drzewem z  tego gatunku w  Polsce. O  dębie wśród lokalnych mieszkańców krąży legenda, która czyni go drzewem tajemniczym, fascynującym. Tak cenny okaz nie może zostać zapomniany. Z  tego właśnie powodu postanowiono zapoczątkować jego nową historię. Chcą tego dokonać pracownicy i wychowankowie z miejscowego domu dziecka. 20 maja 2015 r. w  Domu Dziecka w  Turawie zainaugurowano przejęcie opieki nad drzewem. W  spotkaniu tym uczestniczyli: dr Krzysztof Spałek z  Katedry Biosystematyki Uniwersytetu Opolskiego, Barbara Tyslik z Radio Opole, Jerzy Farys – członek Towarzystwa Miłośników Ziemi Turawskiej, wraz z  uczniami turawskiego gimnazjum. Organizatorem spotkania byli pracownicy i  wychowankowie z  domu dziecka. W  trakcie spotkania dr K. Spałek przekazał zebranym wiele cennych informacji przyrodniczych o  dębie, natomiast J. Farys opowiedział legendę z nim związaną. Piękny i  okazały dąb powinien mieć swoją nazwę,

aby już na trwale pozostać w  pamięci zarówno mieszkańców, jak również turystów i  miłośników przyrody. W  tym też celu wychowankowie Domu Dziecka w  Turawie ogłosili konkurs na nazwę dla niego. Spośród zgłoszonych na konkurs propozycji specjalnie powołane jury wybierze tę najlepszą. Już niebawem po rozstrzygnięciu konkursu i  wyborze nazwy, na płotku wokół turawskiego pomnika przyrody zawiśnie tablica pamiątkowa z  jego nazwą. Wychowankowie z domu dziecka otoczą go należytą troską, aby już nikt nigdy o nim nie zapomniał. Ogłoszenie konkursu na nazwę dla dębu jest kolejnym etapem realizacji projektu Drzewo Roku organizowanego przez Klub Gaja z  Warszawy, oraz Konkursu Tauron 2015 r – Dzielimy się Pozytywna Energią. Nasz turawski dąb bezszy-

pułkowy już wcześniej został zgłoszony do konkursu przez Jana Łukasiewicza – społecznego instruktora PTTK. Niestety, mimo że jest najstarszym dębem bezszypułkowym w  Polsce, nie zakwalifikował się do kolejnego etapu konkursu w 2015 r. Powodem jest brak jego nazwy i  małe zainteresowanie ze strony mieszkańców. Może teraz

dzięki inicjatywie młodzieży turawski dąb bezszypułkowy stanie się dumą ziemi turawskiej i jej mieszkańców.

34

Kwartalnik GMINY TURAWA

Nowinki zakrzowskie

8 – 1000 m

MARIA ZUBEIL 9 – 1500 m

W  Dniu Kobiet zakrzowskie panie spotkały się w  świetlicy, by wspólnie poplotkować, pośpiewać i  pośmiać się z dowcipów, którymi zabawiała wszystkich Grażyna Plotnik. Jak zwykle Teresa Pielorz przygotowała sałatkę ziemniaczaną, nad całością zaś czuwał sołtys i  panowie z rady sołeckiej. Może ktoś na zdjęciu rozpozna koc, który z mnóstwem innych śmieci trafił na dzikie wysypisko? Jest pomysł na zagospodarowanie nieużytków za kościołem – szczegóły zostaną przedstawione miesz-

kańcom Zakrzowa na najbliższym zebraniu wiejskim. Dzieci pierwszokomunijne (w  bieżącym roku winne latorośle) udały się z  księdzem proboszczem i  rodzicami na wycieczkę do Jasionej, gdzie ks. Roman Hosz z  domu formacyjnego „Pustelnia Eliasza” wtajemniczył wszystkich, jak sadzić i pielęgnować winorośle. Jeżeli ktoś potrzebuje porady, to może skorzystać z  wiedzy, jaką nabyli trzecioklasiści. Zawody wędkarskie odbyły się tym razem 30 maja. Pierw-

35

marzec 2015

9 – 1500 m

10 – 2000 m

1. Katrin Farys – PG Turawa 2. Natalia Bartyla – PG 7 Opole 3. Ewelina Pielawa – PG Turawa 4. Julia Komor – PG Turawa 1. Krzysztof Farys – PG Turawa 2001 - 2000 2. Kamil Pytel – PG Zębowice I – II Gimnazjum 3. Dawid Faltin – PG Biadacz chłopcy 4. Robert Jabłoński – PG Turawa 1. Justyna Mrocheń – PG Turawa 1999 – 1998 2. Agnieszka Czech – PG Turawa III gimnazjum – I 3. Sylwia Napieraj – PG Rudniki ponadgimnazjalna 4. Dominika Lisoń – PG Turawa 1. Łukasz Fuhl – PG 7 Opole 1999 – 1998 2. Stanisław Chudzik – PG Opole III gimnazjum – I 3. Dawid Pech – PG Turawa ponadgimnazjalna 4. Kamil Speda – PG Biadacz 2001 – 2000 I – II Gimnazjum dziewczęta

10 – 2000 m

OPEN Panie 1997 i starsze

11 – 5000 m

OPEN Panowie 1997 i starsi

11 – 5000 m

OPEN Panowie 1997 i starsi

1. Paulina Długosz – Brynica 2. Klaudia Pogrzeba – Brynica 3. Ewelina Pytel – Knieja 4. Karolina Kupka - Brynica 1. Damian Sowa – Cieciów 2. Adam Panicz – Kadłub Tur. 3. Stanisław Chudzik – Stare Siołkowice 4. Sebastian Holik - Biadacz Najlepszy wynik powyżej 35. roku życia – Sebastian Holik - Biadacz

11 – 5000 m

OPEN Panowie 1997 i starsi

Najlepszy wynik powyżej 50. roku życia – Antoni Dądela - Krzepice

sze miejsce zajął Kamil Michalczyk, drugie Oliwia Łazarz, a trzecie Marcin Cziolek. Jak zwykle uczestnicy otrzymali nagrody, dyplomy, lody i  napoje. Dzięki zarządowi PZW ryb w  stawie zakrzowskim nie brakuje.

Turawskie przełaje ADAM BOCHENEK Oj latka lecą… to już XVI edycja Turawskich Biegów Przełajowych. Od szesnastu lat, na terenach przyległych do turawskiego gimnazjum, rywalizują dzieci, młodzież i dorośli na biegowych trasach, o różnych długościach. Rokrocznie w  imprezie startuje przeszło 200 miłośników aktywnego stylu życia. Również i  ten rok przy-

BIEG DYSTANS

1 – 100 m

KATEGORIA WIEKOWA

2008 i młodsi przedszkolaki

2 – 300 m

2007 – 2006 I – II dziewczęta

3 – 300 m

2007 – 2006 I – II chłopcy

ciągnął na start 226 uczestników, z czego 60 stanowiły dzieci w wieku przedszkolnym, co nasorganizatorów bardzo cieszy. Pogoda dopisała, a cała impreza odbyła się bez większych kontuzji i  w  duchu fair play. Emocje mieszały się ze zmęczeniem, nie brakowało dramaturgii, ale też radości zwycięstwa. Tradycyjnie wszystkich uczest-

UZYSKANE MIEJSCA

1. Oliver Skiba – Kadłub Tur. 2. Kinga Mróz – Czarnowąsy 3. Dawid Strzałka – Kup 4. Szymon Czech – Osowiec 5. Milena Lempik - Turawa 1. Paulina Faltin – PSP Łubniany 2. Monika Sowa – PSP Łubniany 3. Zuzanna Król – PSP Łubniany 4. Patrycja Lukas – PSP Zawada 1. Markus Lempik – PSP Osowiec 2. Bartosz Słychań – PSP Osowiec 3. Aleksander Blaszczyk – PSP Łubniany 4. Marek Wiecha – PSP Bierdzany

ników przywitał Wójt Gminy Turawa Pan Waldemar Kampa, a  nad sprawnym przebiegiem imprezy czuwała Dyrektor Gimnazjum Pani Eryka Matysek. Sędziowaniem na trasach zajęli się Panowie Grzegorz Kwieciński i  Tomasz Piwowarczyk. Zwycięzcy poszczególnych biegów zostali nagrodzeni pucharami i  nagrodami

4 – 300 m

5 – 500 m

rzeczowymi, które ufundował Urząd Gminy w  Turawie. Dodatkowo, najmłodsi adepci biegania, po dotarciu do mety, otrzymali pamiątkowe medale. Pragnę z tego miejsca podziękować wszystkim, którzy pomogli w  sprawnym przebiegu naszej imprezy oraz zaprosić już teraz na przyszły XVII BIEG PO ŻYCIE.

1. Natalia Grala - PSP Łubniany 2005 – 2004 2. Daria Skiba – PSP Ligota Tur. III – IV dziewczęta 3. Julia Mielnik – PSP Kup 4. Katarzyna Hełka – PSP Ligota Tur. 1. Bartosz Podbrożny – PSP Zawada 2005 – 2004 2. Felix Hentschel – PSP Zawada 3. Dominik Jagosz - PSP Łubniany III – IV chłopcy 4. Marcel Sowa - PSP Łubniany

6 – 600 m

2003 – 2002 V – VI dziewczęta

7 – 1000 m

2003 – 2002 V – VI chłopcy

1. Wanessa Czech - PSP Łubniany 2. Oliwie Westfal - PSP Łubniany 3. Joanna Matyschok - PSP Łubniany 4. Aleksandra Jasińska - PSP Łubniany 1. Filip Rak – PSP Popielów 2. Daniel Matysek – PSP Ligota Tur. 3. Oliwer Leckner - PSP Łubniany 4. Tomasz Iglesias –PSP Osowiec

Ping pong… jeszcze nie pękł ADAM BOCHENEK W marcu, jak co roku, Urząd Gminy w Turawie zorganizował turniej tenisa stołowego dla uczniów szkół podstawowych oraz gimnazjum z terenu Gminy Turawa. Zawody rozgrywano w sali OSP w Węgrach. Rozgrywki odbywały się z podziałem na kategorie wiekowe. Z przykrością należy stwierdzić, że nie każda szkoła wystawiła swoją reprezentację do turnieju. Zapewne miały na to wpływ inne, ważniejsze wydarzenia w życiu szkół. Tym uczniom i opiekunom, którzy wzięli udział w sportowym przedsięwzięciu serdecznie dziękujemy. Podziękowania należą się również Panu Zygfrydowi Klimkowi z OSP w Węgrach, za pomoc od strony technicznej w przy-

gotowaniu sali do zmagań. Wyniki rozgrywek przedstawiają się w sposób następujący (numer porządkowy oznacza również zajęte miejsce): Szkoła Podstawowa Klasy 1–4 Dziewczęta 1. N  atalia Gontarz – PSP Osowiec 2. Martyna Kochman – PSP Osowiec 3. Julia Pipa – PSP Ligota T. 4. Katarzyna Hełka – PSP Ligota T. 5. Aleksandra Maculewicz – PSP Osowiec 6. Weronika Mędrala – PSP Osowiec 7. J ulita Niżyńska – PSP Osowiec

Chłopcy 1. D  ominik Kulig – PSP Ligota T. 2. Oliwier Kreczmer – PSP Osowiec 3. Szymon Buchta – SSP Węgry 4. Patryk Kupka – PSP Ligota T. 5. Kacper Oleksowicz – PSP Osowiec 6. Kacper Stępień – PSP Osowiec

Klasy 5–6 Dziewczęta 1. N  atalia Gontarz – PSP Osowiec 2. Katarzyna Kasprzyk – PSP Ligota T. 3. Karolina Danisz – PSP Bierdzany 4. Martyna Kochman – PSP Osowiec

»

36 »

5. D  afne Kozłowska – PSP Osowiec 6. Izabela Dreja – PSP Bierdzany Chłopcy 1. D  awid Kulig – PSP Ligota T. 2. Robert Pytel – PSP Ligota T. 3. Bartosz Siwoń – PSP Ligota T. 4. J oseph Iglesias – PSP Osowiec 5. D  ominik Kulig – PSP Ligota T. 6. Bartosz Hocwik – PSP Ligota T.

Kwartalnik GMINY TURAWA

Gimnazjum Dziewczęta 1. Karolina Krawczyk 2. Julia Wiench 3. Anna Grysczyk 4. Natalia Gontarz 5. Nikola Czaplik 6. Wiktoria Stępień Chłopcy 1. Dawid Kulig 2. Krzysztof Farys 3.      Robert Pytel 4. Kewin Schwientek 5. Piotr Siwoń 6. Bartosz Hocwik

37

marzec 2015

w  Turawie, skąd rozpoczynamy nasze trzy trasy spływu. Pierwsza to niedługi i spokojny odcinek około 45-cio minutowy z  Turawy do Węgier, polecany rodzinom z  mniejszymi dziećmi. Kolejna trasa to spływ z  Turawy do Węgier, gdzie napotykamy elektrownię wodną, tu musimy wyjść z kaja-

ków i  przenieść je około 150m, po czym wracamy na wodę i  płyniemy do mostu w  Kolanowicach – cała trasa zajmuje około dwóch godzin. Trzecia trasa to kontynuacja poprzednich, mijamy Kolanowice i płyniemy aż do Luboszyc, na tym odcinku jeszcze raz przenosimy kajaki, tym razem około

70 metrów – ta trasa jest najdłuższa trwa trzy godziny. Po spływie zapewniamy Państwu transport z  mety spływu do Turawy. Płynąc naszą turawską Amazonką, można spotkać kaczki krzyżówki, czaple, żurawie, kormorany czarne, a powalone do rzeki drzewa to najczęściej robota zamieszkują-

cych w niej bobrów. Zapraszamy serdecznie wszystkich do odkrywania gminy Turawa z  perspektywy Małej Panwi. Pracujemy siedem dni w  tygodniu od maja do września w  godzinach od 9.00 do 18.00. Rezerwacja kajaków pod numerem telefonu 515 19 18 19.

Turawskie regaty FLEXISTAV CUP 2015 MICHAŁ JAKUBOWSKI

Spływy kajakowe w Turawie ŁUKASZ KLUSIK Mała Panew to malownicza rzeka przepływająca przez nasze województwo. Przez lata jej urok nie był doceniany. W swoim górnym biegu, powyżej Jeziora Dużego, jest nieuregulowana, mocno meandruje i  jest płytka. Poniżej jeziora jest częściowo uregulowana, szeroka i  leniwie przecina wschodnią Opolszczyznę, żeby ostatecznie wpaść do Odry. Przepływa przez lasy, łąki, pola oraz wsie. W  jej rozlewisku zamieszkuje wiele gatunków

ptactwa wodnego. Kilka lat wstecz mieszkańcy gmin Zawadzkie, Kolonowskie i  Ozimek dostrzegli jej turystyczny potencjał. We współpracy z  samorządem na rzece zostały zbudowane stanice kajakowe. Przedsiębiorcy zaczęli organizować spływy Małą Panwią i  wieść o  kajakowej Amazonce zaczęła się rozchodzić po Opolszczyźnie i  Śląsku. Turyści szukający aktywnego wypoczynku na łonie natury, szybko odkryli to miejsce –

wśród nich byłem i ja – Łukasz Klusik, opolanin i  turawianin, który żeby popływać kajakiem po Małej Panwi musiał jeździć aż 40 kilometrów. Tak minęło kilka lat – jeździłem i  pływałem, ale tam, gdzieś daleko, nie u siebie. I tu pach, taka żarówka z komiksu nad głową. Pomyślałem: – w Turawie mamy rzekę, mamy turystów, więc wystarczy to połączyć. Pomysł narodził się w  sierpniu zeszłego roku i  od tamtego czasu dużo pracowałem nad tym, żeby

dzisiaj móc Państwa zaprosić na spływ naszą rzeką z Turawy. Mamy profesjonalne kajaki, przeznaczone dla kajakarzy amatorów, wyposażone w odpowiednie wiosła i kamizelki asekuracyjne. Cała zabawa rozpoczyna się na przystani

W  dniach 23 i  24 maja br. Turawa gościła czołówkę polskich żeglarzy, liczniejszą niż w  poprzednich regatach w 2014 r. Tym razem na regaty Flexistav Cup o  Puchar Polski, organizowane przez firmę APOTEX i  Stowarzyszenie Regatowe DELPHIA 24 Open Design, zjechały do nas załogi żeglarskie z  Opolszczyzny, Wielkopolski, Podlasia, Podkarpacia oraz ze Śląska. Sołtys Turawy, pani Teresa Żulewska witając żeglarzy, dziękowała im za promowanie naszego jeziora, życzyła pomyślnych wiatrów i  szlachetnej rywalizacji „fair play”. Właśnie dzięki opinii zawodników z  poprzednich turawskich regat, „poszła w  Polskę” pochlebna opinia o  naszym pięknym akwenie, o  naszej gościnności i  o  grupie miejscowych zapaleńców, którzy pod-

jęli się organizacji tak dużej imprezy. Sympatię żeglarzy zaskarbił sobie pan Bolesław Grabowski z  przystani Grobla, który był „dobrym duchem” i  gospodarzem bazy regat. Zadbał o  estetykę wokół parkingu dla samochodów i  przyczep podłodziowych, sprawne wodowanie łodzi i  opiekę nad zawodnikami oraz komisją sędziowską. Poziom wody był optymalny: blisko 12 metrów w  okolicy ujścia przy elektrowni- to dzięki skutecznej interwencji Wójta Gminy Turawa, pana Waldemara Kampy. W  podziękowaniu, za dotrzymanie obietnicy danej rok wcześniej, Wójt otrzymał gromkie brawa od zawodników i organizatorów. Żeglarska brać przez 2 dni zmagała się w  7 wyścigach z  wiatrem o  sile 3 stopni w  skali Beauforta. Każdy wyścig sta-

nowiły 2 okrążenia wytyczonej bojami trasy, czyli „tam” halsując pod wiatr i „z powrotem”, już z pełnym wiatrem (tzw. Up and Down). Wyniki: W  klasie Delphia 24 One Design zwyciężyła 4-osobowa załoga FLEXISTAV Sailing Team kapitana Pawła Tarnowskiego z  Gliwic (sponsorowana przez firmę APO-

TEX, organizatora regat). Drugie miejsce wywalczyła załoga CELLFAST Piotra Kędziory, a  miejsce trzecie zajęła załoga jachtu Auto Podlasie Marcina Pietrzaka. W  klasie Open I  i  II miejsce zajęły 3-osobowe załogi z  Otmuchowa (Jacht Klub „OPTY”): Artura Kowalskiego oraz Andrzeja Kowalskiego. Trzecie miejsce zajął Zbigniew

»

38 »

Dryzner z Jacht Klubu Kotwica w Tarnobrzegu. Regatom towarzyszyły gry sportowe i  zabawy przy muzyce na północnej plaży dużego jeziora, prowadzone przez animatorów Stowarzyszenia Wielkie Księstwo Turawskie. Była to dodatkowa atrakcja dla wczasowiczów, zwłaszcza dla rodziców z  małymi dziećmi. Pan Łukasz Klusik (spływy kajakowe) udostępnił swoje kajaki. Mimo pochmurnego nieba, spora grupa spacerowiczów i  rowerzystów z  oddali podziwiała rywalizację pięknych jachtów z  bajecznie kolorowymi żaglami. W  sobotę wieczorem (23 maja) zorganizowano dla zawodników nie-

Kwartalnik GMINY TURAWA

spodziankę: pokaz sztucznych ogni na wodzie. Organizatorom udało się pozyskać nowych sponsorów i partnerów społecznych. Dzięki temu były lepsze kwatery i  posiłki, a  nagrody cenniejsze. Na stronach internetowych polskich jacht klubów pojawiły się komunikaty o  turawskich regatach. Była relacja w  TV Opole (Kurier Opolski) i reportaże w prasie. To ważne, że nasze regaty nabierają coraz większego prestiżu i mają coraz więcej zawodników i  zwolenników. Można zakładać, że turawskie regaty FLEXISTAV CUP staną się już imprezą cykliczną. Więcej informacji na stronach WKT oraz www.wiejewturawie.pl.

39

marzec 2015

Sokoły Bierdzany ZARZĄD KLUBU Ludowy Klub Sportowy Sokoły Bierdzany w 2014 roku zrealizował projekt pt. „Doposażenie zespołu sportowego”. W ramach projektu zostały zakupione stroje piłkarskie (18 kompletów + 2 komplety bramkarskie) oraz torby treningowe(20 sztuk) a także wyposażono

boiska w nowe bramki do piłki nożnej i zorganizowano turniej sportowy. Celem wnioskodawców było stworzenie warunków do rozwoju klubu sportowego Sokoły Bierdzany i poszerzenie oferty rekreacyjno-sportowej dla mieszkańców Bierdzan. Realizacja

projektu umożliwi dzieciom do 12 roku życia udział w turniejach i zawodach sportowych organizowanych w sąsiednich miejscowościach. Projekt został sfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4-Leader PROW na lata 2007-13 – fundusze na realiza-

Zawody wędkarskie ZARZĄD KLUBU W  dniu 23 maja tradycyjnie już na Jeziorze Srebrnym odbyły się zawody wędkarskie o  Puchar Wójta Gminy Turawa. W  zawodach wzięło udział 31 zawodników, w  tym 3 juniorów. Wyniki przedstawiają się następująco: Juniorzy: 1. Patryk Fikus 2. Martin Stotko 3. Dominik Stotko

Seniorzy: 1. Wiesław Letki 2. Henryk Kowol 3. Damian Jonczyk 4. Henryk Snurawa 5. Edmund Dusza 6. Kamila Szatko Podczas zawodów złapano prawie 21 kg ryb: płoci, leszczy i  okoni. Oczywiście wszystkie ryby wróciły z  powrotem do jeziora.

cję projektu zostały pozyskane za pośrednictwem LGD „Kraina Dinozaurów” w ramach Małych Projektów. Całkowity koszt projektu wyniósł 18  717,60 zł, kwota dofinansowania wyniosła 14 118,00.

40

Kwartalnik GMINY TURAWA

A to już ponad 60 lat. Ośrodek i JK LOK TURAWA – c.d. KAZIMIERZ WĘŻYK W  dotychczasowych artykułach, jakie umożliwiono mi przekazywać w  K.G.T. „Fala” obecnie zamieszczam informacje – wspomnienia ze spotkań – rozmów, jakie przeprowadziłem z  członkami i  działaczami na „Rybaczówce” oraz mieszkańcami gm. Turawa w  II połowie lat 90 – tych ub. wieku. Zamiarem tego było spisanie kroniki, są to krótkie moje notatki odręczne – ale może warto je przeczytać, (kolejność osób przypadkowa). P. Marian Motta z  Opola JKŻW. Stwierdził, że początki działalności wodnej na półwyspie Rybaczówka to lata 1948–1949–1959, podał działaczy z  Turawy a  to p.p. Hyjek Wacław oraz Strażnik Wodny – nazwiska nie pamięta. Na kursach – obozach żeglarskich – żona T. Datonia była kucharką a  p. Włodzimierz Makułowicz – kwatermistrzem. Z  tego okresu wywodzili się żeglarze: późniejszy oficer Marynarki Wojennej – Lang, prezes OZŻ Wrocław – p. Kuźniewski Eugeniusz. Pierwszy kurs żeglarski organizowany przez Ligę Morską odbył się na Rybaczówce w  okresie 1 lipca – i  sierpnia 1951r. a  jego komendantem był T. Datoń. Posiadamy ówczesny sprzęt wodny to: łodzie wiosłowe 6, łódź kabinowa Bryza, łodzie wiosłowe z  okresu wojennego długie wiosła, łodzie płaskodenki. W rozmowie ze mną poruszył także sprawę jachtu żaglowego – DAR OPOLA – a  mia-

nowicie: powstał w  Opolu Społeczny Komitet Budowy Jachtu, a  jego szefem został p. Andrzejewski, 6 – 7 września 1956r. delegacja Komitetu z  Opola w  składzie: T. Datoń, M. Sokół, M. Motta, udała się do Stoczni im. Lenina w sprawie budowy jachtu, który zwodowano w 1958r. P. Bogdan Zielinski – komendant CHOW Turawa – działał od 1950r. Potwierdził, że w 1951r. odbył się pierwszy kurs na stopień żeglarza, przy Lidze Morskiej działała drużyna harcerska, którą prowadził p. Pelka, pierwsze 2 szalupy wiosłowo – żaglowe Dz-ty pojawiły się w Turawie jesienią 1951r., pływano na sprzęcie wymienianym j.w. P.P. Gierdal, T. Punzet – prac. ZW LOK Opole. Od 1947r. w  Opolu działała LIGA MORSKA i  KOLONIALNA. P. T. Punzet od 1951r. pracownik LPŻ. W  okresie tym ośrodek wodny w  Turawie na Rybaczówce już działał, wiata pomieszczenie murowane na filarach budowane było przez ówczesnego właściciela dóbr turawskich, prawdopodobnie jako suszarnia sieci rybackich, a  w  KGT nr 1 w  2013r. pisałem, że prawdopodobnie do hodowli koni była także taka wersja. Były to początki modernizacji tej wiaty na pomieszczenia noclegowe, zwożono deski na sufity, okna, drzwi, inne materiały budowlane a wszystko wykonywano do 1954 r. społecznie.

W następnej kolejności wybudowano: hangar, budynek stołówki, sanitariat, pawilony. Kursy, obozy żeglarskie od 1952 r. jeszcze LIGA MORSKA, zajęcia teoretyczne odbywały się w  Opolu, natomiast praktyczne w  Turawie. Obozy żeglarskie miały miejsce w  namiotach „kanadyjkach” przy udziale 60 – 70 kursantów. Uwagi różne p. T. Punzeta. Kucharką była p. Foitowa natomiast p. T. Wachta była służbową. Pracami gospodarczymi zajmowała się p. W. Pawłowska. Istniał jeszcze hangar okrągły z  Osowca. Dowóz wody pitnej z Marszałek- potwierdzam to jeszcze w 1976r. sprzęt pływający jak wymieniamy już wcześniej. P. Mariusz Łańcuski przybył do Opola w 1954r. Zarząd Powiatowy Ligi Morskiej mieścił się w  Opolu na pl. Wolności, a  działacze tego okresu to p. P. Drapela, T. Datoń, J. Łańcucki, R. Czarnecki, Jan Idzik – późniejszy pracownik Wyższej Szkoły Morskiej w  Szczecinie. Sprzęt – jak wymieniany wcześniej, wspomina o  Bojerze – Monotyp i kajakach. Ryszard Kogut – Turawa Wspomniał kier. Ośrodka p. Rogowskiego A. z  Famaku Kluczbork p.p. Hanulewicza i  Wrońskiego od 1969r. Bosmanów ośrodka: p. Gerarda Nowaka z  Turawy i  p. Zdzisława Cwalinę z Opola. Piotr Żyła – Marszałki Rozmawiając z nim jako ryba-

kiem zawodowym na Rybaczówce poinformował mnie, że w latach 1959–1960r. budowano na obecnym ośrodku LOK hangar i  budynek stołówki. P. Gazda – Marszałki Stwierdził, że od stycznia 1945r. do 1946r. na ówczesnym ośrodku rybackim/obecnie Dom Dziecka/na Rybaczówce kwaterowali żołnierze Armii Czerwonej. Korzystając z możliwości, pozwalam sobie przytoczyć, wspomnieć kadrę etatową W.O.Sz. i  S.W. LOK Turawa a to: Kierownictwo Ośrodka – informowałem wcześniej w KGT „Fala” Bosmani Ośrodka: Nowak Gerard Turawa, Cwalina Zdzisław Opole, Tkaczuk Czesław Kluczbork, Suchański Marek pow. Kłobucki, Łyczek Andrzej Opole, Łanowski A. Nysa, Malinowski Wojciech Wrocław, Klityński Zbigniew Opole, Osoba Janusz Opole. Szkutnicy Ośrodka: Kensy Ludwik Rzędów, Swiatek Teodor Turawa, Miozga Teofil Antoniów, Węglarczyk Jerzy Kędzierzyn Koźle, Klaper Paweł Osowiec. Również inna kadra: służba dozoru, ochrony ośrodka, kadra gospodarcza, obsada stołówki. Operując nazwiskami uważam, że sprawi to pewną satysfakcję o pamięci po wielu latach, pozdrawiam wszystkich.

41

marzec 2015

Kącik Poezji Na rozdrożu

Turawskie jeziora

Komu jesteś dziś potrzebna z romantyczną duszą Twoją? Pełna jesteś rozczarowań, żalu, smutku i tęsknoty. Niczym burza ulatujesz, niczym piórko następujesz, każesz wiązać dłonie w jedną - dwojgu obcym ludziom.

Hej Turawo, Turawo, turawskie jeziora, wkoło same lasy, a w nich brać wesoła. Pod drzewami grzybki czekają grzybiarza, w wodzie zaś ryby kuszą wędkarza.

Tęsknym wzrokiem dziś spoglądam na sukienki kolorowe, w których co rok przychodziłaś, gdy na drzewach liście nowe. Z lekką duszą, w tańcu z wiatrem, zaplątany w Twoje włosy, Jedno imię powtarzałem, krocząc boso pośród rosy.

Piaszczyste plaże i bryza od wody, w upalny dzionek zażyjesz ochłody, ciało wystawisz na promienie słońca tutaj relaksik nie miewa końca.

Na co Twoje dziś starania i do czego wszystkie słowa? Nie nabierzesz już nikogo na te chwile uniesienia co goryczą się kończyły, w szlochu z solą na policzku. Już nie wierzę, już nie marzę, już Cię szukać nie zamierzam. W głowie słyszę wciąż Twe słowa późną nocą wyszeptane, że to wszystko jest tak piękne i od Boga dziś nam dane. Wianki z słów plecione szeptem, zapach kawy o poranku, zamknąć chwilę w filiżance, zniknąć w raju dla kochanków. Na rozdrożu myśli z sercem stoję teraz skołowany. Do miłości tęsknię tylko, czy też żyję wspomnieniami? Rozerwany nienawiścią składam serce potargane, Trudno będzie znów pokazać co głęboko jest schowane. A.B.

Pod żagla łopotem przeżyjesz przygody, zabawi się każdy - i stary i młody. Kajakiem pokonasz na rzece progi, a potem przekąsisz przepyszne pierogi. Gdy wieczór nadejdzie, po dziennej sielance, pora najwyższa na wieczorne tańce. Kapela Ci zagra, aż poniosą nogi, przyjeżdżaj więc do nas turysto drogi. Wypoczniesz, popływasz, skosztujesz frykasów, Będziesz happy z Twoich wywczasów. W  Turawie wszyscy o Ciebie zadbają, bo na gustach turystów dobrze się znają. Adam Bochenek

Krzyżówka nr 89 REDAKCJA Krzyżówka nr 89 z  „Fali” nr 1/100/2015. Prawidłowe rozwiązanie przesłał Pan Mirosław Połzoń z  Rudy śląskiej, który otrzymuje nagrodę. Gratulujemy.

Rozwiązanie krzyżówki nr 91 należy przesłać do dnia 31 sierpnia na adres: Redakcja kwartalnika „Fala”, ul. Opolska 39 c, 46-045 Turawa, z dopiskiem Krzyżówka nr 90.

Hasło krzyżówki brzmiało:

„Wielu wielu chwil radosnych by wielkanoc w tym roku przyszła z sukcesem u boku życzy fala”

Niechaj miłość trwa! Miłość, Ty wciąż jesteś z nami, Bądź hymnem światła całego, Otaczaj swą miłością każdego. Proszę, naucz nas wszystkich miłości, Tego daru do bliźniego swego! Ale serce odezwie się o swoje, Z miłości zechce żyć we dwoje. Słowo „miłość” to duża potęga, Słowo „miłość” to otwarta księga. Bo do życia potrzeba smaku chleba, A do miłości dwóch serc potrzeba. Miłość zdolna jest, Szczęśliwe, piękne życie zbudować, Miłość z zazdrości też potrafi Każde cudowne życie zrujnować! Niech puls miłości trwa między nami, Niech będzie wyśpiewany naszymi ustami Dniami, miesiącami, latami, A nienawiść niech szybko przemija. Miłość pokonuje wulkany i góry, Piramida Cheopsa z trudem jej dorównuje, Homer z Iliadą i Odyseją jej nie nadąża, Ona ma rozum i nigdy się nie wymądrza. Carmen Bizeta rozkoszy miłości rozwija, Jej kochanek Don Jose – torreador hiszpański Za zdradę ją zabija! Kolumb z nią przegrał i do wyprawy już się nie bierze, Niech jej zawsze sprzyja i daje jej wolność w ofierze. Dawid i Goliat zawieszą swe walki I z miłością się pogodzą. W blasku światła miłości Na zawsze się schłodzą! Ona wygrywa wszystkie zakłady, I oprócz serca nikt jej nie daje rady. Zrzuć z głowy kapelusz, ukłoń się nisko, Bo miłość to Wielkie Panisko! Nie gaś tej miłości, niech rozkosz trwa do końca. Podlewaj ją, otulaj ją, zbliż ją do słońca. Niech ta miłość unosi się z ziemi i siedzi w niebie, Tam, gdzie jest milion gwiazd. A jedna z nich przeznaczona jest dla Ciebie, Trzymaj ją w sercu i podziel się ze mną. Teraz nam nikt jej nie odbierze, Bo Ty nie masz nikogo przede mną! Miłością mnie swą ukoisz ,uśpisz Zaśpiewasz mi kołysankę do snu. Nie tak łatwo będzie mi zasnąć, Bo wciąż na Ciebie patrzeć chcę. A jeśli pozwolisz mi usnąć, To w snach moich zawsze będziesz Ty. Gdy obudzę się uśmiechnięty o poranku, Opowiem co w nocy przyśniło mi się. Stałaś przy mnie i owoce serca dawałaś mi, Pytam dlaczego? To się stało we śnie? Przecież nie jeden raz na jawie dawałem kwiaty Tobie, Tak normalnie z serca, za miłość Twą, Przysięgam! Już się poprawię! Teraz będę kwiaty Tobie częściej, Bo kwiaty z serca Tobie dane należą się! Paraszczuk Franciszek - Henryk

42

Kwartalnik GMINY TURAWA

Krzyżówka 91 OPRACOWAŁ:

PIOTR JENDRZEJ

Znaczenie wyrazów:

1

2

KRZYŻÓWKA NR 91

3

4

5

6

7

8

1

POZIOMO:. 1 – spędza życie w  nicnierobieniu; 7 – mały Władysław; 10 – indyjska złotówka; 11 –,, …z  Celulozy” – Neverlego; 12 – nakrycie głowy muzułmanina; 13 – próbnik kosmiczny; 14 – drukowanie sitowe; 15 – opłatek komunijny; 16 – pierwotniak, pełzak na nibynóżkach; 19 – sreberko, w które zawinięta jest czekoladka; 20 – batog, kańczug; 23 – torba, aktówka; 25 – lokajczyk, sługus; 28 – krzeseł piaszczysta mielizna na rzece; 29 – wąwóz; 30 – jajko wielkanocne; 31 – belka do przybijania desek podłogi; 32 – nie ona zdobi człowieka; 33 – łoskot np. odsuwanych; 36 – składana w  kościele; 38 – pojawia się na starym chlebie; 41 – filia; 42 – w  gwarze myśliwskiej: przylot głuszca na tokowisko; 45 – wojownik skandynawski z  VII-XI w.; 46 – chłopak włóczący się po ulicach; 47 – duża ryba drapieżna; 48 – stos słomy; 49 – alkaloid zawarty w  zielu stroiczkilek układu oddechowego; 50 – naftowe miasto nad Wisłoką, 51 – mała korba; 52 – Stanislaus (zm. 1915), austriacki zoolog i mikrobiolog.

9

7 10

Gmina Turawa na targach w Chorzowie 11

12 23

2

4

13 28

9

14

15 3

24 16

17

18 5

19

20

21

22

8 23

24 6

25

26

27

28

Przedszkolaki z Bierdzan

Pierwszy finalista konkursu Kropelki

Sprzątanie świata w Kotorzu Małym

Festyn pełen zdrowia w Osowcu

29 12

30 10 31

14

32

33

34

35

11 36

37

15 38

31 39

27

40 29

41 17 42

43

44 30

45

46 22

13

Żart grosza wart

19

47 16 48

49 25

PIONOWO: 2 – mocno stąpa po ziemi; 3 – tam wydobywają żwir; 4 – międzynarodowa org. policyjna; 5 – ptak o  barwnym upierzeniu; 6 – zażywanie narkotyków; 7 – stado wilków; 8 – zbrojna napaść; 9 – przeźroczysta tkanina; 17 – dziewczyna roznosząca mleko; 18 – słodkowodna ryba z  karpiowatych; 20 – wywar z  ziół; 21 – muzułmański babiniec; 22 – gat. klonu; 23 – zając morski; 24 – dom górala; 25 – wyrwał się z  konopi; 26 – okulary narciarza; 27 – bocz-

43

marzec 2015

18

ZEBRAŁ:

ADAM BOCHENEK

50 20 51

52 26

21

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

na część czoła; 28 – łaska, mały ssak drapieżny; 34 – gumowa do kranów; 35 – złudzenie, iluzja; 37 – źdźbło w żargonie; 39 –

mały lew; 40 – zakaźna choroba skóry; 42 – gromada, banda; 43 – do impregnacji drewna; 44 – John Boyd (zm. 1921), brytyj-

15

16

17

SO

FOK

LES

czyk, wynalazca opony gumowej. Rozwiązanie polega na rozszyfrowaniu hasła.

Blondynka płynie statkiem po jeziorze i widzi, że koło niej siedzi mężczyzna. Chwilę się zastanawia jak do niego zagadać. Myśli, myśli i w końcu odwraca się do niego i  pyta: - Pan też płynie tym statkiem? ~•~ Jasiu z mamą czeka na lotnisku na swój pierwszy lot samolotem. W pewnym momencie Jasiu woła: mamo siku! –Nie, bo zaraz samolot przyleci - mówi mama. Za chwilę:

–Jasio znów krzyczy: mamo leci!!! –Mama zaczyna się rozglądać i pyta gdzie? –Po nogawkach - mówi Jasiu. ~•~ Nauczycielka daje klasie zadanie: -ułóżcie zdanie zawierające słowo ANANAS. Pierwsza zgłasza się Małgosia: –Ananas jest zdrowym owocem. Później zgłasza się Paweł: –Ananas rośnie na palmach. Teraz ty Jasiu mówi nauczycielka. A Jasiu na to: –Basia puściła bąka A NA NAS leci smród. ~•~

Dziadzio Stasiek parkuje starego, rozgruchotanego maluszka pod Sejmem. Wyskakuje ochroniarz: –Panie, zjeżdżaj pan stąd! To jest Sejm, tu się kręcą posłowie i senatorowie! Dziadek na to: –Ja się nie boję, mam alarm! ~•~ Ojciec po długim monologu teściowej zwraca się do syna: –Józiu, przynieś babci krem do ust. –Tato, ale który? –Ten z napisem ,,Kropelka"

44

Kwartalnik GMINY TURAWA

Uczestnicy konkursu Co wiem o swojej Gminie

Konkurs wiedzy o straży pożarnej w Ligocie Turawskiej

Regaty Fexistav Cup 2015

Zawody wedkarskie w Zakrzowie Turawskim